Παιδικά γυαλιά ηλίου: Χρήσιμες συμβουλές στο Infokids.gr από τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών & Οπτομετρών

Διανύουμε την πιο ξέγνοιαστη εποχή του χρόνου, με τα σχολεία να έχουν κλείσει και πολλές οικογένειες να ετοιμάζονται για τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Εάν όμως θέλουμε ως γονείς να είμαστε εξίσου ξέγνοιαστοι σχετικά με την προστασία των παιδιών μας από τον ήλιο, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που πρέπει να έχουμε κατά νου κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Πολλές φορές έχουμε συζητήσει για το θέμα της ηλιοπροστασίας και τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου στην υγεία των παιδιών, τονίζοντας την αναγκαιότητα της σωστής αντηλιακής προστασίας κατά τη διάρκεια των διακοπών, τόσο στη θάλασσα όσο και στις βόλτες των παιδιών.

Ωστόσο, αρκετοί γονείς αγνοούν τους κινδύνους που κρύβει η υπεριώδης ακτινοβολία για τα μάτια των παιδιών και δεν δίνουν την απαιτούμενη προσοχή στο σημαντικό αυτό ζήτημα γύρω από την υγεία τους. Τα γυαλιά ηλίου είναι απαραίτητα για το ευαίσθητο οπτικό σύστημα των παιδιών, ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις γονέων που τα θεωρούν απλό αξεσουάρ και όχι απαραίτητο μέσο προστασίας, όπως το καπέλο και το αντηλιακό που γνωρίζουν μεγαλύτερη αποδοχή. Το Infokids.gr μίλησε με τον Παναγιώτη Κατσαβό, Οπτικό-Οπτομέτρη και Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών Οπτομετρών, ο οποίος μάς έδωσε πολύ χρήσιμες συμβουλές γύρω από τη χρήση των παιδικών γυαλιών ηλίου.

Από ποια ηλικία προτείνεται η χρήση γυαλιών ηλίου στα παιδιά και γιατί είναι τόσο σημαντική;

Το παιδί είναι σε θέση να φορέσει γυαλιά ηλίου ακόμη και από την ηλικία των 6 μηνών. Τα βρέφη και τα νήπια έχουν ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο οπτικό σύστημα που βρίσκεται υπό λειτουργική διάπλαση και διαμόρφωση. Έρευνες έχουν δείξει ότι, σε αντίθεση με τους ενήλικες, στα βρέφη και τα νήπια το οφθαλμικό σύστημα επιτρέπει τη διέλευση μεγαλύτερων ποσοστών ακτινοβολίας στο εσωτερικό των ματιών και μέχρι τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Τα ποσοστά αυτά σ’ ένα παιδί ηλικίας 1 έτους φτάνουν περίπου στο 90% της UVΑ και 50% της UVB. Το γεγονός αυτό επιβάλλει μέτρα προστασίας. Στα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας το ά­νοιγμα της κόρης των ματιών είναι κατά κανόνα μεγαλύτερο από αυτό των ενηλίκων, επιτρέποντας περισσότερη ακτινοβολία να εισέρχεται. Η μελανο-χρωστική τους βρίσκεται ακόμα σε χαμηλότερα επί­πεδα από αυτή του ενήλικα κι ενώ η διαπερατότητα στη UV μειώνεται, σε σχέση με τα βρέφη βρίσκεται ακόμα σε υψηλά επίπεδα της τάξης του 60% UVΑ και 25% UVΒ. Η κινητικότητα τους στο παιχνίδι είναι αυ­ξημένη, γεγονός που ερμηνεύει και τα αρκετά ατυχή­ματα. Για τους παραπάνω λοιπόν λόγους είναι απαραίτητη η χρήση γυαλιών ηλίου στα παιδιά.

Ποια προβλήματα μπορεί να προκαλέσει η υπεριώδης ακτινοβολία στα μάτια των παιδιών;

Οι άμεσες επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στα μάτια τώρα το καλοκαίρι και με τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα, είναι πόνος από απόπτωση του επιθηλίου του κερατοειδούς: ερεθισμός, υπεραιμία στην περιοχή του επιπεφυκότα και έ­γκαυμα στην ωχρή κηλίδα. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας είναι η εμφάνιση καταρράκτη, η εμφάνιση πτερυγίου και η πρόκληση εκφυλιστικών αλλοιώσεων στον αμφιβληστροειδή. Επίσης, οι βλαπτικές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας στους πέριξ του οφθαλμού ιστούς σε μακροχρόνια έκθεση είναι, καρκίνος του δέρματος των βλεφάρων, όπου προκαλείται βλάβη του DNA των κυττάρων και μελαγχρωστικό ξηρόδερμα.

Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς κατά την αγορά των παιδικών γυαλιών ηλίου;

Το πρώτο και βασικό είναι το παιδί να φοράει καπέλο με γείσο. Μ’ αυτό τον τρόπο θα περιορίσει μέρος της ακτινοβολίας που προσπίπτει άμεσα, με κάθε­τη φορά προς τα μάτια του. Η χρήση όμως προστατευτικών γυαλιών ηλίου είναι αυτή που θα επιφέρει το πιο επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι φακοί εκτός από το ότι πρέπει να είναι 100% απορροφητικοί στην υπεριώδη ακτινοβολία, θα πρέπει επίσης να είναι κατασκευασμένοι από οργανικά υλικά, άθραυστα για λόγους ασφαλείας.

Οι σκελετοί των παιδικών γυαλιών ηλίου θα πρέπει να είναι κατασκευασμένοι από ελαφρά, αντιαλλεργικά και μεγάλης αντοχής υλικά. Επίσης, να έχουν το σωστό μέγεθος για κάθε ηλικία. Πολλοί γονείς φοβούνται μήπως η σκουρότητα των φακών εμποδίσει τη φυσιολογική ανάπτυξη της όρασής τους. Αντίθετα, η σκίαση αυτή θα μειώσει το θάμβος και θα τα διευκολύνει να αναπτύξουν τις οπτικές τους ικανότητες πιο άνετα. Κάτι εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι με τη χρήση των γυαλιών ηλίου τα παιδιά εξοικειώνονται και αποκτούν συνείδηση υγιεινής και προστασίας. Τα κατάλληλα γυαλιά ηλίου με πλήρη απορρό­φηση τόσο στην UVA όσο και στην UVΒ και ταυτό­χρονη ανθεκτικότητα στη θραύση, όπως οι φακοί polycarbonate, trivex και άλλοι, θα λέγαμε ότι είναι τα πλέον ιδανικά. Για τις περιπτώσεις που το παιδί πρέπει να φοράει διορθωτικά γυαλιά, η καλύτερη λύση είναι η κατα­σκευή διορθωτικών γυαλιών ηλίου. Σε τέτοιες κατασκευές η οπτική διόρθωση συνδυά­ζεται με την απαραίτητη προστασία από τη βλαβερή ακτινοβολία και τη σκουρότητα για την αποφυγή του θάμβους.

Οι έφηβοι βρίσκονται ούτως ή άλλως σε μια μετα­βατική και δύσκολη περίοδο. Το στοιχείο της μόδας αρχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο στις απαιτήσεις και τα κριτήρια τους. Δεν έχουν πάντα την εποπτεία των γονιών κατά τη διάρκεια των αγορών τους και είναι πιο επιρρεπείς στο να παρασυρθούν. Πολλοί έφηβοι σ’ αυτή τη χρονική περίοδο έχουν και την πρώτη τους επαφή με τους φακούς επαφής. Η μόδα είναι σημαντική στο να προκαλεί και να διατηρεί το ενδιαφέρον του αγοραστή, ακόμα και σ’ αυτή την ηλικία. Η χρήση γυαλιών ηλίου βάσει προ­διαγραφών και η εκπαίδευση τους δεν βάζει σε κίνδυνο τα μάτια τους, ακόμα και όταν πρόκειται για γυα­λιά ανοιχτόχρωμα, με ιδιαίτερα και ασυνήθιστα χρώματα. Πολλοί φακοί επαφής, κυρίως συχνής αντικατάστα­σης (μηνιαίοι, ημερήσιοι), διαθέτουν φίλτρο προστασίας UV που συνεισφέρει σημαντικά στην προστασία του κερατοειδούς και των υπόλοιπων διαθλαστικών μέσων. Δεν πρέπει όμως να παραβλέπουμε την προστασία του βολβού, του επιπεφυκότα και των επικουρικών μορίων από τη βλαβερή ακτινοβολία. Γι’ αυτό τον λόγο, οι έφηβοι χρήστες φακών επαφής θα πρέπει πάντα να φορούν απορ­ροφητικά γυαλιά ηλίου.

Μερικά παιδιά αρνούνται πεισματικά να φορέσουν γυαλιά ηλίου. Υπάρχουν συγκεκριμένα κόλπα για τους γονείς;

Δεν πρέπει τα γυαλιά ηλίου να φορεθούν από το παιδί για πρώτη φορά σε κλειστό χώρο, αλλά σε ανοιχτό και με έντονη ηλιοφάνεια. Επίσης, το παιδί χρειάζεται να βλέπει τους γονείς και τα αδέρφια του ενδεχομένως να φορούν γυαλιά ηλίου στη βόλτα ή στην παραλία. Στην αρχή, θα πρέπει ο ένας γονιός, όταν το παιδί κουράζεται και τα βγάζει ή να τα κρατάει στα μάτια για λίγο χρονικό διάστημα, να επιμένει και να του τα φοράει ξανά.

Πότε χρειάζεται να αντικατασταθούν τα παιδικά γυαλιά ηλίου;

Αν τα γυαλιά υπόκεινται σε κανονική χρήση και αν λάβουμε υπ’ όψιν και την ανάπτυξη του παιδιού, η αντικατάσταση στη διετία είναι ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τη φθορά των γυαλιών, δηλαδή μείωση της απορροφητικότητας των φακών λόγω της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου. Όσο για τις εκδορές -αν υπάρχουν- κάνουν τα γυαλιά ηλίου ακατάλληλα για χρήση γιατί το υλικό χάνει την ομοιόμορφη επεξεργασία του, αλλά και εμποδίζουν την διαυγή όραση.