Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι η χοληστερίνη δεν είναι πρόβλημα μόνο των ενηλίκων αλλά και των παιδιών. Για το τι είναι η χοληστερόλη, πώς μπορούμε να αποφύγουμε την εμφάνισή της χοληστερίνης και τι διατροφή πρέπει να ακολουθούν τα παιδιά, μιλάει στο infokids η Σοφία Ελευθερίου, MSc Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.
Τι είναι η χοληστερόλη;
Η χοληστερόλη είναι μία λιπαρή ουσία η οποία κυκλοφορεί στο αίμα καθώς βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Είναι απαραίτητη για τον οργανισμό αφού αποτελεί βασικό συστατικό των μεμβρανών των κυττάρων. Οι λιποπρωτεΐνες που μεταφέρουν τη χοληστερόλη στο αίμα διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες: την LDL και την HDL. Η LDL χοληστερόλη ή αλλιώς «κακή» χοληστερόλη μπορεί να συσσωρευτεί στα τοιχώματα των αρτηριών και να αυξήσει μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. Από την άλλη πλευρά, η HDL χοληστερόλη ή αλλιώς «καλή» χοληστερόλη συμβάλλει θετικά στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι το παιδί έχει χοληστερίνη; Από ποια ηλικία και κάθε πότε πρέπει να υποβάλλονται τα παιδιά σε εξετάσεις;
Σε περίπτωση που κάποιος πάσχει από οικογενή υπερχοληστερολαιμία (κληρονομική πάθηση που παρατηρούνται υψηλά επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα από μικρή ηλικία) συστήνεται να γίνεται έλεγχος με αιματολογικές εξετάσεις των απογόνων του από πολύ μικρή ηλικία. Η ανίχνευση της υψηλής χοληστερίνης στο αίμα, είναι περισσότερο αποτελεσματική εάν πραγματοποιείται νωρίς στην παιδική ηλικία, μετά από το πρώτο έτος της ζωής.
Συστήνεται για το λόγο αυτό να διενεργείται τουλάχιστον μία αιματολογική εξέταση μεταξύ 1 και 9 ετών. Για κάθε παιδί στο οποίο γίνεται διάγνωση, υπάρχει 1 γονέας με υψηλή συγκέντρωση χοληστερόλης στο αίμα. Η στρατηγική αυτή, επιτρέπει την ταυτόχρονη ανίχνευση της πάθησης σε παιδί και γονιό. Για το λόγο αυτό, μπορεί να οδηγήσει στην πρόληψη των σοβαρών ιατρικών συνεπειών της οικογενειακής υπερχοληστερολαιμίας, σε δύο γενεές ταυτόχρονα. Μετά τα 10 έτη συστήνεται η πραγματοποίηση αιματολογιών εξετάσεων κάθε 1-2 χρόνια.
Ποια είναι τα όρια της καλής και της κακής χοληστερόλης για ένα παιδί;
Όταν η LDL χοληστερόλη (κακή) είναι άνω των 100 mg/dL είναι οριακά υψηλή ενώ αν υπερβεί τα 130 mg/dL είναι υψηλή. Όσο για την HDL χοληστερόλη (καλή) δεν θα πρέπει να πέφτει κάτω των 40 mg/dL. Η γενική πάντωβς χοληστερόλη θεωρείται οριακά υψηλή όταν είναι μεγαλύτερη από 170 mg/dL και υψηλή όταν υπερβαίνει τα 200 mg/dL
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης (LDL);
Μεταξύ των παραγόντων που συμβάλλουν στα αυξημένα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης είναι η διατροφή πλούσια σε ζωικά λιπαρά, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα και το αυξημένο σωματικό βάρος. Συνεπώς, για τη μείωση των επιπέδων «κακής» χοληστερόλης συστήνεται:
Η τήρηση των αρχών της υγιεινής διατροφής, με ιδιαίτερη έμφαση στην αντικατάσταση των τροφίμων που είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος και υδρογονωμένα φυτικά έλαια με τρόφιμα τα οποία είναι χαμηλά σ’ αυτού του είδους τα λιπαρά.
Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους & η τακτική σωματική άσκηση.
Εάν το παιδί μας έχει αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης ισχύουν οι ίδιοι περιοριστικοί κανόνες στη διατροφή με τους ενήλικες;
Σε περίπτωση που ένα παιδί έχει αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης φυσικά ισχύουν οι ίδιες συστάσεις με αυτές για τους ενήλικες. Ωστόσο, επειδή η συνεργασία του παιδιού δεν είναι εύκολη, ο στόχος είναι η αποφυγή του φαγητού απ’έξω, των επιβαρυντικών γλυκών & αλμυρών σκευασμάτων πλούσιων σε κορεσμένο λίπος και χοληστερόλη. Σε περίπτωση που τα επίπεδα χοληστερόλης είναι πάρα πολύ υψηλά (οικογενής υπερχοληστερολαιμία) τότε μπορεί να συστηθεί από τον γιατρό και η λήψη στατινών ήδη από μικρή ηλικία.
Όσο είναι εκτός σπιτιού τι σνακ μπορεί να τρώει;
Καθώς τα παιδιά συχνά λείπουν αρκετές ώρες από το σπίτι συστήνεται η κατανάλωση σνακ φτιαγμένων από το σπίτι (τοστ, σάντουιτς, κράκερς χωρίς τρανς και κορεσμένα λιπαρά, κέικ φτιαγμένα με αγνά υλικά, σπιτικά αρτοσκευάσματα, σπιτικές πίτες κλπ). Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, ακόμη κι αν δεν υπάρχει χρόνος να προετοιμαστεί κάτι από το σπίτι, το παιδί μπορεί να επιλέγει υγιεινά γεύματα ακόμη και απ’έξω όπως για παράδειγμα κάποιο τοστ με τυρί και γαλοπούλα, κουλούρι σουσαμένιο, bars δημητριακών, φρούτα & γιαούρτια (τα οποία οφείλουν να προμηθεύουν στα παιδιά τα σχολικά κυλικεία) κλπ
Πρέπει το παιδί να αρχίσει να ασκείται από μικρή ηλικία, αν διαπιστωθεί χοληστερίνη ή απλά να διορθώσουμε την διατροφή του;
Η φυσική δραστηριότητα ενθαρρύνεται σε κάθε περίπτωση είτε ένα παιδί έχει υψηλά επίπεδα χοληστερόλης είτε όχι, καθώς η άσκηση ενεργεί σε πολλά επίπεδα, προλαμβάνοντας την εκδήλωση ασθενειών αλλά και της παιδικής παχυσαρκίας, η οποία φαίνεται να έχει πάρει πλέον και στην Ελλάδα ανησυχητικές διαστάσεις.
Χρήσιμες συμβουλές για τη βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης
Προτιμήστε:
Ποικιλία λαχανικών και φρούτων
Ποικιλία αμυλούχων τροφίμων όπως ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά
Προϊόντα ολικής άλεσης
Γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά
Όσπρια
Ψάρια
Περιορίστε:
Πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα όπως τυριά, κρέμες γάλακτος και βούτυρο.
Εναλλακτικά προτιμήστε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά.
Μαργαρίνες, μαγιονέζες και υδρογονωμένα φυτικά έλαια.
Εναλλακτικά προτιμήστε το παρθένο ελαιόλαδο.
Κρέας υψηλό σε λιπαρά όπως: συκώτι, αρνί, λουκάνικο, σαλάμι, ζαμπόν, μοσχάρι.
Εναλλακτικά προτιμήστε ψάρι, άπαχο κρέας και πουλερικά χωρίς πέτσα.
Προϊόντα ζαχαροπλαστικής, αρτοσκευάσματα και σνακς πλούσια σε λίπος (κρουασάν, κουλουράκια, κέικ, πατατάκια, γαριδάκια κ.α.)
Εναλλακτικά επιλέξτε αρτοσκευάσματα χωρίς λιπαρά (παξιμάδια ολικής άλεσης κλπ).
Τηγανητά φαγητά σε ταχυφαγεία (fast food).
Εναλλακτικά επιλέξτε υγιεινά σπιτικά σνακ (σάντουιτς, σπιτικές πίτες κλπ).
Τρόποι μαγειρέματος:
Στραγγίστε τα φαγητά σας (με μια τρυπητή κουτάλα).
Προτιμήστε ψητά ή βραστά φαγητά.
Αφαιρέστε το ορατό λίπος και την πέτσα από το κρέας.
Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο ως βασικό λίπος στο μαγείρεμά σας.
Σερβίρετε μικρότερες μερίδες από φαγητά πλούσια σε λίπος.
Σοφία Ελευθερίου, MSc Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Εθνικού Στρατού 6, ΄Ανω Κηφισιά
210 6200990
www.diatrosofia.gr