Κώστας Στοφόρος: Τρίτεκνος μπαμπάς μάς λέει… παραμύθια

Αν και σπούδασε οικονομικά, ο Κώστας Στοφόρος προτίμησε να τα ξεχάσει. Αφού περιηγήθηκε στα ΜΜΕ (Αντέννα, Μέγκα, Άλτερ, Άλφα, ΝΕΤ,ΣΤΑΡ, Παιδί & Νέοι Γονείς και Votre Beauté) έγινε πατέρας κι ο κόσμος του άλλαξε! Στην προσπάθειά του να καταλάβει και να αντιμετωπίσει το χάσμα μεταξύ θεωρίας και πράξης στην ανατροφή των παιδιών έγινε ο ίδιος συγγραφέας αλλά και παιδαγωγός… με την καλή έννοια. Από τα μέσα Οκτωβρίου μας καλεί να συμμαχήσουμε μαζί του στο «Τέχνης Βήματα» μαγειρεύοντας στην Παραμυθοκουζίνα του με θεατρικό παιχνίδι, μαγειρική, χορό και παραμύθια από τη Μαγική του Τράπουλα. Και πώς τα καταφέρνει όλα αυτά ένα τρίτεκνος εργαζόμενος μπαμπάς; Θα μας τα πει ο ίδιος…

Μάλλον δεν θα μπορούσε να σε χαρακτηρίσει κάποιος συνηθισμένο μπαμπά; Ή μήπως έχεις άλλη άποψη για το πώς έχεις αντιμετωπίσει την πατρότητα;
Πιστεύω πως όποιος θέλει να κάνει παιδιά πρέπει να το σκέφτεται πολύ σοβαρά πριν. Φοβάμαι πως αυτό δεν συμβαίνει. Πολλοί γίνονται γονείς γιατί… «έτσι πρέπει». Αυτό έχει άσχημες επιπτώσεις. Και στα παιδιά και στους γονείς… Προσωπικά προσπαθώ να είμαι κοντά στα παιδιά, όχι από υποχρέωση, αλλά γιατί έτσι νιώθω. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν με φτάνουν πολλές φορές στα όρια νευρικής κρίσης. Ούτε είμαι ο μίστερ «τέλειος». Ατέλειωτα τα λάθη μου. Ελπίζω να έχω μάθει κάτι απ’ όλα αυτά!

Συνήθως οι μπαμπάδες είναι οι εργασιομανείς του σπιτιού, οι “κουβαλητές” κι αφήνουν στις μαμάδες το μεγάλωμα των παιδιών. Πιστεύεις ότι αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει; Για παράδειγμα, στις δράσεις που οργανώνεις ποιο είναι το ποσοστό μπαμπάδων-μαμάδων;
Προφανώς τα πράγματα έχουν αλλάξει και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Και μάλλον βίαια θα έλεγα. Η οικονομική κρίση έχει στείλει πολλούς μπαμπάδες στην ανεργία με όλα όσα συνεπάγεται αυτό. Πάντως πρέπει να πω ότι η συμμετοχή των μπαμπάδων είναι ελάχιστη στις διάφορες ενημερωτικές εκδηλώσεις για γονείς. Και στις «Σχολές Γονέων» έχω μάθει πως η συμμετοχή τους είναι σε μονοψήφια ποσοστά.
Στο βιβλίο «Γονείς για πρώτη φορά» παρουσιάζω και σχετικές έρευνες που δείχνουν πως τα παραδοσιακά μοντέλα καλά κρατούν: Οι μπαμπάδες ασχολούνται ελάχιστα με τα παιδιά σε σχέση με τις μαμάδες. Για να μη μιλήσουμε για τις «δουλειές» που αφορούν στα παιδιά. Φοβάμαι πως οι περισσότεροι μπαμπάδες δεν ξέρουν (ή δεν θέλουν να μάθουν) ούτε να αλλάζουν πάνα!

Σύστησέ μας τα παιδιά σου. Ποια είναι τα ονόματά τους και πόσο χρονών είναι το καθένα;
Είναι ο Ίων, 14 ½ χρονών, η Ιόλη 7 και ο Ιάσων 5.

Πώς ένιωσες την αλλαγή στη ζωή σου όταν γεννήθηκαν; Θα μπορούσες να μας εξηγήσεις τι ακριβώς άλλαξε, αν άλλαξε;
Στο κάθε παιδί τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι αλλαγές είναι τεράστιες στη ζωή όπως την γνώριζες! Η πρώτη φορά που βλέπεις το παιδί νομίζω είναι από τις πιο ανεπανάληπτες στιγμές της ζωής. Από αυτές τις μικρές πολύτιμες πυγολαμπίδες που φυλάει ο καθένας μέσα του για πάντα… Από εκεί και πέρα θα χρειάζονταν σελίδες επί σελίδων. Όλος ο κόσμος είναι πια διαφορετικός.

Η πατρότητα έχει βαθμό δυσκολίας; Τι σε δυσκόλεψε περισσότερο;
Εννοείται πως έχει τεράστιο βαθμό δυσκολίας. Πολλά αδιέξοδα. Δεν ξέρω τι με έχει δυσκολέψει περισσότερο. Ίσως να βρω την ισορροπία με τον εαυτό μου, να έχω πάντοτε την ψυχραιμία που χρειάζεται και κυρίως να δείχνω συνέπεια.

Πιστεύεις ότι υπάρχει μαγική συνταγή για να γίνεις καλός γονιός και να αναθρέψεις σωστά το παιδί σου; Έχεις γράψει βιβλία συμβουλών-εμπειριών για τους γονείς. Υπάρχουν κατά την άποψή σου κανόνες που αν τους ακολουθήσεις, έχουν θετικά αποτελέσματα; Πόσο η θεωρία βρίσκει εφαρμογή στην πράξη;
Στα βιβλία μου αντιπαραθέτω ακριβώς το τι λένε οι ειδικοί –θεωρητικά- με αυτά που συμβαίνουν μέσα στα σπίτια – πραγματικά. Στην αληθινή οικογένεια. Πολλά από τα βιβλία που απευθύνονται σε γονείς μπορεί να σου προκαλέσουν τα γέλια ή τα κλάματα. Όλα εκεί μοιάζουν πολύ… εύκολα. Το κακό είναι πως δεν υπάρχουν συνταγές. Συνηθίζω να λέω πως το καθένα από τα παιδιά μου μοιάζει να το έχουν γεννήσει διαφορετικοί γονείς. Το καθένα θέλει τη δική του αντιμετώπιση. Κανένας κανόνας δε μοιάζει να έχει απόλυτη ισχύ. Το αποτέλεσμα του βομβαρδισμού από ειδικούς και εγχειρίδια για γονείς είναι να νιώθουμε όλοι… τύψεις. Αυτό προσπάθησα να αντιμετωπίσω γράφοντας κι εγώ…

Κι από δημοσιογράφο ποια ανάγκη –ιδέα-παρόρμηση- σε έκαναν συγγραφέα παιδικών βιβλίων;
Έχω γράψει κάμποσα βιβλία, πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Μια νουβέλα, δυο συλλογές διηγημάτων, ένα παραμύθι, τέσσερα βιβλία για γονείς. Τα καλύτερά μου όμως τα έχω γραμμένα στο μυαλό μου! Τα σκέφτομαι καθώς περπατάω, καθώς κολυμπάω, όταν μαγειρεύω, όταν κάθομαι και χαζεύω τον ουρανό… Πολλές ιστορίες γεννιούνται εκείνη τη στιγμή που μιλάω και τις λέω στα παιδιά μου. Καμιά φορά και στους φίλους τους. Μου αρέσει να μιμούμαι τις φωνές των ηρώων. Χρόνια τώρα γράφω κι ένα μυθιστόρημα που δεν φαίνεται ότι θα τελειώσει ποτέ (οι άλλοι πάντα γράφουν καλύτερα)…
Χωρίς να το πιστεύω έβαλα στο χαρτί (ή μάλλον στον υπολογιστή) τέσσερα Χρωματιστά παραμύθια (Κόκκινο, Κίτρινο, Πορτοκαλί και Λευκό) με έμπνευση τις ζωγραφιές της Στεφανίας Βελδεμίρη. Χιλιάδες άνθρωποι τα διάβασαν αυτά τα δυο χρόνια που κυκλοφορούν ελεύθερα.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου από τα βιβλία σου; Ποιο διαβάζεις πιο συχνά στα παιδιά;
Είναι αυτό που δεν έχω γράψει ακόμα! Αυτό που δεν θα μπει ίσως ποτέ στο χαρτί. Αυτό που φτιάχνω μαζί με τα παιδιά κολυμπώντας στη θάλασσα ή περπατώντας κάτω από τον έναστρο ουρανό ή φτιάχνοντας μια ξύλινη καλύβα πλάι στο ποτάμι στο χωριό μου, τα Καστέλλια….

Πιστεύεις ότι τα βιβλία πρέπει να έχουν πάντα κι ένα ηθικό δίδαγμα ή αρκεί και η ψυχαγωγία;
Δεν πιστεύω στα ηθικά διδάγματα, ούτε στη σκέτη «ψυχαγωγία». Μπορούμε να διασκεδάζουμε γνωρίζοντας πράγματα ή να μοιραζόμαστε αυτά που θεωρούμε αξίες της ζωής, χωρίς να κάνουμε κήρυγμα. Έτσι κι αλλιώς πάντοτε πίστευα και πιστεύω πως η μάθηση θα μπορούσε να είναι ένα διασκεδαστικό παιχνίδι. Είναι ένα ακόμη μεγάλο θέμα γιατί την έχουν κάνει να μοιάζει με αγγαρεία…

Γιατί οι γονείς πρέπει να κρατάμε ημερολόγιο; Εσύ πώς το ξεκίνησες;
…Γιατί είναι ωραίο να θυμάσαι. Στο πρώτο «Ημερολόγιο ενός Πατέρα» το δεύτερο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στο γιατί πρέπει να κρατάμε ημερολόγιο. Είναι καταπληκτικό όχι μόνο για σένα, αλλά και για το παιδί να διαβάζετε μετά από χρόνια τις σκέψεις και τα συναισθήματα όπως είχαν καταγραφεί «τότε». Υπάρχει μια εκπληκτική μικρού μήκους ταινία του Κωνσταντίνου Πιλάβιου («Τι είναι αυτό;») που όποτε μπορώ τη δείχνω σε συναντήσεις με γονείς. Σχεδόν όλοι βουρκώνουν. Ο γιος –μεγάλος πια- διαβάζει την εφημερίδα. Ο γέρος πατέρας του τον διακόπτει συνέχεια ρωτώντας τον «Τι είναι αυτό;» για ένα σπουργίτι, μέχρι που τον βγάζει εκτός εαυτού. Τότε ο γερο-πατέρας φέρνει και του διαβάζει ένα απόσπασμα από το ημερόλογιο του, όπου απαντούσε με υπομονή στις παιδικές ερωτήσεις για ένα σπουργίτι…
Να πω ότι το γεγονός πως υπάρχει Ημερολόγιο το οφείλω στη γυναίκα μου που κρατούσε ημερολόγιο όταν εγώ θεωρούσα πως είναι αδύνατον να ξεχάσω οτιδήποτε, αλλά και στην αρχισυντάκτριά μου στο Votre Beaute Καρολίνα Μέρμηγκα που είχε τότε –πριν από 14 και χρόνια- την ιδέα να μου εμπιστευθεί μια στήλη που λεγόταν «Το Ημερολόγιο ενός πατέρα»…

Τι είναι η μαγική τράπουλα; Πώς παίζεται; Σε τι μας βοηθάει;
Η μαγική τράπουλα βασίζεται στις λεγόμενες «λειτουργίες» των παραμυθιών. Οι λειτουργίες αυτές, σύμφωνα με έναν από τους σημαντικότερους μελετητές του παραμυθιού, τον ρώσο Βλαντιμίρ Προπ, ο οποίος προσδιόρισε ότι είναι 31 στον αριθμό, υπάρχουν, πάνω-κάτω, σε όλα τα παραμύθια. Ο Τζιάνι Ροντάρι τις περιόρισε σε 21 και πρότεινε τη δημιουργία μιας τράπουλας.
Αυτή η τράπουλα εικονογραφήθηκε από τη ζωγράφο Στεφανία Βελδεμίρη.
Ο Ροντάρι λέει πως οι «λειτουργίες» είναι για το παραμύθι ότι οι νότες για τη μουσική. Όπως με τις 12 νότες μπορείς να φτιάξεις αναρίθμητες μελωδίες, έτσι και με τις «λειτουργίες» μπορείς να φτιάξεις αναρίθμητα παραμύθια…

Γιατί όμως να χρησιµοποιήσουµε ειδικά αυτή την τράπουλα κι όχι άλλες «τράπουλες» της φαντασίας, ή ένα σύνολο εικόνων που διαλέξαμε στην τύχη, ή μια σειρά από λέξεις του λεξικού;
«Μου φαίνεται πως είναι φανερό», απαντά ο Ροντάρι. «Κάθε χαρτί της τράπουλας δεν αντιπροσωπεύει µόνο τον εαυτό του, αλλά μια πλήρη «τομή» του κόσµου των παραµυθιών, ένα φτεροκόπηµα φανταστικών απόηχων, για παιδιά που έχουν κάπως εξοικειωθεί µε τα παραµύθια, τη γλώσσα τους, τα θέµατά τους… Οι «λειτουργίες» των παραµυθιών, κατά κάποιο τρόπο, βοηθούν το παιδί να γνωρίσει τον εαυτό του. Και είναι στη διάθεσή µας, έτοιµες, εγκυρότατες, εύκολες στη χρήση: θα µου φαινόταν άσκοπη σπατάλη να τις απορρίψουµε…»
Η Μαγική Τράπουλα, είναι ένα ακόμη μονοπάτι για να ταξιδέψει η φαντασία των παιδιών, αλλά και των… «μεγάλων» ώστε να βρουν και πάλι το παιδί που έχουν μέσα τους…

Και η μαγειρική; Πιστεύεις ότι η διατροφή των παιδιών είναι ιδιαίτερης σημασίας;
Το θέμα της διατροφής των παιδιών είναι πολύ σημαντικό από κάθε πλευρά. Πολλοί γονείς αντιμετωπίζουν κάθε είδους δυσκολίες και συχνά βρίσκονται σε αδιέξοδο. Μου αρέσει πολύ η μαγειρική και οι κάθε είδους πειραματισμοί και από την ίδια την ανάγκη που δημιουργεί η καθημερινότητα, αποφάσισα κάποια στιγμή να φτιάξω ένα βιβλίο–εργαλείο για τους γονείς, όπου θα μπορούσαν να βρουν καλές ιδέες προσαρμοσμένες στις ανάγκες των παιδιών. Ήθελα ακόμη να αποδείξω πως το υγιεινό μπορεί να είναι και νόστιμο σε αντίθεση με διάφορες θεωρίες και προκαταλήψεις του «συρμού». Στην προσπάθεια αυτή βρήκα αρωγό τις εκδόσεις «Κριτική» αλλά και 20 κορυφαίους Έλληνες σεφ που μου έδωσαν τις συνταγές τους. Επιστράτευσα ακόμη 11 μαμάδες, ενώ συμπεριέλαβα και μερικές από τις πιο δημοφιλείς στην οικογένεια δικές μου συνταγές. Το αποτέλεσμα ήταν το βιβλίο «20 σεφ, 11 μαμάδες κι εγώ».

Αντιμετώπισες σχετικό πρόβλημα με τα παιδιά σου; Είναι κάποιο «δύσκολο» στο φαγητό;
Αντιμετώπισα και αντιμετωπίζω κάθε είδους προβλήματα. Το κάθε παιδί έχει εντελώς διαφορετικό… προσανατολισμό. Και σε κάθε ηλικία τα γούστα αλλάζουν και οι δυσκολίες μετατοπίζονται… και πάλι δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές, όμως οι καλές συνταγές… βοηθάνε!

Τέλος, έχω μια πολύ δύσκολη ερώτηση: πώς χωράνε όλα αυτά στο πρόγραμμα ενός μπαμπά τριών παιδιών; Σου παραπονούνται ποτέ τα παιδιά σου ότι θέλουν κι άλλο από τον χρόνο σου;
Προσπαθώ να κρατώ ισορροπίες, «θυσιάζοντας» συχνά αυτό που κάποιοι λένε «καριέρα». Βεβαίως τώρα με την κρίση, όλα αυτά ίσως είναι πολυτέλειες. Δεν έχεις την ευχέρεια να αρνηθείς μια δουλειά ή να κατεβάσεις τους ρυθμούς σου. Κι όλα αυτά είναι εις βάρος των παιδιών. Κι ίσως στενοχωρήσω αρκετούς, αλλά δεν πιστεύω σε αυτό που λένε «ποιοτικός χρόνος». Είναι μια «ανακάλυψη» όσων θέλουν να ζούμε για να δουλεύουμε. Τα παιδιά θέλουν πολύ χρόνο. Ακόμη και να μην κάνεις τίποτα, αλλά απλώς να υπάρχεις καθησυχαστικά κάπου στο χώρο. Κι εμείς θέλουμε χρόνο. Και κάθε στιγμή της ζωής του παιδιού και της κοινής μας ζωής που περνάει, δεν ξαναγυρνάει. Ας το σκεφτούμε λίγο…

Τι θα ήθελες που δεν το έχεις καταφέρει ακόμα; Ποιο είναι το επόμενο σχέδιο;
Νομίζω πως δεν θα έφτανε ο χώρος! Να γυρίσω μια ταινία. Να πάω με τα παιδιά ένα περιπετειώδες και εξωτικό ταξίδι. Να μπορέσω να περάσω στο χαρτί όσα σκόρπια φαντάζομαι. Να έχω τη δυνατότητα να δημιουργώ μόνος ή μαζί με τα παιδιά ή με τους φίλους μου…
Το επόμενο σχέδιο είναι πάντως να αναπτύξω τις δράσεις της «Παραμυθοκουζίνας» που έχω φτιάξει εδώ και ένα χρόνο και όταν δεν ταξιδεύει για να φτιάξουμε παραμύθια μαζί με τα παιδιά σε όλη την Ελλάδα, φιλοξενείται στο χώρο «Τέχνης Βήματα» στο Θησείο, όπου μπορείτε να μας βρείτε κάθε Σάββατο με καινούργιες ιδέες και παραμύθια.
Επίσης πηγαίνουμε στα σχολεία που μας καλούνε!

Αν σας αρέσουν κι εσάς οι παραμυθοϊστορίες, μάθετε περισσότερα στο http://www.texnisvimata.gr

Την ίδια ώρα οι γονείς μπορούν να συμμετέχουν ή απλά να απολαμβάνουν τον καφέ τους σε μια από τις φιλόξενες αίθουσες του «Τέχνης Βήματα»
Τέχνης Βήματα (Ηρακλειδών 54, Θησείο ~ Τ.Κ. 118 51 ~ τηλ: (210) 522 9339 – 698 010 0398 – [email protected] )

Για περισσότερα σχετικά με τα παραμύθια και τη λειτουργία της Μαγικής Τράπουλας:
http://paramithokouzina.blogspot.gr/

Κι αν θέλετε να διαβάσετε το “Ημερολόγιο ενός Πατέρα” στο http://stoforos.blogspot.gr/