Πώς τα καταφέρνουν οι “σούπερ μαμάδες”;

Όλο και περισσότερες γυναίκες, ειδικά στις πόλεις όπου οι ρυθμοί ζωής είναι πιο έντονοι αλλά και τα μικρά παιδιά ακόμα πιο εξαρτημένα από τους γονείς, νιώθουν σε κάποια φάση κουρασμένες από τους πολλούς ρόλους που καλούνται να εκπληρώσουν, και μάλιστα με επιτυχία. Από την μία η καριέρα και από την άλλη πρέπει να είναι σούπερ μαμάδες, σύζυγοι και νοικοκυρές. Πόσο εύκολο είναι αυτό τελικά και άραγε υπάρχει κάποια στρατηγική για να τα πετύχεις όλα αυτά χωρίς όμως να χάσεις τον εαυτό σου;

Για τον ρόλο της μητέρας, το πώς να διαχειρίζεται τα συναισθήματά της όταν νιώθει πιεσμένη και απομονωμένη επειδή αισθάνεται περιορισμένη στο ρόλο της μητέρας και συζύγου, αλλά και το πως να επιτύχει την ισορροπία, μιλάει στο infokids η ψυχολόγος Φρόσω Σαλιβέρου.

Πολλές φορές οι μαμάδες αισθάνονται ότι δεν μπορούν άλλο. Πότε συμβαίνει συνήθως αυτό και πού οφείλεται;

Η σύγχρονη γυναίκα δουλεύει πολύ, αγχώνεται πολύ και συνήθως αισθάνεται ότι έχει να κάνει πολλά και είναι μόνη. Και έχει σε πολλά δίκιο. Δεν υπήρξε ποτέ άλλη εποχή στην ιστορία που να περιμέναμε τόσο πολλά πράγματα από τόσους πολλούς ρόλους στη γυναίκα. Αν και ο διπλός (και όχι μόνο) ρόλος των γυναικών -εργαζόμενη και μητέρα- θεωρείται αυτονόητος, πολλές από τις αντιλήψεις και τα πρότυπα για το πώς πρέπει να είναι μια μητέρα παραμένουν τα ίδια. Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι τα παιδιά, λόγω συνθηκών ζωής τουλάχιστον στις πόλεις, είναι σχεδόν απόλυτα εξαρτημένα από τους γονείς, εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα πράγματα για τις μητέρες -που παραμένουν ακόμη κυρίως υπεύθυνες για τα παιδιά- δεν είναι πολύ εύκολα. Oι περισσότερες παλεύουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στους ρόλους που έχουν αναλάβει και συχνά δεν αισθάνονται καθόλου «καλές μητέρες». Η γέννηση του παιδιού φέρνει στην επιφάνεια σε πάρα πολλές γυναίκες την ανάγκη να τα κάνουν όλα σωστά, να ανταποκρίνονται σε πολλά με απόλυτη επιτυχία και να είναι τέλειες.

Όταν μια μητέρα έχει αρχίσει και νιώθει κουρασμένη αλλά δεν εκφράζεται τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει τελικά αυτό;

Όλοι θεωρούν ότι η γυναίκα είναι πανευτυχής με την απόκτηση ενός παιδιού της και το ακλόνητο μητρικό ένστικτο αλάνθαστα θα την οδηγεί στις σωστές αποφάσεις όσον αφορά τις ανάγκες των παιδιών και της οικογένειας. Η εικόνα που έχουμε είναι αρκετά ρομαντική και συχνά απωθούμε υποσυνείδητα οτιδήποτε δεν ταιριάζει σε αυτήν την ιδανική αντίληψη της μητρότητας. Όμως, συχνά, οι μητέρες-εργαζόμενες-σύζυγοι “γονατίζουν” από τη σωματική κούραση και εύχονται κάποιος να τις αποδέσμευε από το ρόλο της μητρότητας έστω και για κάποιες ώρες. Η συναισθηματική ευαλωτότητα κάτω από το βάρος των υποχρεώσεων κλονίζει την αυτοπεποίθησή τους και γίνονται ψυχικά ευάλωτες. Εύκολα και λόγω των υπαρχόντων κοινωνικών δεδομένων ενοχοποιούν τον εαυτό τους και μπαίνουν σε ένα φαύλο κύκλο που τις απομονώνει και τις κάνει να αισθάνονται μόνες και απαξιωμένες στον κοινωνικό τους ρόλο. Το να μοιραστεί κανείς τέτοια συναισθήματα είναι εξαιρετικά δύσκολο και επώδυνο, πράγμα που συχνά οδηγεί στην απομόνωση της μητέρας, ενισχύοντας τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, και στην ψυχική αποδυνάμωση.

Πώς μπορεί μια μητέρα να διατηρήσει τις ισορροπίες ώστε να μην φτάνει στο σημείο ακόμα και να μετανιώνει που έκανε οικογένεια;

Το να είσαι μαμά είναι πολύ σημαντικό και απαιτεί αφοσίωση, ευρηματικότητα και αντοχές. Μαμά, όμως, γίνεσαι και μέσα από τα λάθη και την αποδοχή ότι είσαι και γυναίκα και άνθρωπος. Η μητρότητα δεν είναι μια διαδικασία για την οποία κρίνεστε, είναι κυρίως απόλαυση, μια εμπειρία, ένα ταξίδι ζωής. Πρέπει να βοηθήσουμε τις μητέρες να εμπιστευτούν αυτό που κάνουν ενστικτωδώς, χωρίς να φοβούνται αν είναι σωστό ή λάθος, αλλά και ότι τελικά χωρίς ενοχή και αμφιθυμία, καμία μητέρα δεν θα ήταν ευαίσθητη απέναντι στις ανάγκες του παιδιού της. Η αληθινή δύναμη δεν είναι εκείνη που τα καταφέρνει στα πάντα. Είναι εκείνη που αναγνωρίζει τα όριά της, δεν ξεχνάει ποτέ να απολαμβάνει και δεν επηρεάζεται από οποιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα. Κάθε γυναίκα που σέβεται την οικογένειά της, αλλά πάνω απ’ όλα τον εαυτό της, οφείλει να μάθει να διαχειρίζεται τις κρίσεις.

Η δουλειά μπορεί να βοηθήσει;

Αν μια γυναίκα αποφασίσει να διεκδικήσει τον ρόλο της στον επαγγελματικό χώρο, χωρίς να «θυσιάσει» την οικογένειά της, απαιτείται δύναμη και πραγματικά ικανότητες, ώστε να αντεπεξέλθει. Έτσι, πολλές γυναίκες, ανήσυχες και αποθαρρυμένες από αυτές τις πιέσεις, αποφασίζουν να παραιτηθούν από τη μία ιδιότητα και επιλέγουν το ένα από τα δύο. Το αποτέλεσμα είναι πολλές φορές ένα χρόνιο συναίσθημα ανεπάρκειας, μια απογοήτευση και μια έλλειψη αυτοεκτίμησης γιατί οι μεν σκέφτονται «τι κατάφερα στη ζωή μου εκτός από το να είμαι μια απλή νοικοκυρά», οι δε «τελικά τι γυναίκα είμαι, αν δεν γίνω μητέρα». Έρευνες αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες που επιλέγουν το διπλό ρόλο τελικά είναι περισσότερο ικανοποιημένες από τη ζωή τους και παρουσιάζουν σπανιότερα κατάθλιψη. Επίσης, μακροπρόθεσμα, οι περισσότερες αισθάνονται πιο ικανοποιημένες από τον εαυτό τους και στις δύο ιδιότητές τους. Το μυστικό σε αυτά τα δύσκολα βήματα ζωής είναι οι, όσο το δυνατόν, πιο συνειδητοποιημένες αποφάσεις και η αναγνώριση και αποδοχή των δυσκολιών ως φυσιολογικές διαδικασίες που θα ανταπεξέλθουν κατά το καλύτερο δυνατόν.

Τι ρόλο μπορεί να παίξει ο σύντροφος/πατέρας ώστε η μητέρα να μην νιώθει ότι μετά την απόκτηση παιδιού περιορίζεται αποκλειστικά στο ρόλο της μάνας;

Η συμβολή του πατέρα είναι και αυτή εξαιρετικά σημαντική με διάφορους τρόπους. Το προφιλ του πατέρα, όπως έχει καταγραφεί από τη δική του παιδική ηλικία αλλά και από τις συνθήκες της ζωής του παίζει κυρίαρχο ρόλο στον τρόπο με τον οποίο εκείνος θα στηρίξει ή όχι τη σύντροφο. Εάν, για παράδειγμα, εκείνος είναι ανασφαλής και ευάλωτος και έχει βιώματα αποκλεισμού από την αγάπη της δικής του οικογένειας, δεν αποκλείεται να μην μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα και να αναλάβει αυτό το ρόλο που είναι σημαντικός για το παιδί και για τη γυναίκα και με αυτό τον τρόπο να αποξενώσει τη σύντροφό του ή να εντείνει προβλήματα που εκείνη ήδη αντιμετωπίζει. Αν επίσης δεν έχει συναίσθηση της ψυχολογικής κατάστασης της συντρόφου του, εκείνη είναι πιθανόν να αισθανθεί ακόμα πιο απομονωμένη και αβοήθητη, συναισθήματα που θα συμβάλλουν σε μια αρνητική ψυχολογική κατάσταση.

Συχνά, επίσης προϋπάρχοντα προβλήματα στο ζευγάρι χειροτερεύουν με την γέννηση του παιδιού. Είναι μύθος πως η γέννηση ενός παιδιού θα εξομαλύνει τις διαταραγμένες σχέσεις ενός ζευγαριού ή θα βοηθήσει όσον αφορά προβλήματα με άλλα παιδιά μέσα στην οικογένεια. Η τεκνοποίηση δεν πρέπει να προορίζεται σαν λύση σε οικογενειακά ή προσωπικά προβλήματα των γονιών. Ο σύντροφος σας πρέπει να είναι ο σύμμαχος και συνεργάτης από το ρόλο του και η κατανομή των υποχρεώσεων πρέπει να γίνεται με μοίρασμα και συζήτηση ώστε και εκείνος να αναλάβει τις πατρικές ευθύνες και η σύζυγος να μην αισθάνεται μόνη σε αυτό. Η ανατροφή και η φροντίδα των παιδιών είναι υπόθεση και των δυο.

*Ευχαριστούμε για την συνεργασία την ψυχολόγο κ. Φρόσω Σαλιβέρου

Δημητρίου Σούτσου 15
Πλ. Μαβίλη, Αθήνα
6980007919