MENU
Το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος του δέρματος ή των βλεννογόνων. Οι όγκοι αυτοί δεν είναι επιθετικοί τοπικά, αλλά χαρακτηρίζονται από μια τάση να εξαπλώνονται γρήγορα μέσω των λεμφικών και των αιμοφόρων αγγείων.
Στην πραγματικότητα το σώμα μας δεν αντιδρά καθόλου απέναντι σε αυτή την εξάπλωση (μετανάστευση) – τα κύτταρα του μελανώματος δεν αναγνωρίζονται από τον οργανισμό ως ξένα κύτταρα.
Συνεπώς, η ανίχνευση και η αντιμετώπιση του μελανώματος –όταν αυτό βρίσκεται σε αρχικό στάδιο– είναι υψίστης σημασίας.
Κάθε χρόνο περισσότεροι από 50.000 Ευρωπαίοι εμφανίζουν επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος. Χιλιάδες άνθρωποι ετησίως έρχονται αντιμέτωποι με τη θλιβερή διαπίστωση ότι “εκείνη η ελιά” έχει από καιρό -δυστυχώς- μετατραπεί σε μελάνωμα. Η καταλληλότερη λύση για την αποφυγή μιας τέτοιας επικίνδυνης εξέλιξης αποτελεί η προληπτική εξέταση του δέρματος. Τα τελευταία δε χρόνια, αυτή η λύση γίνεται πιο προσιτή από ποτέ.
Λόγω των περιβαλλοντικών μεταβολών και των αλλαγών στον τρόπο ζωής, τα κρούσματα μελανώματος έχουν αυξηθεί τα τελευταία 50 χρόνια στις χώρες της Ευρώπης. Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί πλέον ένα από τα 10 είδη καρκίνων που εμφανίζονται συχνότερα στους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς.
Η συχνότητα των μελανωμάτων στην Ελλάδα κατά την τελευταία εικοσαετία σημείωσε αύξηση κατά 900%. Όμως, ανάλογες αυξήσεις καταγράφηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο και αποδίδονται στη μεγαλύτερη έκθεση του δέρματος στις ηλιακές ακτίνες (περισσότερη ηλιοθεραπεία και σπορ), καθώς και στην καταστροφή του στρώματος του όζοντος της ατμόσφαιρας.
Ύποπτα σημάδια
Εξετάζοντας τις μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματός σας ή των σπίλων (ελιών), υπάρχουν μερικά σημεία που θα πρέπει να προσέχετε, καθώς δείχνουν εάν πρόκειται για μια συνηθισμένη καλοήθη ή για μια ύποπτη μελαγχρωματική βλάβη, την οποία θα πρέπει να εξετάσει στη συνέχεια ο δερματολόγος.
Δώστε προσοχή
Οι καλοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος είναι συνήθως συμμετρικές, δηλαδή εάν ζωγραφίσουμε ένα σταυρό πάνω από τη βλάβη, αυτή θα χωριστεί σε τέσσερα ίσα τεταρτημόρια. Εάν δε συμβεί κάτι τέτοιο, η βλάβη είναι ασύμμετρη.
Μια ασύμμετρη βλάβη μπορεί να αποτελεί ένδειξη ύποπτης μελαγχρωματικής βλάβης.
Τα μελανώματα συχνά έχουν ακανόνιστα χείλη με προεξοχές, ενώ οι καλοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες έχουν συμμετρικά χείλη.
Κάποιες αλλαγές στο χρώμα της μελαγχρωματικής βλάβης αποτελούν ύποπτα σημεία.
Ένα μελάνωμα έχει συχνά διαφορετικές αποχρώσεις του καφέ, αλλά μπορεί να υπάρξει και συνδυασμός κόκκινου, γκρι, λευκού, ροζ και μαύρου χρώματος.
Η διάμετρος μιας μελαγχρωματικής βλάβης αποτελεί, με τη σειρά της, μια σημαντική παράμετρο. Στο μελάνωμα η διάμετρος ξεπερνάει τα 6 mm.
Άλλα ύποπτα σημεία είναι: η αύξηση του μεγέθους των μελαγχρωματικών βλαβών, η εμφάνιση πυρήνα στο εσωτερικό της μελαγχρωματικής βλάβης, η εξαφάνιση των γραμμών του δέρματος, η απολέπιση, η εμφάνιση φλεγμονώδους ζώνης γύρω από τη βλάβη, η εμφάνιση κρούστας ή αιμορραγίας και η τάση της βλάβης να μαλακώνει ή να σκληραίνει.
Οι πιο σημαντικές παράμετροι για τη διάγνωση του μελανώματος είναι η ασυμμετρία, η ομοιογένεια του χρώματος καθώς και ο αριθμός των χρωμάτων που υπάρχουν.
Το μελάνωμα εμφανίζεται
-Περισσότερο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες.
-Στις γυναίκες κυρίως στα πόδια, ενώ στους άντρες στο θώρακα.
-Περισσότερο σε νεαρά άτομα και άτομα μέσης ηλικίας.
Αιτίες
1. Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) αποτελεί μέχρι σήμερα το μόνο γνωστό και κοινά αποδεκτό εξωτερικό παράγοντα κινδύνου.
Η κατά διαστήματα έκθεση στον ήλιο (π.χ. άτομα που δεν εκτίθενται στον ήλιο συχνά, αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια των διακοπών τους) επηρεάζει πολύ περισσότερο στην ανάπτυξη του μελανώματος.
2. Βέβαια, τα γενετικά χαρακτηριστικά (ανοικτός φωτότυπος, κληρονομικοί παράγοντες κ.λπ.) επηρεάζουν επίσης τη βαρύτητα της βλάβης που προκαλείται από τη UV ακτινοβολία.
Ομάδες υψηλού κινδύνου
Δε διατρέχουν όλα τα άτομα τον ίδιο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα (10 άτομα στα 100.000). Ορισμένα, όμως, με συγκεκριμένα εξωτερικά (φαινοτυπικά, όπως λέγονται) χαρακτηριστικά, έχουν πολλαπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν ένα μελάνωμα απ’ ό,τι άλλα.
Εδώ, λοιπόν, θα πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές του ο προληπτικός έλεγχος. Τα άτομα αυτά ανήκουν σε μία από τις εξής πέντε ομάδες:
1. Έχουν ύποπτους μελαγχρωστικούς σπίλους, δηλαδή ελιές. Οι ελιές είναι συνήθως καλοήθεις. Οι ύποπτες ελιές ή σπίλοι χαρακτηρίζονται από τα εξής σημάδια:
α. Έχουν μέγεθος πάνω από 8 χιλιοστά.
β. Αυξάνει ξαφνικά το μέγεθός τους (αρχίζει να διογκώνεται).
γ. Αρχίζει να απλώνεται
δ. Αλλάζει ξαφνικά χρώμα
ε. Αιμορραγεί ή εμφανίζεται εξάλκωση που δεν επουλώνεται.
2. Παρουσιάζουν το «σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων», δηλαδή πολλαπλούς (συνήθως πολλές δεκάδες), συγγενείς μελαγχρωστικούς σπίλους στο κορμί και στα άκρα.
3. Υποφέρουν από δερματολογικές ασθένειες ή ανωμαλίες, όπως μελαγχρωστικό ξηρόδερμα, ψωρίαση, λεύκη (κηλίδες του δέρματος χωρίς μελανίνη), αλφισμό (συγγενή, καθολική έλλειψη μελανίνης) κ.ά.
4. Έχουν πολύ λευκό δέρμα, ίσως και φακίδες, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, γαλανά ή πράσινα μάτια, μαυρίζουν δύσκολα στον ήλιο και παθαίνουν εύκολα εγκαύματα (δερματικός φωτότυπος 1 ή 2).
5. Έχουν περάσει άλλες μορφές καρκίνου ή έχουν κληρονομικές νόσους. Οι χρωματοσωμικές ανωμαλίες ή μεταλλάξεις, όπως λέγονται, προδιαθέτουν στην ανάπτυξη καρκίνου και μελανωμάτων.
