Στέλιος Πελασγός: «Το αντίθετο του φόβου είναι η αγάπη και η εμπιστοσύνη”

Ο Στέλιος Πελασγός είναι ιστορητής, δρ. Παιδαγωγικής, συγγραφέας Καλλιτεχνικός διευθυντής Διεθνούς φεστιβάλ αφήγησης Κοζάνης και Αθηνών αλλά προτιμά το «παραμυθάς». Με αφορμή την εμφάνισή του στο Κέντρο Ειδικών Θεραπειών Ίσιδα μίλησε με τη δημοσιογράφο Φίλια Μητρομάρα για τους φόβους των παιδιών και πώς μπορούν με την αφήγηση των παραμυθιών να αναμετρηθούν με αυτούς και να τους δαμάσουν.

Γιατί ιστορίες για τον φόβο;
Γιατί όλοι φοβούνται. Ζούμε σε μια εποχή που φοβάται ο πλανήτης ολόκληρος από τα διάφορα που συμβαίνουν. Από το 1990 και μετά υπάρχει ένας «διάχυτος φόβος». Γενικά ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας του φόβου. Τα παραμύθια, ευτυχώς, προτείνουν δρόμους ενάντια σε αυτόν. Όταν ρωτάω τα παιδιά ποιο είναι το αντίθετο του φόβου, στην αρχή απαντούν “το θάρρος”. Δεν είναι αλήθεια: το αντίθετο είναι η αγάπη, η εμπιστοσύνη και πραγματικά γενναίος είναι αυτός που δεν φοβάται να εμπιστευτεί.

Πώς αντιδρούν τα παιδιά στα παραμύθια για τον φόβο;
Πολύ ωραία, ενθαρρύνονται να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν τον φόβο τους. Τα παιδιά δυστυχώς απορροφούν τον διάχυτο φόβο των γονιών τους. Μπορεί να λένε «μη φοβάσαι» αλλά τα παιδιά τον διαισθάνονται, τον βλέπουν στην οικογένεια. ‘Ομως στα παραμύθια στο τέλος ο φόβος νικιέται, γελοιοποιείται, τα παιδιά γελούν πολύ και τελικά τον νικούν. Επομένως δρα ευθέως θεραπευτικά, και αυτό το έχω διαπιστώσει από τη μεγάλη εμπειρία που έχω στα παραμύθια για τον φόβο. Όταν ξεκίνησα να αφηγούμαι τρομακτικά παραμύθια για τον φόβο μου έλεγαν ότι δεν ήταν παιδαγωγικό. Όμως ήρθε ο καιρός που έγινε παιδαγωγική μέθοδος και μου ζητούν να αφηγηθώ ιστορίες για τον φόβο στα παιδιά. Μάλιστα, στο Μουσείο Συναιθημάτων έχω κάνει σεμινάρια για ψυχολόγους και γονείς για την αντιμετώπιση του φόβου μέσω των παραμυθιών. Εδώ και μία τετραετία τρέχει και πρόγραμμα στα σχολεία για το φόβο και τον σχολικό εκφοβισμό όπου συστηματικά με φωνάζουν για να διηγηθώ παραμύθια για τον φόβο.

Εσύ με τι τρομάζεις περισσότερο;
Με την εγκατάλειψη και την προδοσία.

Υπάρχουν πάντα οι καλοί και οι κακοί στα παραμύθια; Πώς λειτουργεί αυτό στα παιδιά;
Δημιουργεί στα παιδιά ένα πιο σαφές σύμπαν και τα οδηγεί στο να κάνουν πιο ηθικές επιλογές. Κανένας σήμερα δεν διδάσκει την ηθική και τα παιδιά είναι ηθικά πλάσματα. Τα παραμύθια ενισχύουν την ηθική που κληρονομήσαμε, αυτήν που καταφέραμε να χτίσουμε ή να διατηρήσουμε.

Πόσο σημαντικό για τα παιδιά είναι η αφήγηση των παραμυθιών;
Χωρίς αυτό δεν δομείται ο ψυχισμός. Με την αφήγηση αναπτύσσουν τη νοημοσύνη τους.

Τι ρόλο παίζει ένας παραμυθάς;
Ο παραμυθάς έχει πέντε ρόλους, όπως το έχω αναλύσει και στο διδακτορικό μου και υπάρχει μεγάλο μέρος της διδακτορικής μου διατριβής και στο βιβλίο μου Τα Μυστικά Του Παραμυθά,εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο παραμυθάς είναι:
1ον: Διασκεδαστής που προσφέρει χαρά, γέλιο, αισθητική απόλαυση.
2ον Παιδαγωγός με την έννοια της μεταφοράς αξιών στις επόμενες γενιές.
3ον Ιστορητής: είναι ο φύλακας της μνήμης, μας συνδέει με τη μνήμη και το παρελθόν.
4ον Θεραπευτής, και με την έννοια του συμβούλου που βοηθά να ξεπεραστεί ένα τραύμα
και 5ον Πνευματικός οδηγός.

Η αναβίωση της προφορικής αφήγησης επηρέασε την ανάπτυξη της λογοτεχνίας, του θεάτρου, της παιδαγωγικής και της ψυχοθεραπείας. Μίλησε μας λίγο για τις ψυχοθεραπευτικές εφαρµογές.
Το παραμύθι και η προφορική αφήγηση μπορεί να είναι ένα καταπληκτικό διαγνωστικό εργαλείο για τον ειδικό και έκφρασης για τα παιδιά αφού τα βοηθά να εκφράσουν τα άγχη τους, τις φοβίες τους και τις δυσκολίες που βιώνουν. Επίσης, βοηθά στο να αντιμετωπίσουν το φόβο και τις φοβίες, δημιουργεί εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες σχέσεις επειδή το παραμύθι προσφέρει αγάπη και σταθερότητα. Η σταθερότητα μέσα στην ιστορία μπορεί να διαλύεται αλλά στο τέλος αποκαθίσταται και η αγάπη θριαμβεύει. Τέλος, το παραμύθι βοηθά το παιδί στο να βλέπει πιο πλούσια όνειρα, αποκτά με αυτό πλούσιο λεξιλόγιο και έτσι μπορεί να εκφράσει τον ψυχισμό του αφού του προσφέρει τα κατάλληλα σύμβολα για να εκφραστεί.

Info

Ο Στέλιος Πελασγός θα αφηγηθεί παραμύθια για το Φόβο, το Σάββατο 18.2.2017 στο Κέντρο Ειδικών Θεραπειών ΙΣΙΔΑ, Ηρώων Πολυτεχνείου 87, Πειραιάς, τηλ.: τηλ.: 210 4535078,  www.isida.gr