MENU
Του Αναστάσιου Καλαντζή, Χειρουργού- Ουρολόγου – Ανδρολόγου
Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τους νεφρούς τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα και όλα παίζουν βασικό ρόλο στην απομάκρυνση των αποβλήτων από το σώμα μας. Οι λοιμώξεις είναι παθολογικές καταστάσεις του ουροποιητικού μας συστήματος και συνήθως παρουσιάζονται όταν τα βακτήρια εισέρχονται στον οργανισμό μας μέσω της ουρήθρας και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται στην ουροδόχο κύστη.
Κάθε τμήμα του ουροποιητικού συστήματος μπορεί να μολυνθεί, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις η λοίμωξη προσβάλει το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα.
Οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μια ουρολοίμωξη από ότι οι άνδρες και βασικός λόγος είναι η ανατομία της γυναίκας. Από έρευνες προκύπτει ότι περίπου το 50% των γυναικών αναφέρουν ότι έχουν πάθει έστω και μία φορά στη ζωή τους ουρολοίμωξη. Οι περισσότερες γυναίκες που πάσχουν από κυστίτιδα συχνά παρουσιάζουν ταυτόχρονα και λοίμωξη του ανώτερου ουροποιητικού συστήματος. Ακόμα και σε άτομα που πάσχουν από ασθένειες όπως σακχαρώδης διαβήτης, που εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, οι γυναίκες είναι αυτές, εν αντιθέσει με τους άντρες, που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν ασυμπτωματική βακτηριουρία. Σε δύο μεγάλες κατηγορίες θα χωρίζαμε της γυναίκες που παρουσιάζουν πιο συχνά επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις: α) τις νεαρές, σεξουαλικά δραστήριες γυναίκες και β) γυναίκες που έχουν περάσει την εμμηνόπαυσή και λόγω έλλειψης των οιστρογόνων προκαλούνται αλλαγές στο ουροποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις. Επίσης σημαντικό ρόλο έχει, στην εμφάνιση ουρολοιμώξεων στην γυναίκα, ο τρόπος ζωής της και η σεξουαλική της δραστηριότητα όπως:
- – Η χρήση αντισύλληψης (σπιράλ, διάφραγμα, σπερματοκτόνων κ.ά.) πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοίμωξης.
- – Η χρήση προφυλακτικών, που λόγω των λιπαντικών ουσιών που έχουν, μπορεί να ερεθίσει τον κόλπο και να τον κάνει πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις, ή να έχουν αλλεργία στο υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο το προφυλακτικό.
- – Το μπάνιο (αφρόλουτρο) μέσα στην μπανιέρα.
- – Η συχνή χρήση ειδικών σαπουνιών για τις ευαίσθητες περιοχές.
- – Η κακή χρήση πετσετών και καθισμάτων σε παραλίες, γυμναστήρια ή σε χώρους που δεν είναι εφικτή η διατήρηση της σωστής υγιεινής και καθαριότητας.
- – Η έλλειψη καθημερινής προσωπικής υγιεινής και καθαριότητας στην περιγεννητική περιοχή.
- – Ο λάθος τρόπος καθαρισμού του πρωκτού, θα πρέπει να γίνεται από μπροστά προς τα πίσω και όχι αντίθετα γιατί αλλιώς μεταφέρονται τα βακτήρια που υπάρχουν στον γαστρεντερικό σωλήνα (E. coli) στην περιοχή της ουρήθρας.
- – Η καθημερινή χρήση σερβιέτας και η κακή χρήση ταμπόν (η αλλαγή του ταμπόν θα πρέπει να είναι συχνή).
- – Η έλλειψη ή η κακή καθαριότητα του ρουχισμού μας (συνεχής χρήση του είδη φορεμένου εσώρουχου, καλσόν κλπ.).
- – Η χρήση συνθετικών εσωρούχων και στενών ρούχων που κρατούν την υγρασία και δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηριδίων.
- – Η κακή συνήθεια που έχουν πολλές γυναίκες, λόγω έλληψης ή βρώμικης τουαλέτας στον χώρο που βρίσκονται, να αναστέλλουν την ούρηση με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται μικρόβια μέσα στην ουροδόχο κύστη.
- – Η ξαφνική αύξηση της σεξουαλικής δραστηριότητας.
- – Η συχνή αλλαγή ερωτικού συντρόφου.
- – Η σεξουαλική επαφή από τον πρωκτό.
Οι γυναίκες που εγκυμονούν δεν είναι πιο επιρρεπείς στις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος από τις άλλες γυναίκες, αλλά λόγω των ορμονικών αλλαγών στον οργανισμό τους και στην αλλαγή θέσης του ουροποιητικού συστήματος η λοίμωξη μπορεί ευκολότερα να προσβάλει και τους νεφρούς. Επίσης θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές ειδικά το πρώτο και το τρίτο τρίμηνο της κύησης στη εμφάνιση ουρολοίμωξης γιατί μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο έμβρυο. Αυτό είναι και ο βασικός λόγος που οι γιατροί συστήνουν περιοδικό έλεγχο των ούρων κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι άντρες συνήθως αρχίζουν να παρουσιάζουν ουρολοιμώξεις μετά την ηλικία των 50 ετών, που αρχίζουν να εμφανίζονται προβλήματα στον προστάτη και θα πρέπει να εξετάζεται η περίπτωση απόφραξης της ροής των ούρων, που μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή, υπερπλασία του προστάτη κλπ. Επίσης, πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση ουρολοιμώξεων είναι άντρες με φίμωση, ή άντρες που έρχονται σε επαφή από τον πρωκτό, ή άντρες που η σύντροφός τους έχει ουρολοίμωξη. Οι ουρολοιμώξεις στους άντρες συνήθως σχετίζονται με την χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα, όπου η θεραπεία της είναι δύσκολη και μακροχρόνια, ενώ στους πιο ηλικιωμένους άνδρες συχνά σχετίζεται με οξεία βακτηριακή προστατίτιδα, η οποία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Ουρολοίμωξη μπορεί να παρουσιαστεί και στα παιδιά
Πολλά αγόρια τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους μπορεί να πάθουν ουρολοίμωξη λόγω συγγενών ανωμαλιών του ουροποιητικού συστήματος. Τα κορίτσια παρουσιάζουν πιο συχνά ουρολοιμώξεις στην ηλικία των 2-3 ετών. Μερικές φορές στα παιδιά υπάρχει κίνδυνος να εμφανίσουν ουλές στους νεφρούς σε αντίθεση με τους ενήλικες και αυτό οφείλεται στο ότι οι ώριμοι νεφροί των ενηλίκων κάνουν δυσκολότερα ουλές. Επίσης σε ποσοστό 30-50% των περιπτώσεων η κυστεοουρητηρηκή παλινδρόμηση ευθύνεται για την εμφάνιση ουρολοιμώξεων στα παιδιά. Τα συμπτώματα μιας ουρολοίμωξης σε παιδί μπορεί να αγνοηθεί ή να αποδοθεί σε άλλη διαταραχή. Όταν το παιδί ή το βρέφος είναι οξύθυμο, έχει ανορεξία, εμέτους, διάρροιες, έχει ανεξήγητο πυρετό που δεν υποχωρεί, έχει ακράτεια ή υπάρχει αλλαγή στον τρόπο ούρησης ή εάν δεν αναπτύσσεται κανονικά θα πρέπει να συμβουλευτούμε τον παιδίατρό μας και να του επιστήσουμε την προσοχή στα συμπτώματα που παρατηρούμε.
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος μπορεί να είναι επίμονες και ενοχλητικές. Ωστόσο, πιο σοβαρές συνέπειες θα προκύψουν εάν η λοίμωξη προχωρήσει και εξαπλωθεί στους νεφρούς. Οι υποτροπές της ουρολοίμωξης συχνά προκαλούν ιδιαίτερο άγχος, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα του ατόμου και πολλές φορές οδηγούν σε σκέψεις και εμμονές ότι πάσχουν από κάποια άλλη νόσο όπως καρκίνο κλπ.
Στις περισσότερες περιπτώσεις (80-85%) οι ουρολοιμώξεις προκαλούνται από το βακτηρίδιο Escherichia coli (E. coli) που βρίσκεται στον γαστρεντερικό σωλήνα. Ένα μικρότερο ποσοστό (~10%) ουρολοιμώξεων προκαλείται από το σαπροφυτικό σταφυλόκοκκο, και παρουσιάζονται κυρίων το καλοκαίρι. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις οι ουρολοιμώξεις οφείλονται σε μικρόβια όπως η κλεμπσιέλλα ή ο πρωτέας κλπ και αφορούν υποτροπές ή επιπλεγμένες ουρολοιμώξεις υψηλού κινδύνου που μπορεί να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια, σήψη ακόμα και να οδηγήσουν σε θάνατο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ανήκουν παθήσεις όπως η στένωση της ουρήθρας ή του ουρητήρα, η λιθίαση της ουροδόχου κύστης, η κυστεοουρητηρηκή παλινδρόμηση, η νεφρολιθίαση, ο καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος, η νευρογενής κύστη, και οι ανατομικές ανωμαλίες των νεφρών.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής στις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι:
- – Συχνοουρία και έντονη ανάγκη για ούρηση
- – Αίσθημα καύσου κατά την ούρηση
- – Δυσουρία
- – Νυκτουρία
- – Αίμα στα ούρα
- – Θολά ούρα
- – Δύσοσμα ούρα
- – Αύξηση των κολπικών εκκρίσεων στις γυναίκες
- – Κνησμό
- – Πυελικό πόνο στις γυναίκες
- – Πόνο στο ορθό στους άνδρες
- – Καταβολή δυνάμεων και ανορεξία
Επίσης, σπανιότερα, μπορεί να παρατηρηθεί πόνος κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, πόνος στο πέος, πόνος στην οσφύ (περιοχή μεταξύ θώρακα και γλουτών), εμετοί, ρίγη και υψηλός πυρετός.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι ουρολοιμώξεις χωρίζονται σε 5 βασικές κατηγορίες:
>Ασυμπτωματική Βακτηριουρία όπου ο ασθενής δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα, ενώ η καλλιέργεια ούρων βγαίνει θετική και έτσι γίνεται ο εντοπισμός του βακτηριδίου. Η θεραπεία δεν είναι απαραίτητη σε υγιή άτομα, αντιθέτως θα πρέπει να υποβληθούν σε θεραπευτική αγωγή άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, πολυκυστικούς νεφρούς, λειτουργικές διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος, ανατομικές δυσμορφίες του ουροποιητικού συστήματος, όπως επίσης και άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε ουρολογική χειρουργική επέμβαση.
- Κυστίτιδα είναι λοίμωξη της ουροδόχου κύστης και παρουσιάζεται πολύ συχνά στις γυναίκες λόγω της ανατομίας τους, συγκεκριμένα λόγω της εγγύτητας της ουρήθρας στον πρωκτό και της μικρής απόστασης από το άνοιγμα της ουρήθρας στην ουροδόχο κύστη. Προκαλείται συνήθως από ένα βακτήριο το Escherichia coli (E. coli) που βρίσκεται στον γαστρεντερικό σωλήνα. Για την αντιμετώπιση της κυστίτιδας η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη καθώς και η αυξημένη πρόσληψη υγρών από το στόμα.
>Ουρηθρίτιδα είναι λοίμωξη της ουρήθρας και προκαλείται από γαστρεντερικό βακτήριο που μεταδίδεται από τον πρωκτό. Λόγω της εγγύτητας της γυναικείας ουρήθρας στο κόλπο άλλα πιθανά αίτια της ουρηθρίτιδας είναι τα σεξουαλικών μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) όπως ο έρπις των γεννητικών οργάνων, βλεννόρροια, χλαμύδια κλπ. video
Η ουρηθρίτιδα χωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες:
•Γονοκοκκική ουρηθρίτιδα
Είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος και οφείλεται στον Gram (+) διπλόκοκκο, N. Gonorrhoeae. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί και μέσω του στόματος όταν έχει μολυνθεί ο φάρυγγας. Το κλασικό σύμπτωμα της νόσου είναι το ουρηθρικό έκκριμα και το τσούξιμο κατά της ούρηση. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και απαραίτητη και για τους δύο συντρόφους .
•Μη γονοκοκκική ουρηθρίτιδα
Είναι η συχνότερα σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος. Το ουρηθρικό έκκριμα και η δυσουρία είναι τα πιο συχνά συμπτώματα που παρουσιάζονται. Το μεγάλο όμως πρόβλημα της νόσου, εκτός των σοβαρών επιπλοκών που παρουσιάζει, έχει σχέση με την τεράστια εξάπλωσή της. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και απαραίτητη και για τους δύο συντρόφους .
>Πυελονεφρίτιδα, είναι λοίμωξη που εμφανίζεται στους νεφρούς. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να εξετάσουμε αν υπάρχει τυχόν διάταση ή πύον στην πύελο και τους ουρητήρες (πυονέφρωση), όπως επίσης και την ύπαρξη αποστήματος στους νεφρούς. Η διάγνωση γίνεται με πιο εξειδικευμένες εξετάσεις και η θεραπεία πρέπει να γίνει άμεσα.
Υπάρχουν διάφορες μορφές πυελονεφρίτιδας και δευτεροπαθών παθήσεων των νεφρών.
>Υποτροπιάζουσες Ουρολοιμώξεις. Ως τέτοιες χαρακτηρίζονται οι ουρολοιμώξεις που επανεμφανίζονται σε συχνά χρονικά διαστήματα (3 ή περισσότερα συμπτωματικά επεισόδια σε περίοδο 12 μηνών) και οφείλονται είτε στο ίδιο μικροβιακό παράγοντα (επαναμολύνσεις) είτε σε διαφορετικό μικροβιακό παράγοντα (υποτροπές). Κάθε περίπτωση υποτροπιάζουσας ουρολοίμωξης θα πρέπει να ελέγχεται από τον γιατρό για να διαγνωστούν πιθανές υποκείμενες παθήσεις ή νοσήματα εντός ή εκτός του ουροποιητικού συστήματος του ασθενή. Εκδηλώνονται συνήθως σε άτομα με λειτουργικές διαταραχές ή ανατομικές δυσμορφίες του ουροποιητικού συστήματος. Η θεραπεία είναι μακροχρόνια και θα πρέπει να βρεθεί το ακριβές αίτιο της λοίμωξης για την αντιμετώπισή της.
Η θεραπεία των ουρολοιμώξεων εξαρτάται από την ηλικία, την συχνότητα των επεισοδίων, την νεφρική λειτουργία, την ύπαρξη λίθων και την ύπαρξη ανωμαλιών του ουροποιητικού συστήματος. Τα αντιβιοτικά είναι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης των ουρολοιμώξεων και ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: 1) Αντιβιοτικά και 2) Χημειοθεραπευτικά.
Είναι πολλές οι περιπτώσεις ασθενών που επιλέγουν αυθαίρετα την αντιβίωση που θα πάρουν και κάνουν κατάχρηση του φαρμάκου, με αποτέλεσμα και να μην υποχωρεί η ουρολοίμωξη, αλλά και το μικρόβιο να αποκτήσει ανθεκτικότητα στην συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.
Η επιλογή του αντιβιοτικού και το χρονικό διάστημα στο οποίο θα πρέπει να υποβληθεί ο ασθενής στην θεραπεία θα πρέπει να επιλεχθεί από τον γιατρό Ουρολόγο, λαμβάνοντας υπόψη και το ιστορικό του ασθενή, έτσι ώστε να έχει αποτέλεσμα η θεραπευτική αγωγή, να μην υπάρξει υποτροπή της ουρολοίμωξης και να αποφύγουμε την ανάπτυξη αντιμικροβιακής ανθεκτικότητας, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο μειονέκτημα και ανησυχία στην θεραπεία των ουρολοιμώξεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να χρειαστεί η εισαγωγή του ασθενή στο νοσοκομείο για την αντιμετώπιση της λοίμωξης.
Αναστάσιος Καλαντζής, Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος
FEBU Επιμελητής Ουρολογικής κλινικής “Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν”
Αγ. Αλεξάνδρου & Σειρήνων 44, 175 61 Παλαιό Φάληρο, 17561
http://www.kalantzis-urology.com/
Τηλ.: 210 9842172 – 7245785
Email: info@kalantzis-urology.com
