Τσακάλι: Μετά τις πυρκαγιές, αντιμέτωπο με τον άνθρωπο!

Κάποτε ήταν κοινό σε ολόκληρη την Ελλάδα και επικηρυγμένο ως επιβλαβές, σήμερα κινδυνεύει με εξαφάνιση. Ο λόγος για το μεσαίου μεγέθους σαρκοφάγο τσακάλι (Canis aureus), του οποίου ο συνολικός πληθυσμός δεν ξεπερνά πλέον τα 1000 άτομα, με την κατανομή του στον ελλαδικό χώρο να εμφανίζεται γεωγραφικά ασυνεχής και κατακερματισμένη. Μάλιστα, η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα με βιότοπους τσακαλιών, όπου οι πληθυσμοί τους τα τελευταία χρόνια διαρκώς μειώνονται.

Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται μεταξύ άλλων στην έρευνα “Μελέτη των πληθυσμών τσακαλιού (Canis aureus) σε Χαλκιδική και Πελοπόννησο” που πραγματοποιήθηκε από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς και την ΚΑΛΛΙΣΤΩ, το διάστημα 2008-2009. Οι δύο οργανώσεις κατέγραψαν τους εναπομείναντες πληθυσμούς τσακαλιών και τις απειλές που αντιμετωπίζουν σε δύο σημαντικές περιοχές εξάπλωσής τους, Χαλκιδική και Πελοπόννησο, εκτιμώντας μεταξύ άλλων και την επίδραση των καταστροφικών πυρκαγιών των ετών 2006-2007.

Μέχρι το 1990 το τσακάλι συγκαταλεγόταν στα “επιβλαβή είδη”. Το είδος δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από την επικήρυξη που ίσχυε την περίοδο 1974-1981, όταν περισσότερα από 7.000 ζώα θανατώθηκαν. Έκτοτε ο πληθυσμός τους δείχνει σαφείς μειωτικές τάσεις, με την εξάπλωσή του να έχει περιοριστεί σημαντικά τα τελευταία 30 χρόνια. Πλέον απαντάται μόνο στην Πελοπόννησο, τη Σάμο, τη Χαλκιδική, την περιοχή Βιστωνίδας/Νέστου και την παραλιακή Φωκίδα. Μικρές και απομονωμένες ομάδες έχουν εντοπιστεί στον Έβρο και στην Κεντρική Μακεδονία.

Ωστόσο, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι πυρκαγιές δεν είχαν καταλυτική επίδραση στους πληθυσμούς του ούτε στη Πελοπόννησο ούτε στη Χαλκιδική. Οι απειλές που είχαν εντοπιστεί ήδη από το 2001 συνεχίζουν αμείωτες: κατακερματισμός και αλλοίωση βιοτόπων εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας και της επέκτασης των οικιστικών εκτάσεων, εγκατάλειψη των παραδοσιακών γεωργό-κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να το στηρίξουν διατροφικά, χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων – που έχει πλέον πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις – και συγκρούσεις με τροχοφόρα οχήματα. Καθώς μικρές ομάδες ή οικογένειες τσακαλιών απομονώνονται, οι πληθυσμοί του ζώου γίνονται όλο και πιο τρωτοί στις ανθρώπινες και φυσικές πιέσεις.

Παρά την τεκμηριωμένη μεγάλη μείωση των πληθυσμών του και των απειλών που αντιμετωπίζει, δεν θεωρείται προστατευόμενο είδος αλλά ούτε και θηρεύσιμο, από την ελληνική νομοθεσία, ενώ δεν εξασφαλίζεται κάποιο καθεστώς προστασίας του από την Ε.Ε. Οι δύο περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν ότι αν δε ληφθούν επαρκή μέτρα προστασίας το τσακάλι θα αντιμετωπίσει άμεσα κίνδυνο εξαφάνισης στην Ελλάδα. Πέρα από την ανάγκη θεσμικής προστασίας, για τη διαφύλαξη των πληθυσμών του τσακαλιού και την ανάκαμψη του είδους είναι απαραίτητο να προωθηθούν άμεσα δράσεις διατήρησης και αποκατάστασης του ενδιαιτήματός του και περιορισμού των τροχαίων ατυχημάτων, αλλά και ενισχύσεις των αγροτών μέσω γεωργο-περιβαλλοντικών μέτρων για τη διαφύλαξη της άγριας πανίδας.

“Μπορεί να μην είναι ένα εντυπωσιακό ζώο αλλά η χρησιμότητά του στο οικοσύστημα είναι εξαιρετικά σημαντική” σημειώνει η Παναγιώτα Μαραγκού, Συντονίστρια Δράσεων Επιστημονικής Τεκμηρίωσης WWF Ελλάς. “Το τσακάλι έχει χαρακτηριστεί “καθαριστής” της φύσης επειδή λειτουργεί ως θηρευτής των τρωκτικών, περιορίζει τα οργανικά υπολείμματα και σκουπίδια, ενώ μπορεί, σε μεγάλες πυκνότητες, να δράσει περιοριστικά ως προς τις αλεπούδες. Η προστασία των πληθυσμών του ως αναπόσπαστο στοιχείο του οικοσυστήματος διασφαλίζει τη λειτουργικότητά του, γι’ αυτό και η λήψη μέτρων είναι πλέον μια επιτακτική ανάγκη” καταλήγει η κ. Μαραγκού.
Πηγή:www.wwf.gr