Δραματοθεραπεία: μια αισιόδοξη θεραπεία

Από την Αντιγόνη Χριστοφόρου, Ψυχοθεραπεύτρια – Δραματοθεραπεύτρια

Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να πούμε τι είναι θεραπεία. Ένας από τους πιο απλούς ορισμούς της θεραπείας είναι ότι πρόκειται για μια μορφή παρέμβασης που στόχο έχει να επιφέρει την προσωπική αλλαγή.
Και όταν λέμε ψυχοθεραπεία εννοούμε μια μορφή θεραπείας που απευθύνεται σε συναισθηματικά θέματα.

Η δραματοθεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας (βιωματική) που έχει βάση της ψυχολογία και μάλιστα την ψυχολογία βάθους, η οποία χρησιμοποιεί την δυναμική του δράματος για να θεραπεύσει και ν’ ανακουφίσει «το δράμα της ψυχής».

Η λέξη δράμα προέρχεται από το ρήμα δράω-ω, που σημαίνει κάνω πράξη, κάνω κίνηση, κάνω δράση.
Με τον όρο δράση εννοούμε μια ενεργητική κατάσταση. Η δραματοθεραπεία είναι μια αισιόδοξη θεραπεία. Είναι μια θεραπεία του τώρα και του μέλλοντος.

Τα βασικά της εργαλεία είναι ο αυθορμητισμός και η φαντασία. Γι’ αυτό και απευθύνεται στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου το οποίο έχει να κάνει με τα συναισθήματα και την φαντασία δηλαδή με το δημιουργικό μας κομμάτι – τον δημιουργικό μας εαυτό.
Η δραματοθεραπεία χρησιμοποιεί «μέσα» από τον χώρο της τέχνης δηλαδή χρησιμοποιεί την ζωγραφική, την μουσική, τον χορό, τον πηλό, την άμμο, αλλά βασικό της μοντέλο που δανείζεται κάποιες τεχνικές είναι το θέατρο.

Μην όμως πιστέψουμε πως η δραματοθεραπεία είναι θέατρο δηλαδή ότι οι συμμετέχοντες σε αυτήν παίρνουν ένα έτοιμο έργο και το κάνουν πράξη, δηλαδή το παίζουν.
Είναι και αυτό. Αλλά όχι μόνο.

Στο θέατρο μας ενδιαφέρει το αισθητικό αποτέλεσμα το καλλιτεχνικό δηλαδή το πώς έπαιξαν οι ηθοποιοί, αν ήταν καλή η παράσταση, η σκηνοθεσία, τα σκηνικά, ο φωτισμός και ο ήχος.

Στην δραματοθεραπεία όμως οι συμμετέχοντες κατασκευάζουν μία ιστορία με άξονα ένα θέμα που τους απασχολεί, το οποίο ή το φέρνουν στην ομάδα ή τους το δίνει ο δραματοθεραπευτής, ανάλογα.

Αυτή η κατασκευασμένη ιστορία θα πρέπει να έχει μια δομή, μια αρχή, μια μέση και ένα τέλος όπως επίσης και ένα νόημα. Έτσι οι συμμετέχοντες φτιάχνοντας την ιστορία καλούνται να φτιάξουν και ρόλους για να την στηρίξουν. Ρόλους που θα πρέπει να υποδυθούν. Και οι ρόλοι μην ξεχνάμε πως είναι συμπεριφορές που μαθαίνουμε για να ζούμε και έτσι ζούμε.
Αυτοί ακριβώς οι ρόλοι που επιλέγουν και φτιάχνουν οι συμμετέχοντες δεν είναι κάτι έξω από αυτούς. Τους ανασύρουν μέσα από το σύστημα ρόλων τους (που έχουν όλοι οι άνθρωποι). Είναι οι ίδιοι. Δηλαδή πιο συγκεκριμένα παίζουν ένα κομμάτι του ίδιου του εαυτού τους, αλλά ακριβώς επειδή «παίζουν» ξεχνιούνται, γλιστράνε μέσα στον ρόλο, χαλαρώνουν οι μηχανισμοί άμυνας και αποδεσμεύουν από το ασυνείδητο τα δικά τους στοιχεία – τα δικά τους χαρακτηριστικά.

Βρίσκοντας ο κάθε θεραπευόμενος σιγά-σιγά το σύστημα των ρόλων του, καταλαβαίνει την ουσία της ταυτότητάς του. Όλοι αυτοί οι ρόλοι είναι κομμάτια που άλλα θα πρέπει να ελαττώσει και άλλα να ενισχύσει. Θα εντοπίσει ποιοι ρόλοι τον δυσκολεύουν και ποιοι τον μπλοκάρουν αφού επαναλαμβάνονται στην καθημερινότητά του κάνοντας την ζωή του δύσκολη. Μέσα από την δραματοθεραπεία, οι συμμετέχοντες βρίσκουν ένα μεγαλύτερο φάσμα έκφρασης, αναπτύσσοντας το σώμα, την κίνηση, την φωνή και με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουν να βιώσουν, να επικοινωνήσουν και να μεταδώσουν θέματα που προηγουμένως δεν μπορούσαν.

Και θέλω να τελειώσω θυμίζονΆας σας κάτι που όλοι γνωρίζουμε και είναι βάση της δραματοθεραπείας: ότι οι λέξεις μας πολλές φορές μας καλύπτουν αλλά οι πράξεις μας πάντα μας αποκαλύπτουν.

Αντιγόνη Χριστοφόρου
Ψυχοθεραπεύτρια – Δραματοθεραπεύτρια
Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής
Τμήμα Απεξάρτησης “18 Άνω”