Γιατί δεν πειράζει να αφήνεις το παιδί σου να κλαίει (κάποιες φορές)

«Αν ακολουθείτε την θεωρία της προσκόλλησης με το μωρό σας (attachment parenting), δεν θα πρέπει να το αφήνετε ποτέ οικειοθελώς να κλαίει, σωστά; Λάθος.

Μπορείτε μια χαρά να είστε ένας γονιός με πολύ στενή σχέση με το παιδί σας, αλλά να το αφήνετε και μερικές φορές να κλαίει ή ακόμα και (θα σοκαριστείτε τώρα) να το κάνετε να κλαίει, μερικές φορές πολύ!»

Η Sarah Ockwell-Smith, η οποία ανάφερε τα παραπάνω και συνεχίζει παρακάτω, είναι συγγραφέας βιβλίων διαπαιδαγώγησης και σύμβουλος για γονείς, από τις πλέον επιτυχημένες στον τομέα της. Η ίδια εξηγεί, ότι το να είμαστε γονείς προσκολλημένοι στα παιδιά μας, σημαίνει, ότι επιτρέπουμε σε αυτά να είναι κοντά μας με τον τρόπο που χρειάζονται και για όσο καιρό χρειάζονται. Επιπλέον, ο προσκολλημένος γονιός επιτρέπει στο παιδί να «αποκολληθεί» και να ανεξαρτητοποιηθεί όποτε εκείνο νιώσει την ανάγκη, ενώ παραμένει μια ασφαλής βάση, προκειμένου αυτό να επιστρέφει, αν και όποτε χρειάζεται. Και συνεχίζει:

«Ο στόχος του ήπιου γονιού (tender paent) είναι να νοιάζεται για τους βιολογικούς και ψυχολογικούς περιορισμούς στη συμπεριφορά του παιδιού, να το σέβεται και να έχει ενσυναίσθηση απέναντί του. Οι ήπιοι γονείς κατανοούν τους κανόνες της ανάπτυξης του παιδιού και αναπροσαρμόζουν τις απαιτήσεις τους καθώς αυτό μεγαλώνει. Αφιερώνουν χρόνο για να καταλάβουν τι κρύβεται πίσω από την συμπεριφορά του παιδιού τους, ενθαρρύνουν την σύνδεση μαζί του και την ενσυναίσθηση και επικοινωνούν με τρόπο φιλικό προς το παιδί.

Θα αναρωτηθείτε τώρα, είναι δυνατόν να αφήνεις ένα παιδί να κλαίει και να ισχυρίζεσαι ότι το σέβεσαι, ότι δείχνεις έτσι ενσυναίσθηση και κατανόηση; Και βέβαια είναι. Είναι δυνατόν να ενθαρρύνεις την σύνδεση και το δέσιμο με ένα παιδί που κλαίει; Και βέβαια. Και τι γίνεται αν είσαι εσύ, ο γονιός, που έκανες το παιδί σου να κλάψει; Συνεχίζω να πιστεύω έντονα, ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό, έως και απαραίτητο κομμάτι τόσο της προσκόλλησης όσο και της ήπιας ανατροφής ενός παιδιού.

Το πώς κλαίει το παιδί έχει σημασία

Ο πιο εύκολος τρόπος για να καταλάβετε τι εννοώ, είναι να φανταστείτε τον εαυτό σας πολύ-πολύ θυμωμένο. Φανταστείτε πως ό,τι κι αν είναι αυτό που σας θυμώνει είναι τόσο μεγάλο που απλά δεν μπορείτε να σταματήσετε να κλαίτε. Φανταστείτε να σας τρέχουν ανεξέλεγκτα δάκρυα, τα οποία δεν μπορείτε να σταματήσετε και να καλμάρετε –τραντάζεται από το κλάμα όλο σας το σώμα.

Τώρα διαλέξτε ένα από τα δύο σενάρια:

  1. Ο άντρας σας βλέπει ότι κλαίτε και σας ρωτά αν είστε καλά. Εσείς παραείστε συγχυσμένη για να απαντήσετε. Τελικά σας λέει «έλα, όλα καλά, θα είσαι μια χαρά», σας κάνει μια αγκαλιά και βγαίνει από το δωμάτιο. Ή μπορεί να μη βγει καν από το δωμάτιο και να πηγαίνει να κάτσει σε μια πολυθρόνα παραδίπλα, χωρίς να σας ακουμπά, να σας μιλά ή να σας κοιτά. Συνεχίζετε, λοιπόν, να κλαίτε ανεξέλεγκτα, ενώ νιώθετε τρομερά μόνη, μπερδεμένη και πληγωμένη.
  2. Ο άντρας σας σάς βλέπει να κλαίτε και σας ρωτά αν είστε καλά. Εσείς παραείστε συγχυσμένη για να απαντήσετε. Εκείνος έρχεται και σας ρωτά αν θα θέλατε μια αγκαλιά. Την δέχεστε, νιώθετε τα χέρια του γύρω σας και λιώνετε μέσα τους. Η αγκαλιά αυτή λέει: Είμαι εδώ για εσένα. Δεν πάω πουθενά. Λέει, ότι ο άλλος νοιάζεται για εσάς και ότι είναι αρκετά δυνατός ώστε να παραμείνει παρών στον πόνο σας. Εσείς μπορεί να συνεχίσετε να κλαίτε, αλλά γνωρίζοντας ότι κάποιος είναι αρκετά δυνατός ώστε να παραμείνει δίπλα σας, σας κάνει νιώθετε αγάπη και αυτό βοηθά. Η οξυτοκίνη (η ορμόνη της αγάπης) που εκλύεται μόνο από την αγκαλιά συμβάλλει στην ανακούφιση και επιβεβαίωση που νιώθετε.

Ποιο από τα δύο παραπάνω σενάρια θα επιλέγατε; Αυτό ακριβώς θα επέλεγε και το παιδί σας.

Όταν τα δάκρυα δεν σταματούν

Ως γονείς χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε, ότι στόχος μας ΔΕΝ είναι πάντα να σταματάμε το κλάμα, αλλά να είμαστε παρόντες και με κατανόηση για τα παιδιά μας, κατά την διάρκεια του κλάματος. Ο στόχος μας είναι να λειτουργούμε ως εξωτερικοί ρυθμιστές, σε μία στιγμή που το παιδί παραείναι ανώριμο για να ρυθμίσει μόνο του τα συναισθήματά του (π.χ. να σταματήσει από μόνο του το κλάμα και να ανακουφιστεί μόνο του). Η αξία μας ως γονείς δεν πρέπει να μετριέται από την ικανότητά μας να «σταματήσουμε το κλάμα». Ο ρόλος μας είναι να είμαστε αρκετά μεγάλοι, ώριμοι και ήρεμοι, ώστε να υπομείνουμε το κλάμα του παιδιού μας και να παραμείνουμε παρόντες για να το ανακουφίσουμε όταν σταματήσει να κλαίει.

Η στιγμή στο αμάξι που το μωρό ουρλιάζει και δεν μπορείτε να το σταματήσετε γιατί οδηγείτε. Η στιγμή που το μικρό σας βγάζει δόντι και πονάει και δεν μπορείτε να το ηρεμήσετε. Η στιγμή που το παιδί σας είναι άρρωστο και κάνει αλλεπάλληλους εμετούς. Όλες αυτές οι στιγμές συμβαίνουν σε όλους μας. Όλα τα παιδιά κλαίνε, όπως κι αν τα μεγαλώνουν οι γονείς τους. Σημασία έχει πώς ανταποκρίνεστε στο κλάμα τους.

Όταν πείθουμε τον εαυτό μας, ότι δεν πειράζει να κλάψει –αλλά πειράζει

Δεν θέλω να παρεξηγηθώ με αυτό το άρθρο. Μερικές φορές νομίζω, ότι υπάρχει μια νέα «ράτσα» γονιών, οι οποίοι θέλουν να χαρακτηρίζονται «ήπιοι», αλλά δεν θέλουν και να «δώσουν» όλον τους τον εαυτό ή τον χρόνο. Αυτοί οι γονείς ακολουθούν ιδεολογίες ανατροφής, σύμφωνα με τις οποίες τα μωρά και τα παιδιά χρειάζονται σεβασμό, ανεξαρτησία και αυτοκυριαρχία στο σώμα τους κάθε στιγμή. Τα άρθρα αυτά που λένε, ότι το κλάμα είναι ένα σημαντικό μέσο έκφρασης για τα μωρά και τα παιδιά και το να μην τα αφήνουμε να κλαίνε είναι λάθος… πιστεύω, ότι τα άρθρα αυτά κάνουν λάθος. Οι ιδεολογίες αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε κακή επικοινωνία με το παιδί και σε έλλειψη ενδιαφέροντος προς αυτό. Για παράδειγμα, ένα μωρό που πεινάει μέσα στη νύχτα θα κλάψει –πολύ. Στην περίπτωση αυτή είναι λάθος να το αφήσουμε να κλαίει –πρέπει να φάει. Δεν μπορούμε τη στιγμή εκείνη να σκεφτούμε, ότι απλά θέλει να εκφράσει τα συναισθήματά του. Μην μπερδεύεστε, λοιπόν, νομίζοντας, ότι πρέπει να αφήσετε το παιδί να κλάψει, προκειμένου να εκφραστεί ελεύθερα και από σεβασμό προς τα συναισθήματά του. Δεν σέβεστε τα συναισθήματά του, όταν αγνοείτε τις ανάγκες του.

Όταν κάνουμε εμείς τα παιδιά μας να κλαίνε

Δεν φοβάμαι να κάνω τα παιδιά μου να κλαίνε. Το κάνω συχνά. Ο γιος μου ήθελε να ξενυχτήσει ένα βράδυ που την άλλη μέρα είχε σχολείο, όμως έχουμε ορίσει ότι αυστηρά στις 9:00 θα κοιμάται, οπότε δεν έκανα υποχωρήσεις. Έκλαψε, λοιπόν. Ο άλλος μου γιος ήθελε να παίξει video games μια Τετάρτη απόγευμα, ενώ έχουμε πει, ότι οι οθόνες επιτρέπονται μόνο τα σαββατοκύριακα. Επέβαλα, λοιπόν, τη σχετική απαγόρευση και έκλαψε. Η κόρη μου τις προάλλες, ήθελε να φάει μια γιγαντιαία σοκολάτα. Της επέτρεψα ένα μέρος αυτής. Έκλαψε. Πήγαμε μετά στις κούνιες και όταν άρχισε να σκοτεινιάζει της είπα ότι πρέπει να φύγουμε. Έκλαψε.

Κάνω τα παιδιά μου να κλαίνε. Είναι απαραίτητο μέρος του να είσαι γονιός. Ως γονιός χρειάζεται να επιβάλλω όρια και κανόνες. Ως γονιός χρειάζεται να κρατήσω τα παιδιά μου, και τα υπόλοιπα παιδιά, ασφαλή. Τα παιδιά μου είναι όπως κάθε άλλο παιδί –τεστάρουν τα όριά μου και ο ενθουσιασμός τους πολλές φορές υπερνικά την κρίση τους περί ασφάλειας.

Όταν κλαίνε, ωστόσο, προσπαθώ να διατηρώ όσο μπορώ την ενσυναίσθησή μου. Τους λέω, ότι καταλαβαίνω πόσο λυπημένα/θυμωμένα/εξαγριωμένα πρέπει να νιώθουν. Τους εξηγώ την απόφασή μου και γιατί πρέπει να επιμείνω σε αυτή. Τους βοηθώ να καταλάβουν τι άλλο μπορούν να κάνουν. Αν θέλουν τους αγκαλιάζω. Ηρεμούν. Προχωρούν παρακάτω, ίσως έχοντας μάθει κάτι. Αυτή είναι η ζωή. Για την ακρίβεια, το να ΜΗΝ κάνεις το παιδί σου να κλαίει (για τους σωστούς λόγους) δείχνει ίσως μεγαλύτερη ασέβεια. Και αυτό είναι κάτι που παρατηρώ σε πολλούς ήπιους γονείς: Φοβούνται μην τυχόν κλάψει το παιδί τους. Ο φόβος αυτός, όμως, μπορεί να οδηγεί σε έλλειψη πειθαρχίας, το οποίο πιστεύω είναι πολύ χειρότερο.

Όταν δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες του παιδιού μας (ή δεν τις καταλαβαίνουμε)

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους δεν ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των παιδιών μας. Αυτή η μικρή μας καθημερινή “αποτυχία” είναι στην πραγματικότητα ένα σημαντικό μέρος της ανάπτυξης των παιδιών μας και αυτό που τελικά θα τα οδηγήσει στον διαχωρισμό τους από εμάς, όταν έρθει αυτή η ώρα. Το να είσαι “αρκετά καλός” γονιός είναι αρκετό. Αν το μωρό κλαίει και δεν έχεις ιδέα γιατί, ένας πραγματικά ήπιος και προσκολλημένος γονιός θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να το ανακουφίσει και κατανοήσει τις ανάγκες του, και δεν θα το πάρει προσωπικά αν το μωρό δεν σταματά το κλάμα. Αν μια μαμά έχει φτάσει στα όριά της και είναι συναισθηματικά και σωματικά εξαντλημένη από την έλλειψη ύπνου, δεν πειράζει να πάρει ο μπαμπάς αγκαλιά το μωρό ή το παιδί που κλαίει μέσα στη νύχτα. Είναι και αυτός “αρκετά καλός”, η φροντίδα του, η συμπόνια του και η ενσυναίσθησή του μπορεί να μην είναι μαστοί για να θηλάσει το μωρό (!), αλλά είναι εκεί, απόλυτα παρών, και αυτό είναι καλό. Για την ακρίβεια είναι παραπάνω από καλό, γιατί χρειάζεται δύναμη και υπομονή στο να παραμείνεις παρών, ενώ το παιδί σου πλαντάζει στο κλάμα.

Ως γονείς δεν θα πρέπει να φοβόμαστε τα δάκρυα του παιδιού μας, όποια μέθοδο ανατροφής κι αν ακολουθούμε. Όσο διατηρούμε την ενσυναίσθησή μας, κατανοούμε τις ανάγκες τους και ανταποκρινόμαστε σε αυτές, δεν πειράζει κάποιες φορές τα παιδιά μας να κλαίνε!»

Πηγή: sarahockwell-smith.com