- Infokids.gr - https://www.infokids.gr -

Δυσλεξία: Πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα;

Είναι δεδομένο ότι οι γονείς προβληματίζονται πολλές φορές για την πρόοδο των παιδιών τους στο σχολείο ή ακόμα και κατά την προσχολική περίοδο. Σίγουρα πολλοί από αυτούς έχουν αναρωτηθεί αν τα προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με τα μαθήματα τους στο σχολείο είναι το αποτέλεσμα μιας ειδικής μαθησιακής δυσκολίας ή κάποιας άλλης διαταραχής. Πότε λοιπόν οι γονείς θα πρέπει να υποψιαστούν ότι το παιδί τους μπορεί να είναι δυσλεξικό; Πως μπορούν να αναγνωρίσουν την δυσλεξία και τι σημαίνει αυτός ο όρος;

Γράφει η Σταθάκου Χριστίνα, Ειδική Παιδαγωγός, του Κέντρου Ειδικής Διαπαιδαγώγησης “Ευρυμάθεια”, www.evrymathia.com.gr [2], τηλ. 210 – 2814378

Η δυσλεξία είναι ένα σύνολο μαθησιακών δυσκολιών που αφορά άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση, στην γραφή και στην ορθογραφία, δυσανάλογες σε σχέση με το νοητικό τους δυναμικό, την ηλικία τους και τις εκπαιδευτικές τους ευκαιρίες.
Αυτό σημαίνει ότι:
• η δυσλεξία δεν είναι το αποτέλεσμα της ανεπαρκής φροντίδας ή της αδιαφορίας των γονέων
• οι μαθησιακές δυσκολίες με τις οποίες σχετίζεται η δυσλεξία δεν είναι συνέπεια άγχους, άλλων ψυχολογικών προβλημάτων, απουσιών από το σχολείο, νευρολογικής ή αισθητηριακής βλάβης (όραση και ακοή)
• το δυσλεξικό παιδί είναι ένα παιδί κανονικής ευφυΐας που μπορεί να εκπλήσσει τους γονείς και τους δασκάλους τους με τις νοητικές τους ικανότητες αλλά παραμένει ένας μαθητής που δεν καταφέρνει να γράψει και διαβάσει σωστά
• η δυσλεξία δεν είναι διαταραχή της εκφοράς του λόγου – η άρθρωση και η ομιλία των δυσλεξικών παιδιών είναι φυσιολογικές

Τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας επηρεάζουν τη μάθηση, την ανάγνωση, τη γραφή, την έκφραση και την αίσθηση στο χώρο και στον χρόνο. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο αλλά και ανάλογα με την ηλικία.
Παρακάτω ακολουθεί μια καταγραφή των συμπτωμάτων της δυσλεξίας που έχουν παρατηρηθεί σε διάφορες ηλικίες από την έναρξη της σχολικής καριέρας των παιδιών αλλά και κατά την διάρκεια της προσχολικής περιόδου.
Αν οι γονείς και/ή οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίσουν πληθώρα από τα χαρακτηριστικά αυτά στις επιδόσεις και στην συμπεριφορά των παιδιών θα πρέπει να ανησυχήσουν και να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό για περαιτέρω αξιολόγηση.

Προσχολική ηλικία:
Είναι πολύ δύσκολο να γίνει διάγνωση της δυσλεξίας στην νηπιακή ηλικία ,ωστόσο ορισμένα στοιχεία κρίνονται ανησυχητικά:
*οι ικανότητες του παιδιού αναπτύσσονται άνισα: μπορεί να είναι καλό π.χ. στις κατασκευές αλλά όχι στην ζωγραφική
*η ανάπτυξη του λόγου καθυστερεί – όσο αφορά την άρθρωση αλλά και την σύνταξη και το λεξιλόγιο
* δυσκολίες στην λεπτή κινητικότητα (ζωγραφική μέσα στο πλαίσιο, χειρισμός του ψαλιδιού, λαβή του μολυβιού) αλλά και στην κινητικότητα του σώματος (δυσκολία στην ισορροπία, στον συντονισμό κινήσεων)
*δυσκολίες να θυμηθούν με την σειρά απλές οδηγίες που τους δόθηκαν
*δυσκολία στην αντίληψη του χρόνου (έννοιες όπως το «τώρα» και το «χθες» πρέπει να είναι κατανοητές για ένα παιδί 3, 4 χρονών)
*δυσκολία στην αυτοεξυπηρέτηση
*δυσκολία στην συγκέντρωση της προσοχής

6 – 8 ετών:
*έχει κάποια συγκεκριμένη δυσκολία στην ανάγνωση
*μπερδεύει παρόμοια “ηχητικά” και σχηματικά γράμματα όπως τα “φ” με “θ”, “β” με “δ”, “π” με “μπ” κτλ.
*παραλείπει, αντιμεταθέτει, αντιστρέφει γράμματα ή/και συλλαβές ή “κολλάει” τις λέξεις μεταξύ τους όταν γράφει
*γράφει τα γράμματα ανάποδα ή συγχέει με τους αριθμούς (π.χ. ε αντί 3)
*κάνει αδικαιολόγητα, “περίεργα” και επαναλαμβανόμενα λάθη στην ορθογραφία
*γράφει μια λέξη στην ίδια σελίδα με πολλούς τρόπους χωρίς να αναγνωρίζει το σωστό
*δεν χρησιμοποιεί σημεία στίξης
*δεν δυσκολεύεται ιδιαίτερα στις αριθμητικές πράξεις
*πιθανόν να έχει άγχος, φοβίες και να είναι άτακτος, ατίθασος, να προκαλεί καυγάδες, να καταστρέφει

8 – 12 ετών
*ελαττώνει τις συγχύσεις και τις αντικαταστάσεις γραμμάτων
*εξακολουθεί να δυσκολεύεται στη ανάγνωση
*αντιμετωπίζει προβλήματα στην στίξη και στην ορθογραφία
*δυσκολεύεται να κατανοήσει το νόημα του κειμένου (μάθημα) εκτός αν του το διαβάσει ή του το διηγηθεί κάποιος άλλος
*δυσκολεύεται να αποστηθίσει πίνακες (π.χ. προπαίδεια) ή σειρές πραγμάτων (πχ μήνες του χρόνου)
*δυσκολεύεται να εκφραστεί γραπτά (περιορισμένη ποσοτική γραπτή έκφραση – κακή σύνταξη)
*δυσκολεύεται με την αίσθηση του χώρου και το χρόνου
*δυσκολεύεται στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων, όχι στις απλές αριθμητικές πράξεις
*δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος για τα βιβλία και για οτιδήποτε χρησιμοποιείται γραπτός λόγος
*αρχίζει να δείχνει άρνηση για τις σχολικές δραστηριότητες, άγχος, τάσεις φυγής, πιθανόν να απομονώνεται από τους συνομήλικους, γίνεται ιδιαίτερα ευαίσθητο

12 ετών και άνω
*κάνει αναγραμματισμούς ή συγχέει γράμματα πολύ σπάνια πλέον
*εξακολουθεί να έχει προβλήματα στην στίξη και στην ορθογραφία
*αδυνατεί να κατανοήσει ένα κείμενο (μάθημα) μόνο μέσω της ανάγνωσης
*δυσκολεύεται να αποδώσει γραπτώς ένα μάθημα που έχει μάθει – διευκολύνεται προφορικά
*η γραπτή έκφραση εξακολουθεί να είναι περιορισμένη
*η ανάγνωση του παιδιού μπορεί να έχει γρήγορο ρυθμό αλλά είναι άχαρη, χωρίς ροή με ή χωρίς λεκτικά λάθη
*δυσκολεύεται στα μαθηματικά μόνο όπου υπάρχει γλωσσική πληροφορία
*έχει άγχος, φοβίες, αισθάνεται συνεχώς ματαίωση , πιθανό να αντιδράσει στους κοινωνικούς και οικογενειακούς θεσμούς

Αντιμετώπιση:
Η δυσλεξία αντιμετωπίζεται με ειδικές μεθόδους διδασκαλίας που λαμβάνουν υπόψη τους τις γνωσιακές μειονότητες των δυσλεξικών παιδιών και διευκολύνουν την μάθηση. Κάθε παιδί χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση και εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας.