- Infokids.gr - https://www.infokids.gr -

Αντιμετώπισε το στρες με σωστή διατροφή

Ένταση, άγχος, deadlines, λιγούρες, λιχουδιές, τσιμπολογήματα. Μάθετε πώς θα διώξετε το άγχος από τη ζωή σας με τις σωστές διατροφικές επιλογές.

*Με τη συνεργασία του γιατρού Ιάκωβου Π. Θεοδοσίου MD, DipU
πτ. Διαιτολογίας Εφαρμοσμένης Διαιτητικής,
Εκπαιδευμένου στις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων Αθήνας-Μιλάνου-Πάντοβας

Μία ψυχολόγος μου είχε πει κάποτε: «Δεν χρειάζεται να ξέρεις πότε ακριβώς είναι οι ημερομηνίες παράδοσης μιας ανάθεσης σε ένα εργασιακό χώρο. Τα γραφεία των εργαζομένων, αν τους ρίξεις μια ματιά, είναι σε θέση να σου μαρτυρήσουν πολλά. Μπισκότα, μισοφαγωμένες σοκολάτες, τσιπς, σάντουιτς, σπέσιαλ σαλάτες από delivery ταχυφαγεία, άντε και μερικές φρυγανιές στις πιο καλές περιπτώσεις τσιμπολογήματος άνετα δίνουν ένα σαφές ψυχογράφημα των εργαζομένων. Άγχος και ένταση στα ύψη, αδρεναλίνη που χτυπά κόκκινο (με επακόλουθο την κυτταρική μείωση της γλυκόζης και την πείνα), συναισθηματική φόρτιση μεγάλη, κακή διατροφή και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία όσο αυτός ο τρόπος ζωής γίνεται, χωρίς να το καταλάβουμε, ρουτίνα.

Οι ερευνητές σήμερα πιστεύουν ότι το άγχος ευθύνεται για το 90% των προβλημάτων υγείας, όπως αύξηση της αρτηριακής πίεσης, των επιπέδων χοληστερόλης, της εμφάνισης καρδιακών νοσημάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων, σακχαρώδους διαβήτη, αλλά και μείωση της μνήμης, δυσκολία στη συγκέντρωση, εκνευρισμό, κατάθλιψη, ζαλάδες, κόπωση που συχνά φτάνει ως την εξουθένωση. Πώς φτάνουμε σ’ αυτό το σημείο; Πολύ εύκολα, επειδή το καθημερινό στρες έχει την ιδιότητα να δρα αθροιστικά, σωρευτικά και να μας αποδυναμώνει σωματικά και πνευματικά. Όταν το στρες συνοδεύεται μάλιστα από αρνητικά συναισθήματα όπως θυμό, βιαιότητα, αγανάκτηση, επιθετικότητα και γίνεται χρόνιο, οδηγεί στην υπερέκκριση κορτιζόλης και αδρεναλίνης, των ορμονών του στρες, που δρουν βλαβερά πλέον για την υγεία μας, καθώς δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για ένα πλήθος ορμονικών και νευρικών αντιδράσεων που μας κρατούν ετοιμοπόλεμους.

Φαύλος Κύκλος
Ας θυμηθούμε το ρητό «είμαστε ό,τι τρώμε» και ας δούμε πώς σχετίζεται η διατροφή μας με τη ζωή μας, αλλά και οι καταστάσεις που βιώνουμε με αυτά που τρώμε. Όταν έχουμε έντονο άγχος για μια μεγάλη περίοδο, σταδιακά παραμελούμε τη διατροφή μας, δεν δίνουμε σημασία στο τι τρώμε, θέλουμε διαρκώς να τσιμπολογάμε τροφές πλούσιες σε λιπαρά και εκτονώνουμε την έντασή μας με γλυκά, καφέδες και άλλα ανθυγιεινά. Το πιο πιθανό είναι ότι τέτοιες στιγμές καθόλου δεν περνά από το μυαλό μας ότι στην ουσία με αυτή την άστατη διατροφή το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να επιτείνουμε το άγχος μας. Κι όμως, μελέτες έχουν δείξει ότι η ποιότητα και η ποσότητα της τροφής που καταναλώνουμε μπορούν να επιδράσουν κατευναστικά, να δράσουν ως ηρεμιστικό για τον εγκέφαλο, ενεργοποιώντας τις αντίστοιχες ορμόνες (ντοπαμίνη, σεροτονίνη) και να μας φέρουν την πολυπόθητη ισορροπία. Το καθημερινό φαγητό μας επομένως δεν έχει ως μοναδικό σκοπό την πρόσληψη ζωτικών στοιχείων και βιταμινών, αλλά λειτουργεί και ως καύσιμο που θα μας εφοδιάζει με την απαραίτητη θετική ενέργεια ώστε να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς μια δύσκολη μέρα. Για να μιλήσουμε πιο απλά, αν τρώμε σκουπίδια και η ζωτικότητά μας θα είναι μάλλον για τα σκουπίδια. Κι επειδή όλη μας η ενέργεια προέρχεται από την τροφή μας, οι διατροφικές μας συνήθειες αντικατοπτρίζουν και την ποιότητα της ενέργειας που εκλύεται από εμάς. Οι μέρες που χαρακτηρίζονται από αυξημένο στρες, χαρακτηρίζονται επίσης από κακή διατροφή, από σκαμπανεβάσματα της διάθεσης και μειωμένη ενέργεια. Όπως λοιπόν εύκολα μπορεί κανείς να καταλάβει η διατροφή βρίσκεται στη μέση όλων των παραγόντων που συνεργάζονται για την καλή μας υγεία, την ευεξία και την καλή μας σωματική κατάσταση. Όταν αυτά αρχίσουν να μπλοκάρουν και να δυσλειτουργούν, εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αποκαταστήσουμε την εύρυθμη λειτουργία πατώντας το μαγικό κουμπί: Ελαφριά γεύματα, τακτικά σνακ και κυρίως υγιεινές τροφές.

Οι αχόρταγες ορμόνες
Το ερώτημα βέβαια είναι γιατί σε περιόδους έντασης είναι τόσο δύσκολο, ορμονικά πλέον, να διατηρήσουμε σε ισορροπία τις διατροφικές μας συνήθειες. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ορμόνες του στρες λαμβάνουν σήμα κινδύνου από τον οργανισμό και για να αντεπεξέλθουν λειτουργούν στο μάξιμουμ. Καταναλώνουν τότε έξτρα ποσότητες μαγνησίου, ψευδάργυρου, βιταμίνης C και Β. Και για να το αναλύσουμε περισσότερο, όταν καθημερινά ζούμε με άγχος, η βιταμίνη C και ο ψευδάργυρος δεν επαρκούν για να υποστηρίξουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού ή για να παράγουν το πολύτιμο κολλαγόνο που θα διατηρήσει την επιδερμίδα μας υγιή. Συγχρόνως, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β δεν επαρκούν για την παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας ή για τη σωστή διανοητική λειτουργία, ενώ η εξάντληση των αποθεμάτων του μαγνησίου αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης πονοκεφάλων και υψηλής πίεσης.

Αντεπίθεση τώρα
Πώς θα αντισταθείς σε όλη αυτή τη συντονισμένη προσπάθεια εξάντλησης των ζωτικών στοιχείων του οργανισμού σου από το στρες; Ο μόνος ασφαλής τρόπος είναι μέσω της διατροφής σου. Απέναντι στις λιγούρες που σε παρασύρουν σε «άτσαλα» τσιμπολογήματα, αντίταξε ένα διατροφικό σχέδιο δράσης που θα φέρει τα πάνω κάτω.
1. Τροποποίησε το μενού σου
Χτύπα το κακό στη ρίζα του ή αλλιώς μείωσε τα επίπεδα του στρες σου, με τροφές πλούσιες σε:
Α. Ψευδάργυρο. Θα το βρεις στο άπαχο κρέας, θαλασσινά (κυρίως στρείδια), στα σιτηρά, ποπκόρν, μούσλι, γιαούρτι, τυρί, καρύδια, όσπρια
Β. Βιταμίνη C. Στα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά, στις φράουλες, τα βατόμουρα, το ακτινίδιο, το λάχανο και το μπρόκολο.
Γ. Σύμπλεγμα βιταμίνης Β. Στα δημητριακά ολικής αλέσεως, το συκώτι, τις μπανάνες, το χουρμά, τις γλυκοκολοκύθες.
Δ. Μαγνήσιο. Στο μαύρο τσάι, τα φυλλώδη λαχανικά, το γκρέιπφρουτ, τόφου, καρύδια, καρότα, ντομάτες, σύκα, ξερές σταφίδες.

2. Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεταιΟι περισσότεροι από εμάς κάθε πρωί παραλείπουμε το πρωινό μας, συνήθως επειδή βιαζόμαστε ή επειδή πρωί πρωί δεν πεινάμε. Απαραιτήτως όμως θα πιούμε μια κούπα καφέ. Ακόμη κι αν κάποιοι νιώθουν ότι πεινούν, ο προγραμματισμός της μέρας δεν επιτρέπει χάσιμο χρόνου. Εκείνη τη στιγμή βέβαια δεν γνωρίζουμε ότι αφήνουμε ανοιχτό το δρόμο στις λιγούρες που μετά από λίγες ώρες θα μας επισκεφτούν και δεν θα μας αφήσουν για το υπόλοιπο της μέρας διαταράσσοντας την ισορροπία του οργανισμού μας. Γρήγορα σνακ από τις 11 π.μ. και μετά, καφέδες και ένα πλουσιότατο και θερμιδοφόρο δείπνο αργά το απόγευμα σφραγίζουν μια πολύ άσχημη διατροφή. Όπως μας εξηγεί ο διαιτολόγος Ιάκωβος Θεοδοσίου, το πρωί πάντα ξυπνάμε με χαμηλά επίπεδα γλυκόζης. Ένα πρωινό με δημητριακά ολικής αλέσεως είναι το καλύτερο καύσιμο για το μεταβολισμό μας, που θα δώσει την απαιτούμενη ενέργεια για τη μέρα. Είναι μάλιστα προτιμότερο να παίρνουμε πρωινό μέχρι τις 9.30 π.μ. Βέβαια, στη διάρκεια της μέρας, οι πολλές ώρες δουλειάς συχνά μας κάνουν να παραλείπουμε κάποια γεύματα, με αποτέλεσμα να καταναλώνουμε τη διπλάσια ποσότητα στο επόμενο γεύμα. Συνέπεια αυτού είναι να αυξάνονται απότομα τα επίπεδα της γλυκόζης και έπειτα να πέφτουν απότομα εξουθενώντάς μας. Η λύση βρίσκεται στα τακτικά, υγιεινά σνακ, που μας εφοδιάζουν με ενέργεια, αλλά μας διαφυλάσσουν και από την πρόσληψη θερμίδων κατά τη διάρκεια των περιόδων έντασης.

3. Μικρά συχνά γεύματα
Τρώγοντας ένα κύριο γεύμα την ημέρα, όταν συνήθως πεινάμε, αυτό που πετυχαίνουμε είναι να καταναλώνουμε μία τεράστια ποσότητα, που δεν χρειάζεται όλη και επομένως το περίσσευμα αποθηκεύεται ως λίπος. Τρώγοντας όμως μετρημένες ποσότητες κάθε τέσσερις ώρες περίπου διατηρούμε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μας σταθερά. Πιο απλά, δεν χρειαζόμαστε τίποτα παραπάνω από τρία κύρια γεύματα και δύο σνακ για φουλ ενέργεια, πνευματική και συναισθηματική ισορροπία.

4. Υπολόγισε την ποσότητα
Ωραία τα μικρά και συχνά γεύματα, αλλά τώρα ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί ότι δεν θα παρασυρθούμε τρώγοντας παραπάνω – ιδίως όταν το στρες μάς έχει κυριεύσει; Γι’ αυτό προσοχή στις ποσότητες. Το μυστικό κρύβεται στα χέρια μας, στην κυριολεξία, και όχι στους θερμιδομετρητές. Η χούφτα της παλάμης είναι ο πιο σωστός θερμιδομετρητής για καθεμιά μας, κομμένη και ραμμένη στις αναλογίες του σώματός μας. Στα συν αυτού του τρικ είναι ότι μας βγάζει από τη δύσκολη θέση όπου κι αν βρισκόμαστε, στο σπίτι, στο γραφείο, στο αεροπλάνο, σε γεύμα με τις φίλες κ.ά.