Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που καθορίζουν τη συμπεριφορά των παιδιών, αλλά ένας από αυτούς ίσως βρίσκεται μέσα στο πιάτο τους! Όταν πρόκειται για υπερκινητικότητα και άλλα προβλήματα συμπεριφοράς, ορισμένα από αυτά μπορεί να επηρεαστούν σημαντικά από τη διατροφή τους. Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στις τροφές που καταναλώνουν τα παιδιά μας, για να μάθουμε γιατί ορισμένα τρόφιμα τα καθιστούν υπερβολικά δραστήρια και ευερέθιστα. Πώς μπορούν αυτά τα τρόφιμα να επηρεάσουν τη συμπεριφορά ενός παιδιού; Ισχύει ότι οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη αυξάνουν την ενέργεια σε μη φυσιολογικά επίπεδα; Τι πρέπει να τρώει το παιδί για καλές σχολικές επιδόσεις; Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, η διαιτολόγος – διατροφολόγος Δέσποινα Μαρσέλου απαντά αποκλειστικά στο Infokids.gr και δίνει χρήσιμες συμβουλές γύρω από την παιδική διατροφή.
Ισχύει ότι η ζάχαρη αυξάνει την ενέργεια του παιδιού σε μη φυσιολογικά επίπεδα;
«Δεν ισχύει ότι η ζάχαρη συμβάλλει στην υπερκινητικότητα. Υπάρχουν έρευνες που έχουν καταρρίψει αυτή την πεποίθηση. Όμως, η ζάχαρη αυξάνει τα επίπεδα αδρεναλίνης και διαταρράσει τα επίπεδα γλυκόζης. Οπότε, σε αυτη την περίπτωση, κάποια παιδιά μπορεί να είναι πιο ευέξαπτα, μπορεί να δούμε κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά τους, όχι όμως απαραίτητα υπερκινητικότητα. Αυτό συμβαίνει συνήθως με τροφές που περιέχουν ζάχαρη (γλυκά, μπάρες δημητριακών, μπισκότα) ή σε περιπτώσεις που το παιδί θα φάει υπερβολική ποσότητα υδατανθράκων μέσα στην ημέρα, δηλαδή λευκό ψωμί ή μακαρόνια, τα οποία δεν περιέχουν φυτικές ίνες.
Στο θέμα των γλυκών και άλλων τροφών που περιέχουν ζάχαρη δεν υπάρχει κάποια επίσησμη σύσταση, αλλά αυτό που εγώ προτείνω πάντα είναι τα παιδιά να τις καταναλώνουν 1-2 φορές την εβδομάδα. Καλό θα ήταν το γλυκό να το φτιάχνει η οικογένεια, να είναι κάτι σπιτικό, ίσως κάτι με μέλι ή ζάχαρη καρύδας, αλλά το πιο σημαντικό είναι να συμμετέχουν όλα τα μέλη της οικογένειας στην παρασκευή του. Να μην είναι κάτι σαν επιβράβευση μετά το φαγητό ή το διάβασμα».
Υπάρχουν τροφές που αυξάνουν την πνευματική λειτουργία του παιδιού και ποιες είναι αυτές;
«Πάλι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες έρευνες όσον αφορά αυτό το κομμάτι, όμως γνωρίζυμε ότι είναι απαραίτητο ένα καλό πρωινό γέυμα, το οποίο να είναι υψηλό σε φυτικές ίνες όπως η βρώμη, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το μέλι, φρούτα όπως η μπανάνα που παριέχει μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο και γενικότερα ό,τι συμβάλλει στα φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου, ώστε να μην ανεβοκατεβαίνει συνεχώς η καμπύλη σακχάρου κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με κάποιο γιαούρτι με μέλι ή βρώμη, λίγο ταχίνι ή μια μπανάνα που μπορούμε να κόψουμε σε φέτες με λίγο αμυγδαλοβούτυρο και άλλους παρόμοιους συνδυασμούς.
Το απόγευμα, πριν από κάποια αθλητική δραστηριότητα που ίσως έχει επιλέξει το παιδί, το ιδανικό είναι να προτιμήσουμε ένα φρούτο. Μήλο με κανέλα ή μπανάνα κομμένη σε φέτες με φυστικοβούτυρο ή αμυγδαλοβούτυρο, σπιτικό κέικ μπανάνας, κριτσίνα χαρουπιού που είναι πολύ υψηλά σε φυτικές ίνες με τη συνοδεία κάποιου ντιπ γιαουρτιού ή πέστο, είναι ορισμένες υγιεινές επιλογές που έχετε στη διάθεσή σας.
Από την ηλικία των 2 ετών κι έπειτα, το βραδινό του παιδιού πρέπει να είναι κανονικό, δηλαδή σχετικά ελαφρύ για να είναι εύπεπτο. Προτιμήστε λίγα μακαρόνια με σάλτσα ή τραχανά, λίγο ρύζι, σούπα λαχανικών και κρέας σε σούπα, αλλά όχι ψητό γιατί είναι δύσπεπτο».
Πόσο ασβέστιο πρέπει το παιδί να λαμβάνει από το γάλα ανάλογα με την ηλικία του; Πότε μπορούμε να το μειώσουμε;
«Για τα παιδιά σχολικής ηλικίας, η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου πρέπει να ανέρχεται στα 1300-1500mg. Αυτό αντιστοιχεί σε 250ml γάλα, ένα γιαούρτι την ημέρα και περίπου 30-40g τυριού. Αξίζει να αναφερθεί, ότι αν δεν υπάρχει επάρκεια βιταμίνης D, δηλαδή αν το παιδί δεν έχει συχνή έκθεση στον ήλιο και κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή αν δεν έχει επάρκεια βιταμίνης K που προσλαμβάνεται από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το σπανάκι, τη λαχανίδα κ.ά., όσο γάλα και να πιει δεν πρόκειται να κάνει απορρόφηση του ασβεστίου. Το πιο συνετό είναι τα παιδιά να εξετάζονται πάντα για βιταμίνη D και από εκεί κι έπειτα να προχωρούν στο γάλα, γιατί σίγουρα και η υπερβολή στην κατανάλωση του γάλακτος μπορεί να προκαλέσει δυσαπορρόφηση σιδήρου, οπότε εκεί θα υπάρξουν άλλα προβλήματα όπως π.χ. σοβαρές αναιμίες.
Ένα παιδί μπορεί, αν θέλει, να σταματήσει το γάλα ακόμη και από τη στιγμή που η μητέρα σταματήσει να το θηλάζει. Εξάλλου, υπάρχουν κι άλλες πηγές ασβεστίου όπως το σπανάκι, το μπρόκολο και διάφορα γάλατα αμυγδάλου ή καρύδας, με τις οποίες μπορεί να το αντικαταστήσει. Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι, αν το παιδί δεν θέλει να πίνει γάλα, δεν πρέπει να το πιέζουμε».
Πόσο συχνά πρέπει ένα παιδί να τρώει ψάρι, κρέας, όσπρια και αυγό;
«Σε αυτό υπάρχουν συγκεκριμένες συστάσεις, δηλαδή πρέπει να καταναλώνει όσπρια τουλάχιστον 1-2 φορές την εβδομάδα, ενώ ψάρι/κρέας/αυγό τουλάχιστον 3-4 φορές συνολικά, το οποίο αντιστοιχεί σε 1-2 φορές την εβδομάδα ψάρι, 1-2 φορές κρέας και αυγό όσες φορές απομένουν. Τα όσπρια είναι λίγο δύσκολα για τα παιδιά. Ένας τρόπος για να τα εισάγουμε στη διατροφή τους είναι να φτιάξουμε σάλτσα με κόκκινες φακές, να τις βράσουμε, να τις ανακατέψουμε με κόκκινη σάλτσα, να τις αλέσουμε και να τη ρίξουμε πάνω σε μακαρόνια που τόσο πολύ αγαπούν τα παιδιά! Μια άλλη εναλλακτική είναι ένας ωραίος πουρές με γλυκοπαπατάτα και μια σάλτσα, ή ρεβύθια σε μορφή φαλάφελ αν δεν τα τρώνε αυτούσια (δείτε εδώ περισσότερες συνταγές για παιδιά). Πολλά παιδιά περνάνε από κάποια ηλικία που αρνούνται να φάνε κρέας. Ένας τρόπος για να τα πείσουμε είναι να ετοιμάσουμε σούπες, όμως πρέπει να έχουμε κατά νου, ότι ακόμα και ο σίδηρος μπορεί να καλυφθεί με όσπρια, αλλά σίγουρα όχι με μακαρόνια και πατάτες τηγανιτές».