Ιστότοποι Κοινωνικής Δικτύωσης: Μάθε και προφυλάξου

Οι κίνδυνοι από τη χρήση της τεχνολογίας συχνά προσδιορίζονται από την ανθρώπινη συμπεριφορά και όχι από τις ίδιες τις τεχνολογίες. Τα παιδιά και οι νέοι που συνήθιζαν να μιλούν σε αγνώστους, να παρενοχλούν ή να κάνουν πράγματα σε μικρότερα (ηλικιακά) παιδιά υπήρχαν πολύ πριν το Διαδίκτυο. Η τεχνολογία έχει, ωστόσο, αυξήσει την επίπτωση αυτών των ενεργειών, και την εξάπλωση πιθανών συνεπειών εξ αυτών πολύ περισσότερο.

Κίνδυνοι κοινωνικής δικτύωσης
Η κοινωνική δικτύωση είναι ένα καλό παράδειγμα για το πως η online συμπεριφορά μπορεί να παρουσιάσει κινδύνους για την ασφάλεια. Είναι εξαιρετικά δημοφιλής στα παιδιά και τους νέους, ενθαρρύνοντάς τους να είναι δημιουργικοί χρήστες του διαδικτύου παρά παθητικοί θεατές του.
Οι χρήστες μπορούν να συνομιλήσουν με online προσωπικότητες, να εκφραστούν και να κοινωνικοποιηθούν γενικότερα. Μπορούν να δημοσιεύουν και να μοιράζονται περιεχόμενο πολυμέσων, όπως μουσική, φωτογραφίες και βίντεο κλιπ. Εάν δεν χρησιμοποιείται σωστά ωστόσο, οι χρήστες μπορούν να θέσουν εαυτούς και άλλους, σε κίνδυνο.

Περιορισμοί Ηλικίας
Οι περισσότεροι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης θέτουν όριο περιορισμού στην ηλικία για τη χρήση των υπηρεσιών τους, αλλά στην ουσία δεν υπάρχει κανένας έλεγχος. Ως αποτέλεσμα, πολλά μικρότερα παιδιά αγνοούν τους όρους και τις προϋποθέσεις παροχής υπηρεσιών, δίχως να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει. Π.χ. πόσοι γνωρίζουν ότι στους όρους του Facebook αναφέρεται ρητά (παρ. 4.5) ότι δεν επιτρέπεται η χρήση του σε άτομα κάτω των 13 ετών (You will not use Facebook if you are under 13).

Online προφίλ
Οι περισσότεροι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν στους χρήστες να ρυθμίσουν το προφίλ τους σε «ιδιωτικό», για την προβολή του μόνο από εγκεκριμένες επαφές. Πολλοί χρήστες, ωστόσο, δεν εφαρμόζουν αυτές τις ρυθμίσεις.
Λεπτομερή online προφίλ με προσωπικές πληροφορίες, φωτογραφίες και λογαριασμούς από την καθημερινότητα μπορούν να οδηγήσουν σε άτομα που αναγνωρίζονται, ή ακόμη και να επικοινωνούνται αυτοπροσώπως.

Δημοσίευση περιεχομένου
Τα παιδιά και οι νέοι μπορούν να θέσουν εαυτούς και άλλους σε κίνδυνο όταν:
1. Ανεβάζουν (upload) ακατάλληλο, προσβλητικό ή ακόμα και παράνομο περιεχόμενο στον δικό τους χώρο online.
2. Αναρτούν υλικό που θα μπορούσε να βλάψει τη φήμη τους, ή τη φήμη των άλλων.
3. Παραβιάζουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
4. Αναρτούν ακατάλληλα σχόλια σχετικά με τα προφίλ άλλων τα οποία είναι ταπεινωτικά ή έχουν ως αποτέλεσμα τον εκφοβισμό.
5. Αναρτούν υλικό ή παρατηρήσεις οι οποίες είναι δυσφημιστικές.

Φωτογραφίες και βίντεο
Μόλις δημοσιευτεί στο διαδίκτυο, μια φωτογραφία ή ένα βίντεο κλιπ μπορούν ελεύθερα να αντιγραφούν, να τροποποιηθούν, να ανακυκλώνονται και ενδεχομένως να υπάρχουν για πάντα. Περιεχόμενο που έχει ληφθεί με κινητό τηλέφωνο, κάμερα ή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή μπορεί εύκολα και γρήγορα να δημοσιευθεί. Είναι όμως πολύ δύσκολο να αποτρέψετε τη διανομή του, την τροποποίησή του και τη χρήση του σε διαφορετικό περιβάλλον. Αντίγραφα της φωτογραφίας μπορούν πολύ εύκολα να καταλήξουν σε διάφορες τοποθεσίες και είναι πολύ δύσκολο να διαγραφούν όλα. Σκεφθείτε το καλά προτού δημοσιεύσετε τα προσωπικά σας στοιχεία σε συνδυασμό με τη φωτογραφία σας.
Η δημοσίευση της φωτογραφίας σε συνδυασμό με άλλες προσωπικές πληροφορίες ενός μαθητή στην ιστοσελίδα ενός σχολείου π.χ., αποτελεί αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων. Σίγουρα και μάλιστα απαιτεί τη συγκατάθεση του γονέα ή κηδεμόνα του. Όποιος αποκαλύπτει τις προσωπικές του πληροφορίες έχει επίσης το δικαίωμα να ελέγξει τις πληροφορίες που τον αφορούν και να τις διορθώσει, αν είναι απαραίτητο (βλ. πρότερη ανακοίνωση). Τα παιδιά θα πρέπει επίσης να προειδοποιούνται ότι δεν πρέπει να δημοσιεύουν προσωπικές πληροφορίες στις δικές τους διαδικτυακές τοποθεσίες ή στα ιστολόγιά τους.

Κυβερνοεκφοβισμός
Η τεχνολογία προσφέρει μια ανωνυμία που οδηγεί ορισμένους ανθρώπους να συμπεριφέρονται καταχρηστικά online, με τρόπους που ποτέ δεν θα εξετάζαμε στον πραγματικό κόσμο. Κακόβουλο ή δυσφημιστικό περιεχόμενο μπορεί να κυκλοφορήσει με ευκολία και να το δει ένα πολύ ευρύτερο ακροατήριο. Το περιεχόμενο μπορεί ενδεχομένως να υπάρχει για πάντα, παρά τις καλύτερες προσπάθειες για την αφαίρεσή του.
Ένα θύμα ηλεκτρονικής παρενόχλησης είναι δυνητικά ευάλωτο 24 ώρες το 24ωρο και δεν έχει πλέον ένα ασφαλές καταφύγιο μακριά από αυτόν που τον φοβερίζει. Η αδυναμία της μόνιμης αφαίρεσης online περιεχομένου και εικόνων μπορούν να προσθέτουν περισσότερο άγχος στην ταλαιπωρία του θύματος.

Ασφαλής και υπεύθυνη συμπεριφορά
Ενθαρρύνοντας τα παιδιά και τους νέους να αναπτύξουν ασφαλή και υπεύθυνη συμπεριφορά από πολύ νεαρή ηλικία είναι τελικά η καλύτερη άμυνα για τη διατήρησή τους σε ασφαλή σύνδεση. Η Κοινωνική δικτύωση ενέχει μικρό κίνδυνο, αν οι χρήστες τηρούν ορισμένες βασικούς κανόνες ασφάλειας.
Για παράδειγμα τον κανόνα Ασφάλεια Στο Διαδίκτυο:
*Ανάγνωση και αποδοχή των όρων και των προϋποθέσεων χρήσης.
*Σεβασμός στα δικαιώματα αλλά και τα συναισθήματα των άλλων με προσεκτική σκέψη για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες το τι αναρτούμε online.
*Διατήρηση της ιδιωτικότητας των προσωπικών πληροφοριών.

ΠΗΓΗ: Ασφάλεια στο Διαδύκτιο. Ενημερωτικός Κόμβος Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου( http://blogs.sch.gr/internet-safety)