Παιδιά και στερεότυπα: Υπάρχουν αγορίστικα και κοριτσίστικα παιχνίδια;

Ζούμε σε μια αρκετά συντηρητική κοινωνία, όπου ακόμα και αν τις τελευταίες δεκαετίες η τεχνολογία έχει μπει στη ζωή μας και μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε διάφορες καινοτόμες αλλαγές, ώστε να διευρύνουμε τη σκέψη μας και τους ορίζοντες μας, κάποια στερεότυπα και προκαταλήψεις καταφέρνουν να διαιωνίζονται και να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πιο ισχυρά στερεότυπα σχετίζονται με πιθανές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα, ενώ προκαταλήψεις σχετικά με τα παιχνίδια που προορίζονται για αγόρια και κορίτσια είναι πολύ έντονες στην ελληνική οικογένεια ακόμα και σήμερα.

Τα στερεότυπα όχι μόνο υπάρχουν από τη στιγμή που μαθαίνουμε το φύλο του παιδιού, αλλά έχουν ήδη εδραιωθεί από όσα μας μετέφεραν οι γονείς μας και οι γονείς των γονιών μας, εξηγεί στο Infokids.gr η Μαρίνα Κρητικού, Ψυχολόγος Υγείας/Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος. Μόλις μάθουμε το φύλο του παιδιού, σπεύδουμε να γεμίσουμε το παιδικό δωμάτιο με ροζ ή μπλε παιχνίδια, στολίδια, σεντόνια. Τα δύο αυτά χρώματα έχουν επενδυθεί με συγκεκριμένες προσδοκίες και έχουν ταυτιστεί με τα δύο φύλα αντίστοιχα, τόσο που στο μάτι μας φαίνεται πολύ ξένο αν τα δούμε στο αντίθετο φύλο. Πόσο όμως αυτές οι προκαταλήψεις έχουν βάση και πόσο σχετίζονται με φόβους που απλά διαιωνίζονται από γενιά σε γενιά;

Πολλοί γονείς φοβούνται ότι αν το κοριτσάκι τους πάρει για δώρο ένα αυτοκινητάκι ότι θα γίνει “αγοροκόριτσο” ή αν αντίθετα το αγοράκι τους αρχίζει να ενδιαφέρεται και να παίζει με κούκλες της αδερφής του, φοβούνται ότι αυτόματα αυτό σχετίζεται με το ότι θα έχει ομόφυλες τάσεις. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα οι γονείς να στρέφουν συνειδητά ή/και ασυνείδητα τα παιδιά τους στα αντίστοιχα παιχνίδια και φυσικά να έχουν και τις αντίστοιχες απαιτήσεις από αυτά, όπως το κορίτσι να βοηθάει τη μαμά στις δουλειές του σπιτιού, να μαζεύει το δωμάτιο της, αλλά και του αδερφού της, ενώ το αγόρι να βοηθάει τον μπαμπά στα μαστορέματα.

Το μυαλό όμως ενός παιδιού δεν είναι γενετικά προκαθορισμένο σε κάποιες συμπεριφορές ή παιχνίδια. Τα παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας δεν ενδιαφέρονται, ούτε δείχνουν από μόνα τους κάποια προτίμηση σε συγκεκριμένες ομάδες παιχνιδιών ανάλογα με το φύλο τους, εκτός και αν αυτό προκαθορίζεται από την οικογένεια. Αν αφήσουμε ελεύθερα τα παιδιά χωρίς πρέπει και προκαταλήψεις, αυτά απλά θα εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, θα πειραματιστούν με ό,τι υπάρχει εκεί και θα φτιάξουν με την φαντασία τους ένα σωρό άλλα παιχνίδια. Μπορεί να τα χρησιμοποιήσουν σαν σε συμβολικό παιχνίδι, π.χ. ένα σκουπόξυλο να κάνουν ότι το χρησιμοποιεί μια μάγισσα ή μπορεί να ανακαλύψουν ένα μελλοντικό τους ταλέντο, όπως ότι τους αρέσει να μαγειρεύουν.

Η ταυτότητα φύλου διαμορφώνεται στη νηπιακή ηλικία όπου τα παιδιά, έχοντας εξερευνήσει το σώμα τους, αρχίζουν σιγά σιγά να καταλαβαίνουν τις ανατομικές διαφορές αγοριών και κοριτσιών. Εκτός όμως από το βιολογικό κομμάτι, υπάρχει και το κοινωνικό φύλο όπου εκεί εδράζονται όλες οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Συνεπώς, μένει να αναγνωρίσουμε πώς εμείς αναπαράγουμε όλα αυτά τα στερεότυπα και πώς φιλτράρουμε την εικόνα που αντικρίζουμε. Τι σκέψεις περνούν από το μυαλό μας όταν βλέπουμε ένα αγόρι να φροντίζει μια κούκλα; Μας συνεπαίρνουν τα στερεότυπα και απορρίπτουμε την εικόνα που έχουμε μπροστά μας ως μη “φυσιολογική” ή εστιάζουμε στο πόσο τρυφερό, στοργικό και δοτικό είναι το παιδάκι απέναντι στην κούκλα;

Μόνο όταν καταφέρουμε και δουλέψουμε εμείς οι ίδιοι αυτά τα στερεότυπα και τα αποβάλλουμε από τον τρόπο σκέψης μας, θα καταφέρουμε να απαντήσουμε και στο κοινωνικό μας περιβάλλον που τα κατακρίνει. Αν εμείς δεν το λογοκρίνουμε, αλλά μας είναι οικείο, τότε δεν θα λάβουμε υπ’ όψιν μας και την κριτική των υπολοίπων γύρω μας!

Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas
E-mail: [email protected]