Ποια είναι εκείνη η δραστηριότητα που κάνει καθημερινά το παιδί μας, η οποία το βοηθά να σκέφτεται, να χρησιμοποιεί τη φαντασία του, να λύνει προβλήματα και να μαθαίνει να συνεργάζεται με άλλους; Δεν είναι το μάθημα, δεν είναι το φροντιστήριο… Είναι το παιχνίδι!
Στο παιχνίδι το παιδί καλείται να χρησιμοποιήσει, να μάθει και να επεκτείνει τις ικανότητές του για να μπορέσει να συμμετέχει μέσα σε αυτό. Χρειάζεται να γίνει πιο εφευρετικό ώστε να βρει μια καλύτερη κρυψώνα στο κρυφτό, χρειάζεται να προσπαθήσει να συνεργαστεί με άλλα παιδιά για να «ελευθερώσει» άτομα τα οποία ανήκουν στην ομάδα του. Χρειάζεται επίσης να δυναμώσει τους μυς του για να τρέξει γρηγορότερα. Χρειάζεται να ανακαλέσει λέξεις που ξέρει ή και να μάθει καινούργιες για να μπορέσει να παίξει σε ένα επιτραπέζιο. Χρειάζεται να κάνει μαθηματικούς υπολογισμούς. Χρειάζεται να πάρει αποφάσεις, χρειάζεται να υποστεί τις συνέπειες αυτών των πράξεών του. Το παιδί επίσης χρειάζεται να μάθει να σέβεται τους κανόνες, να μην κλέβει και να ακολουθεί την ιεραρχία. Μαθαίνει να γίνεται υποχωρητικό ή ακόμα σε αντίθετη περίπτωση μαθαίνει να διεκδικεί.
Το παιχνίδι είναι σοβαρή υπόθεση για το παιδί, αφού πραγματικά το «αναγκάζει» να προχωρήσει πιο πέρα από όπου βρίσκεται. Επίσης, μέσα απ’ το παιχνίδι μπορούμε να έχουμε και μία εικόνα για τη συναισθηματική κατάσταση που βρίσκεται το παιδί μας. Πώς φέρεται στα παιχνίδια του; Πώς αλληλεπιδρά με τα άλλα παιδιά; Του είναι εύκολο να κάνει φιλίες; Μήπως χρειάζεται να το βοηθήσουμε να τονώσει την αυτοπεποίθησή του; Πώς αντιδρά όταν χάνει ή όταν κερδίζει; Μπορείτε να παρατηρήσετε το παιδί σας και να αντλήσετε χρήσιμες πληροφορίες που θα σας δείξουν που χρειάζεται παραπάνω στήριξη, ενθάρρυνση ή και όρια.
Τα παιχνίδια των ρόλων (π.χ εσύ θα είσαι η μαμά -και εγώ ο μπαμπάς) είναι επίσης πολύ σημαντικά για τα παιδιά. Μέσω της μίμησης μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται. Μαθαίνουν τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι. Μαθαίνουν και «προπονούνται» για τους ρόλους που θα παίξουν αργότερα. Μην αποθαρρύνετε όμως τα παιδιά σας αν παίζουν έναν ρόλο που δεν είναι της αρεσκείας σας.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας στο παιχνίδι τους
* Αναμειχθείτε με το παιδικό παιχνίδι όσο το δυνατόν λιγότερο. Αφήστε το παιδί να τα «βγάλει πέρα» όσο κι αν δείχνει να δυσκολεύεται. Αυτό θα το βοηθήσει να μάθει να είναι επίμονο. Μόνο στην περίπτωση που κινδυνεύει το παιδί μας ή κάποιο άλλο παιδί, μπορούμε να εμπλακούμε.
* Δώστε το μήνυμα στο παιδί σας ότι εκτιμάτε την ώρα του παιχνιδιού τόσο όσο και την ώρα της μάθησης. Αυτό θα μεταδώσει το μήνυμα στο παιδί ότι είναι απαραίτητο για την υγεία του να χαλαρώνει και να διασκεδάζει.
* Παροτρύνετε το παιδί σας να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια χωρίς να ασκείτε πίεση σε αυτό.
* Εκτιμήστε την αξία του ατομικού παιχνιδιού. Το ατομικό παιχνίδι μαθαίνει στο παιδί να περνά μια δημιουργική ώρα με τον εαυτό του. Το βοηθά να αναπτύξει τη φαντασία του & να δημιουργήσει όπως εκείνο αντιλαμβάνεται το χώρο του.
* Δημιουργήστε μια δική σας στιγμή όπου θα παίζετε κι εσείς με το παιδί σας.
* Μην σχολιάζετε αρνητικά τις προτιμήσεις του παιδιού για συγκεκριμένα παιχνίδια.
Τελικά, αυτό που αποδεικνύεται είναι ότι η μάθηση μέσω του παιχνιδιού είναι πολύ σημαντική. Εξίσου σημαντική με αυτή των μαθημάτων. Κάτι πολύ σημαντικό όμως και ίσως το πιο σπουδαίο απ΄όλα είναι το εξής:
Το παιχνίδι είναι μια δραστηριότητα που δ ι α σ κ ε δ ά ζ ε ι.
Αυτή η διασκέδαση είναι απαραίτητη για την ψυχική υγεία μικρών παιδιών αλλά και ενηλίκων. Χρειάζεται όμως να είναι και δική μας προτεραιότητα (να διασκεδάζουμε εμείς ως γονείς, ως άνθρωποι) και έπειτα να μεταδώσουμε αυτή την αξία και στα παιδιά μας. Όπως και κάθε άλλη αξία, μεταβιβάζεται και γίνεται αντιληπτή μέσω του παραδείγματος.
Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
www.understanding-self.gr
