Η σημασία της σωστής Διατροφής στη διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου εξαρτάται αποκλειστικά από την αρμονία των μεταβολικών διεργασιών στο σώμα της μητέρας του. Για το λόγο αυτό καθίστανται πρωταρχικής σημασίας η τήρηση ενός ισορροπημένου προγράμματος διατροφής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, ώστε να διασφαλιστεί η επαρκής πρόσληψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών από την τροφή.
Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένες τροφές θα πρέπει να αποφεύγονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εξαιτίας του κινδύνου που ελλοχεύουν για την υγεία του εμβρύου. Τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα εντόσθια, το νωπό και όχι καλά ψημένο κρέας και πουλερικά, τα ωμά θαλασσινά και τα μελάτα αυγά συστήνεται να αποφεύγονται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγου του κινδύνου μετάδοσης μικροβίων. Το ίδιο ισχύει για το συκώτι καθώς ενδέχεται να περιέχει πολύ υψηλά επίπεδα βιταμίνης Α που μπορεί να αποδειχθούν τοξικά για το έμβρυο. Ο ξιφίας και ο γαλέος θα πρέπει επίσης να αποφεύγονται καθώς είναι πιθανό να περιέχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου, ενώ τα φρούτα και τα λαχανικά θα πρέπει να πλένονται επιμελώς προς αποφυγή της επιμόλυνσής τους από παράσιτα. Τέλος, σημειώνεται ότι η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών συστήνεται να αποφεύγεται για τους 9 μήνες της κύησης.
Επιπλέον, εξαιτίας της αυξημένης όρεξης, που συχνά συνυπάρχει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συχνά η γυναίκες οδηγούνται σε υπερβολική αύξηση του βάρους τους. Για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμος ο συστηματικός έλεγχος του σωματικού βάρους κατά τη δύσκολη αυτή φάση στη ζωή της γυναίκας. Όσον αφορά την περίοδο της εγκυμοσύνης, η συνιστώμενη αύξηση του βάρους εξαρτάται από το σωματικό βάρος της γυναίκας πριν από τη σύλληψη. Για λιποβαρείς γυναίκες συστήνεται αύξηση του βάρους κατά 12,5-18 κιλά, για φυσιολογικού βάρους γυναίκες κατά 11,5-16 κιλά, για υπέρβαρες γυναίκες κατά 7-11,5 κιλά και για παχύσαρκες γυναίκες έως 7 κιλά. Σε περίπτωση κυοφορίας διδύμων συστήνεται αύξηση του βάρους της τάξης των 15,9-20,4 κιλών.

Κατευθυντήριες Γραμμές Αύξησης Βάρους Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης (ΙΟΜ)
Δ.Μ.Σ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ / ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 12η ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Δ.Μ.Σ. < 19,8 12,5 έως 18,0 κιλά 0,5 κιλά
19,8 < Δ.Μ.Σ. < 26 11,5 έως 16,0 κιλά 0,4 κιλά
26< Δ.Μ.Σ. <29 7,0 έως 11,5 κιλά 0,3 κιλά
29 < Δ.Μ.Σ. 7,0 κιλά
Κυοφορία Διδύμων 15,9 έως 20,4 κιλά 0,7 κιλά
Κυοφορία Τριδύμων 22,7 κιλά
IOM: Institute Of Medicine, USA

Η σύσταση για την αύξηση του βάρους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης εξαρτάται από το Δείκτη Μάζας Σώματος (Δ.Μ.Σ.) της μητέρας πριν από την εγκυμοσύνη, όπου Δ.Μ.Σ. = βάρος μητέρας πριν τη σύλληψη/ύψος2.

Πρότυπο Πρόγραμμα Διατροφής Στην Εγκυμοσύνη

Πρωινό
1 φλιτζάνι (240 ml) γάλα με 1,5% λιπαρά ή 1 κεσέ (200 ml) γιαούρτι με 2% λιπαρά
7 κουταλιές της σούπας δημητριακά ή 4 κουταλιές της σούπας μούσλι ή 1 τοστ

Δεκατιανό
1 λεπτή φέτα ψωμί ολικής άλεσης (30 γραμ) ή 2 φρυγανιές ολικής άλεσης
1 σπιρτόκουτο τυρί (30 γραμ) ή 1 αυγό
2 μέτρια φρούτα (πχ. 1 μεγάλη μπανάνα ή 1 φλιτζάνι φυσικό χυμό ή 2 μετρίου μεγέθους φρούτα)

3 φλιτζάνια ωμά λαχανικά (μαρούλι, καρότο, λάχανο, ρόκα, σπανάκι κλπ) ή 1½ φλιτζάνι βραστά (πχ. κολοκύθι, μπρόκολο, κουνουπίδι, παντζάρι κλπ)
1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο
1 παλάμη (120 γραμ) άπαχο κοτόπουλο / ψάρι / κρέας ή 2 μέτρια μπιφτέκια
1 φλιτζάνι ρύζι / ζυμαρικά ή 1½ φλιτζάνι καλαμπόκι /αρακά ή 3 πατάτες βραστές στο μέγεθος αυγού ή 1 φλιτζάνι πουρέ ή 1 φλιτζάνι κριθαράκι κλπ

Μεσημεριανό

Απογευματινό
1 φλιτζάνι (240 ml) γάλα με 1,5% λιπαρά ή 1 κεσέ (200 ml) γιαούρτι με 2% λιπαρά
3 κουταλιές της σούπας δημητριακά ή 2 κουταλιές της σούπας μούσλι
1 φρούτο (πχ. 2 μανταρίνια ή 1 πορτοκάλι ή 1 αχλάδι ή 1 ακτινίδιο ή 1 μήλο)

Βραδινό
1 πιάτο λαδερό φαγητό, 1 λεπτή φέτα ψωμί & 2 σπιρτόκουτα τυρί (60 γραμ)
ή
2 φλιτζάνια όσπριο (πχ. φασολάδα, φακές) με 2-3 ελιές, 1 σπιρτόκουτο τυρί (30 γραμ) & 1 λεπτή φέτα ψωμί
ή
1½ φλιτζάνι όσπριο (πχ. μαυρομάτικα, χάντρες κλπ), 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο & μαϊντανός, κρεμμύδι, ρίγανη, ξίδι, μυρωδικά κλπ
ή
1 παξιμάδι με 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, 2 σπιρτόκουτα τυρί (60 γραμ) & τριμμένη ντομάτα, αγγούρι, πιπεριά κλπ
ή
3 φλιτζάνια ωμά λαχανικά (μαρούλι, ντομάτα, αγγούρι κλπ)
1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο
60 γραμ άπαχο κοτόπουλο/ψάρι/κρέας
3 πατάτες βραστές στο μέγεθος αυγού ή 1 παξιμάδι ή 2 φλιτζάνια σούπα ή 1 φλιτζάνι ζυμαρικά / κριθαράκι / πουρέ κλπ

Προ Ύπνου
1 φλιτζάνι (240 ml) γάλα με 1,5% λιπαρά ή 1 κεσέ (200 ml) γιαούρτι με 2% λιπαρά
1 φρούτο (πχ. 2 μανταρίνια ή 1 πορτοκάλι ή 1 αχλάδι ή 1 ακτινίδιο ή 1 μήλο)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το παρόν Πρόγραμμα Διατροφής αφορά υγιείς γυναίκες, μετρίου αναστήματος & φυσιολογικού σωματικού βάρους. Δεν αποτελεί Εξατομικευμένο Διατροφικό Πρόγραμμα αλλά ένα Πρότυπο Πρόγραμμα Διατροφής. Καθώς οι ενεργειακές ανάγκες μεταξύ διαφορετικών ατόμων διαφέρουν σημαντικά, η ενεργειακή πρόσληψη συστήνεται να εξατομικεύεται. Σε περίπτωση νόσου ή μεταβολικής διαταραχής (διαβήτης κύησης, προεκλαμψία, φαινυλκαιτονουρια κλπ) απαιτείται εξατομικευμένη διατροφική καθοδήγηση από διαιτολόγο σε συνεργασία με τον μαιευτήρα- γυναικολόγο.