Πρόλογος και επίλογος στην έκθεση – Ποια είναι η σωστή δομή

Αν απαντούσαμε καταφατικά θα ήταν επιπόλαιο εκ μέρους μας. Μπορεί βέβαια όμως να μην υπάρχει μία έτοιμη χρυσή συνταγή, αλλά εμείς μπορούμε να σας υποδείξουμε τα ουσιώδη επιμέρους «συστατικά» για να δημιουργήσετε εσείς τη δική σας πετυχημένη συνταγή αυτών των δύο νευραλγικών σημείων για την Έκθεση.

Γράφει η Ιωάννα Σαββινίδου, Καθηγήτρια Φιλόλογος στο LFH ED, Docteur ès Lettres Classiques EPHE IVe

Πρόλογος
Η αρχή του προλόγου εξαρτάται κατά πολύ από το λεγόμενο επικοινωνιακό πλαίσιο, δηλαδή αν μας ζητείται να αναπτύξουμε τα επιχειρήματά μας στο πλαίσιο μιας επιστολής, ενός άρθρου, μιας ομιλίας ή ενός δοκιμίου κ.τ.λ (θα υπάρξει νέο άρθρο όπου θα αναλύεται το τι είναι επικοινωνιακό πλαίσιο).
Με ρητή την αποφυγή των ιστορικών αναδρομών, των πομπωδών, αναχρονιστικών εκφράσεων, π.χ «ένα από τα φλέγοντα προβλήματα της σημερινής εποχής», των μακρήγορων και γενικόλογων εισαγωγών, προτείνουμε σαν πρακτική:
Έναν πρόλογο που να μην υπερβαίνει τους 8-15 στίχους και που θα προϊδεάζει τον αναγνώστη για το θέμα που θα αναλύσουμε στο κύριο μέρος. Θα πρέπει προς το τέλος του προλόγου να φροντίζουμε με μία πρόταση να προετοιμάζουμε την ομαλή μετάβαση στο κύριο μέρος της έκθεσης.
Η πιο ασφαλής μέθοδος είναι η λεγόμενη επαναδιαπραγμάτευση του θέματος, αναπτύσσουμε δηλαδή το δεδομένο του θέματος προσθέτοντας κάποια επιπλέον στοιχεία.

(π.χ Θέμα: Στη σημερινή εποχή παρά τη διαπιστωμένη ανεργία των αποφοίτων των ΑΕΙ και ΤΕΙ παρατηρείται ότι οι μαθητές αντιμετωπίζουν την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σαν μονόδρομο. Σε μια ομιλία σας να αναλύσετε του λόγους αυτής της επιλογής και να παρουσιάσετε τρόπους, έτσι ώστε να οι νέοι να νιώθουν ότι οι επιλογές τους αφθονούν.
Πρόλογος: Είναι γεγονός ότι οι στατιστικές των τελευταίων χρόνων έχουν αναδείξει μία μεγάλη αντινομία, την ολοένα αυξανόμενη ανεργία που πλήττει τους πτυχιούχους και από την άλλη πλευρά τη σταθερή επιμονή των μαθητών να ακολουθήσουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Καίριο λοιπόν ακούγεται το ερώτημα των πραγματικών αιτιών αυτής της κατάστασης και από την άλλη πλευρά κρίνεται αναγκαία η διέξοδος από αυτή την κατάσταση).

Επίλογος
Ο επίλογος αποτελεί ανακεφαλαίωση των βασικών θέσεων που αναπτύξαμε στην Έκθεσή μας. Είναι επίσης θεμιτό να καταλήξουμε με την κεφαλαιοποίηση-προβολή μιας θέσης που τη θεωρούμε την πιο σημαντική.
Καλό είναι να αποφεύγονται τα ευχολόγια και η δεοντολογική διατύπωση.
Οι συνηθέστερες καταληκτικές φράσεις που μας βοηθούν να αρχίσουμε τον επίλογό μας είναι:

– Από όσα εκθέσαμε παραπάνω, συνάγεται/εξάγεται το συμπέρασμα…,
– Αντιπαραθέτοντας ή αξιολογώντας τις παραπάνω απόψεις γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι για την αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται…
– Αβίαστα, λοιπόν, οδηγούμαστε στη διαπίστωση ότι η συμπόρευση του λόγου και της πράξης μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση της κατάστασης…..
– Συμπερασματικά, λοιπόν, επισημαίνουμε ότι η λύση του προβλήματος θα προκύψει από τη σύντονη προσπάθεια πολιτείας και πολίτη…..
– Εν κατακλείδι υπογραμμίζουμε ότι……….