Ευαγγελία Ευσταθίου: δασκάλα, συγγραφέας, μα πάνω απ’ όλα μια γυναίκα που όλοι θα θέλαμε να γνωρίσουμε!

Είναι μητέρα, εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Έχει 2 παιδάκια – η κόρη της 5 ετών και ο γιος της 3,5. Είναι δασκάλα της Α’ δημοτικού και μας έχει συνταράξει με τα βιβλία της!

Διαβάζοντας πρόσφατα το πέμπτο βιβλίο της ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ, ζήλεψα. Αναρωτήθηκα πώς εμπνέεται μια γυναίκα που ζει όπως και οι περισσότερες από εμάς (δουλειά, σπίτι, οικογενειακές υποχρεώσεις) να βγάζει τόσο πάθος, να περιγράφει καταστάσεις και πάθη συγκλονιστικά. Κι έτσι την αναζήτησα και την παρακάλεσα να μοιραστεί μαζί μας κάτι από την ψυχή της. Το τόλμησα και δεν το μετάνιωσα!

– Το βιβλίο σας ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ είναι συναρπαστικό! Οδηγεί τον αναγνώστη σε μονοπάτια ψυχικής, συναισθηματικής, μα και πραγματικής Καταιγίδας! Πώς εμπνευστήκατε αυτή την ιστορία, τους ήρωες, τον θησαυρό που αναζητούν – κυριολεκτικά και μεταφορικά;
Καταρχάς, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για το ενδιαφέρον και την πρωτογενή ανάγκη σας να με γνωρίσετε καλύτερα. Και κατά δεύτερον, για να μπω κατευθείαν στο θέμα, να πω ότι η έμπνευση δεν είναι ποτέ κάτι μονοδιάστατο για μένα. Δεν την περιμένω να έρθει ένα πρωί ή ένα βράδυ για ν’ αρχίσω την καταγραφή του μύθου. Την προκαλώ. Κυνηγώ τις εικόνες γύρω μου, απολαμβάνω τα ακούσματα, αφουγκράζομαι τον κόσμο και τις ιδιαιτερότητες των ανθρώπων με τους οποίους συμπορεύομαι ή απλά συναντώ στη ζωή. Μία λέξη, μια στιγμή, ένας ήχος, κάτι πολύ απλό ή εξαιρετικά πολύπλοκο, μπορούν να μου δώσουν το έναυσμα για να χτίσω στο μυαλό μου έναν καινούριο κόσμο που για μεγάλο χρονικό διάστημα κατοικεί στη φαντασία μου, στον συνειδητό και υποσυνείδητο κόσμο μου.

Σε ό,τι αφορά το βιβλίο μου «Μετά την Καταιγίδα», η κεντρική ιδέα δόθηκε απ’ τον παράξενο πολλές φορές μα και θαυμαστό κόσμο των διδύμων. Και σκέφτηκα: «Πώς θα συμπεριφέρονταν δύο πανομοιότυπα δίδυμα, αν είχαν ανατραφεί εντελώς διαφορετικά; Τι θα πυροδοτούσε τις πιο ακραίες εκφάνσεις της συμπεριφοράς τους; Ο έρωτας, αποκρίθηκα. Για να εφεύρω αμέσως μετά το… αντικείμενο του πόθου, που ήταν ο κεντρικός ήρωας. Ο θησαυρός ήταν απαραίτητο μυθοπλαστικό εύρημα προκειμένου να βάλω τους πρωταγωνιστές σε συνθήκες πίεσης. Κι έπειτα, η μία εξέλιξη έφερε την άλλη. Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας δεν το είχα σχεδιάσει εξαρχής.

-Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο συνδετικός κρίκος στα πέντε σας μυθιστορήματα; Τι επιδιώκετε, συνειδητά ή ασυνείδητα, να κυριαρχεί στις ιστορίες; Το ερωτικό πάθος, η έντονη δράση, η εσωτερική μάχη των πρωταγωνιστών μέχρι να υποκύψουν στον έρωτα;
Εξαιρετική ερώτηση! Τα πέντε μου μυθιστορήματα, αν και διαφορετικά αντικειμενικά, συνδέονται με έναν ισχυρό συναισθηματικό κρίκο. Τον έρωτα, που γίνεται αγάπη. Την αγάπη που προϋπήρξε ως δυνατός έρωτας. Οι ήρωες περνούν μέσα από τεράστια κύματα μέχρι να εξιλεωθούν. Μάλλον είναι εσωτερική μου ανάγκη να τους βάζω να αντιμετωπίζουν το ζενίθ και το ναδίρ των συναισθημάτων που μπορούν να βιώσουν. Μέσα απ’ τις δικές τους δοκιμασίες, περνώ ένα είδος ενδοσκόπησης κι εγώ. Κι η δική μου κάθαρση έτσι, καθίσταται απολύτως αναγκαία.

Συνειδητά ή ασυνείδητα λοιπόν, εμπλέκομαι σ’ ένα πολύ μεγάλο βαθμό με τα πάθη και τα λάθη τους, τα τρωτά σημεία του χαρακτήρα τους ή τις αρετές τους. Η δράση που υπάρχει σε όλα τα βιβλία μου είναι η γενεσιουργός αιτία της ακραίας σε κάποιες στιγμές συμπεριφοράς τους. Και βέβαια, καταλήγοντας, θα ήταν ατόπημα απ’ την πλευρά μου να μην παραδεχτώ πως όσα ζουν εκείνοι, θα ήθελα κατά βάθος να τα ζήσω -αν όχι όλα, τα περισσότερα- κι εγώ…


-Στην τηλεφωνική επικοινωνία μας, μου αποκαλύψατε ότι το βιβλίο που γράφετε αυτή την περίοδο, θα είναι ακόμα πιο έντονο σε δράση! Θα μας δώσετε λίγες ακόμη πληροφορίες; Τι θα πραγματεύεται, σε ποια γεωγραφικά πλάτη και μήκη θα εξελίσσεται η ιστορία, τι θα βασανίζει αυτή τη φορά τους ήρωες; Και βέβαια, πότε θα κυκλοφορήσει το βιβλίο;
Το βιβλίο που βρίσκεται ήδη στη διάθεση του εκδοτικού μου οίκου, είναι ο ορισμός της δράσης, αφού είναι αστυνομικό-αισθηματικό-κοινωνικό. Διαδραματίζεται στο μεγαλύτερο μέρος του στους Καλαρρύτες Ιωαννίνων και τα λίγα άτομα που το διάβασαν, μου είπαν αυτά που αγωνιούσα ν’ ακούσω για να νιώθω ήρεμη με το αποτέλεσμα. Οι αναγνώστες θα είναι οι τελικοί κριτές ωστόσο κι εύχομαι να φανώ αντάξια των προσδοκιών τους.

Όσο γι’ αυτό που γράφω τώρα, είναι θα έλεγα, το πιο… σκοτεινό μου εγχείρημα. Έχει έντονα μεταφυσικά στοιχεία, μπόλικο μυστήριο, αρκετή δράση, ανομολόγητα μυστικά και πολλές συγκρούσεις συναισθημάτων. Κάθε φορά που γράφω μια ιστορία έχω την εντύπωση ότι οι ήρωές μου είναι πιο γοητευτικοί απ’ τους προηγούμενους, αλλά όπως έχω αντιληφθεί βάσει της επικοινωνίας με τους αναγνώστες, τα γούστα και οι απόψεις ποικίλλουν.

Το Γυάλινο Ρόδο θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2012. Για την Αιώνια Νύχτα, είναι ακόμη νωρίς να συζητάμε…

– Να εστιάσουμε τώρα στην ιδιότητά σας ως εκπαιδευτικός. Είστε δασκάλα της Α’ δημοτικού. Πώς καταφέρνετε να κερδίσετε το ενδιαφέρον των πιτσιρικιών, που ερχόμενα από το νηπιαγωγείο, ενδεχομένως δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις του σχολείου;
Με ένα και μόνο απλό μα και συνάμα εξαιρετικά δύσκολο στην εκτέλεσή του, μαγικό κόλπο: χαμηλώνω πολύ! Μ’ αυτό εννοώ πως γίνομαι κι εγώ συνομήλική τους πολλές φορές. Μοιράζομαι τις αγωνίες τους, μιμούμαι τη συμπεριφορά τους, ενδιαφέρομαι για τους προβληματισμούς τους και κυρίως, δεν περιμένω να γίνουν μαθητές δημοτικού απ’ τη μια στιγμή στην άλλη. Η εκπαίδευση και η μάθηση πρέπει ν’ ανεβαίνουν σκαλί σκαλί. Μικρά βήματα, όχι άλματα. Και με απόλυτο σεβασμό στις προϋπάρχουσες εμπειρίες των μικρών παιδιών που σ’ αυτήν την ηλικία δεν είναι και οι πλουσιότερες του κόσμου.

Στην τάξη, όπως και στο χαρτί, νιώθω απόλυτα πλήρης κι ευτυχισμένη. Εκεί, ξεχνάω όλα τα προβλήματα της καθημερινότητας, αποφορτίζομαι απ’ τις ισχυρές πιέσεις των υποχρεώσεων και έχω την ευλογημένη δυνατότητα να νιώθω χρήσιμη και δημιουργική. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγαλλίαση για μένα απ’ το χαμόγελο των μικρών μαθητών μου, όταν νιώθουν περήφανοι που έχουν κατακτήσει κάποιο στόχο. Αυτό δεν αλλάζεται με τίποτε, ακόμη και με δεδομένο το γεγονός πως εμείς οι εκπαιδευτικοί εργαζόμαστε κάτω από αντίξοες οικονομικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.

– Τι θα συμβουλεύατε τις μαμάδες παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας ως προς την Παιδεία των μικρών τους στην δύσκολη πλέον οικονομική περίοδο που διανύουμε; Δηλαδή, όταν ο οικογενειακός προϋπολογισμός έχει πληγεί, ποιο είναι το αντίδοτο για την καλλιέργεια του Πνεύματος; Να μην αμελούν να συζητούν με τα παιδιά, να τους διαβάζουν βιβλία, να κάνουν μαζί βόλτες… Δηλαδή, αν μια οικογένεια δεν έχει χρήματα για θέατρο, εκδρομές… πώς μπορεί να βοηθήσει το παιδί να μην «πληγεί» και πνευματικά;
Με άπειρους τρόπους! Το θέατρο είναι πολιτισμός. Οι εκδρομές σε μουσεία και οι καθοδηγούμενες παιδαγωγικές δραστηριότητες, επίσης, αλλά πιστέψτε με, δεν υπάρχει μεγαλύτερη τροφή για το πνεύμα απ’ την αγάπη και το ειλικρινές ενδιαφέρον των γονιών για τα παιδιά τους. Μπορούν να κουβεντιάσουν, να διαβάσουν ένα καλό παραμύθι, να το δραματοποιήσουν στη συνέχεια, να κάνουν κατασκευές μαζί, να δουν ένα καλό ντοκιμαντέρ στη τηλεόραση, να εκμεταλλευτούν τη διαχείριση πληροφοριών μέσω διαδικτύου και να πάρουν ιδέες που κατόπιν θα υλοποιήσουν μαζί με τα παιδιά.

Μια μέση αστική οικογένεια πλέον, είναι βέβαιο ότι δεν διαθέτει περισσευούμενα χρήματα για πολιτιστικές δραστηριότητες βόλτες ή εκδρομές. Αυτό δεν σημαίνει πως εδώ τελειώνει κι η Παιδεία. Ο χρόνος μπορεί να γίνει πιο ποιοτικός κι οι εμπνεύσεις πιο παραγωγικές. Κουβέντα, παιχνίδι μαζί με τα παιδιά, απλές και φτηνές δραστηριότητες όπως η ζωγραφική ή η χαρτοκοπτική, μπορούν να αποδειχτούν θαυματουργές για την όξυνση του πνεύματος. Εξάλλου, ποιος είπε ότι η υπερπληθώρα θεαμάτων αποτελεί πάντα το μοναδικό δρόμο για τον εμπλουτισμό του πνεύματος. Θέληση, όρεξη, κι ιδέες να υπάρχουν, κι όλα γίνονται.

– Τα παιδάκια σας πώς αντιδρούν στη συγγραφική σας δραστηριότητα; Όταν βλέπουν τη φωτογραφία σας στα βιβλία σας, όταν φίλες σας κάνουν αναφορά στα έργα σας ή κι όταν σας βλέπουν να γράφετε απορροφημένη;
Τα παιδιά μου είναι ακόμη πολύ μικρά για να με κατατάξουν στο μυαλό τους ως συγγραφέα και να προσδώσουν στην ιδιότητα αυτή τη μικρή ή μεγάλη βαρύτητα που έχει για τους ενήλικες. Η κόρη μου, τώρα ίσα που αρχίζει να συνειδητοποιεί το ρόλο μου ως δασκάλα. Ο μικρούλης μου, απλά φωνάζει στους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ ενθουσιασμένος, «Μαμά, η Καταιγίδα, η Καταιγίδα!»

Επίσης, τα παιδιά μου δεν με βλέπουν ποτέ να πλάθω τις ιστορίες μου. Μου είναι αδύνατο να συγγράφω κι εκείνα να χοροπηδούν γύρω μου γεμάτα απ’ τις ανησυχίες και τις φυσιολογικές απαιτήσεις της ηλικίας τους. Για να γράψω χρειάζομαι απόλυτη απομόνωση και σιγή. Έτσι, ο μόνος διαθέσιμος χρόνος γι’ αυτό είναι αποκλειστικά το ξημέρωμα. Εγερτήριο 5:30, εκκίνηση, στις 6:00 κι αν είμαι πολύ τυχερή, τέλος κατά τις 8:00. Χτίζω τα βιβλία μου κυριολεκτικά παράγραφο παράγραφο. Και χρειάζομαι το λιγότερο ένα δεκάμηνο για την αποπεράτωσή τους.

– Βάση και των 3 ιδιοτήτων σας: μητέρα, δασκάλα, συγγραφέας, τι θα συμβουλεύατε τους γονείς ως προς τα παιδιά τους; Τι θεωρείτε ότι μας έχει «ξεφύγει» στην ανατροφή τους;
Αυτό που έχει ξεφύγει στους περισσότερους από μας –βάζω και τον εαυτό μου μέσα – είναι ο αληθινός ποιοτικός χρόνος που θα έκανε τη διαφορά στη σχέση παιδιού- γονέα. Δεν είμαι σε θέση να δώσω συμβουλές, όταν πρωτίστως εγώ, παρά την πολύ καλή μου θέληση, υποπίπτω καθημερινά σε μεγάλα σφάλματα. Ο χρόνος πιέζει, οι οικονομικές συγκυρίες πιέζουν, η ρουτίνα είναι αμείλικτη, η ισοπέδωση των αξιών γύρω μας παρασύρει σε συναισθηματική αναπηρία πολλούς απ’ τους συνανθρώπους μας. Αγαπάμε τα παιδιά μας κι επιθυμούμε την καλύτερη δυνατή ανατροφή γι’ αυτά, αλλά πολλές φορές είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να είμαστε οι τέλειοι γονείς σε έναν τόσο ατελή κόσμο, με τα όπλα στη φαρέτρα μας να λιγοστεύουν μέρα με τη μέρα.

Ψυχραιμία, καλή θέληση και υπομονή νομίζω πως είναι οι λέξεις-κλειδιά που μπορούν να πάρουν το ρόλο της απάντησης στην ερώτησή σας. Με κορυφαία όλων αυτή που σκόπιμα δεν ανέφερα πρώτη και που κρατά τα σκήπτρα στις ιστορίες μου και στα μονοπάτια του μυαλού μου.

Την αγάπη.

Ποιος ενήλικος άραγε και ποιο παιδί μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν;