Η διατροφή του «καλού» σπουδαστή

Το μεθοδικό διάβασμα, η οργάνωση, ο καλός ύπνος και η ψυχολογική ηρεμία είναι οι πιο γνωστοί καθοριστικοί παράγοντες στις επιδόσεις στο πανεπιστήμιο και φυσικά στην επιτυχία των εξετάσεων. Όμως, τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα αναγνωρίζουν πλήρως και τον αξιόλογο ρόλο της κατάλληλης διατροφής στις πνευματικές επιδόσεις των φοιτητών.
Όλα τα γεύματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν υδατάνθρακες, οι οποίοι προμηθεύουν τον οργανισμό με γλυκόζη, πηγή ενέργειας του εγκεφάλου απαραίτητη για την μνήμη, τις πνευματικές διεργασίες και την συγκέντρωση. Άριστες πηγές υδατανθράκων αποτελούν τα μη επεξεργασμένα δημητριακά, το κουάκερ, το μούσλι, το πολύσπορο ψωμί, τα ολικής άλεσης δημητριακά, τα φρέσκα και αποξηραμένα φρούτα, το ρύζι, τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως.
Τα ω3 λιπαρά οξέα συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, αλλά και στον περιορισμό του άγχους. Απαραίτητα, λοιπόν, θεωρούνται τα ψάρια (σολομός, σκουμπρί, τόνος, σαρδέλες), τα θαλασσινά, οι ανάλατοι ωμοί ξηροί καρποί (καρύδια και λιναρόσπορος) και οι εμπλουτισμένες φυτικές μαργαρίνες.
Οι πρωτεΐνες θεωρούνται απαραίτητες στην διατροφή των μαθητών, όχι μόνο για την σωματική ανάπτυξη αλλά και για την συμβολή τους στην νοητική λειτουργία. Τα αμινοξέα των πρωτεϊνών συμβάλλουν στην βιοσύνθεση των νευροδιαβιβαστών (ντοπαμίνης και σεροτονίνης). Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας υπάρχουν στο κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά και τα όσπρια συνδυασμένα με δημητριακά.
Τα φρούτα και λαχανικά συμβάλλουν σε μία καλή πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων και αντιοξειδωτικών συστατικών. Συγκεκριμένα τα αντιοξειδωτικά προφυλάσσουν τον εγκέφαλο από τις ελεύθερες ρίζες και συστήνονται σε μεγαλύτερη ποσότητα σε περιόδους άγχους και στρες όπως είναι και η περίοδος εξετάσεων. Μία καλή και … πολύχρωμη ποικιλία φρούτων και λαχανικών θα εξασφαλίσει την απαραίτητη αντιοξειδωτική προστασία. Ο στόχος είναι 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του φοιτητή σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεια.
Τα μεγάλα και πλούσια σε λιπαρά γεύματα θα πρέπει να αποφεύγονται. Οι λιπαρές τροφές καθυστερούν στην έξοδό τους από το στομάχι και έτσι επιμηκύνουν την πέψη και μειώνουν τη δυνατότητα συγκέντρωσης.
Φροντίστε και τα επίπεδα ενυδάτωσης. Η καλή ενυδάτωση εξασφαλίζει λιγότερη κόπωση και καλύτερη συγκέντρωση. Το νερό αποτελεί το καλύτερο μέσο ενυδάτωσης. Αποφύγετε τα υγρά που περιέχουν ζάχαρη (χυμοί, αναψυκτικά, φρουτοποτά,), καθώς οδηγούν σε απότομη πτώση του σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωση, με αποτέλεσμα απότομο αίσθημα κόπωσης και μειωμένη συγκέντρωση. Επίσης καλό θα είναι να αποφεύγονται και τα υγρά που περιέχουν καφεΐνη, όπως τα αναψυκτικά τύπου κόλα και τονωτικά με καφεΐνη, δυνατό μαύρο τσάι και καφές καθώς μπορεί να απορυθμίσουν τα ωράρια του ύπνου και να προκαλέσουν υπερδιέγερση.
Το πρωινό γεύμα είναι το πλέον βασικό, καθώς τροφοδοτεί τον οργανισμό με την απαιτούμενη ενέργεια. Από το πρωινό γεύμα μέχρι το βράδυ θα πρέπει να υπάρχουν τακτικά γεύματα ανά 4 ώρες ώστε να δίνεται η ευκαιρία τροφοδότησης των απαραίτητων συστατικών αλλά και να αποφευχθούν συμπτώματα κόπωσης, ζάλης, ατονίας και υπνηλίας. Τα σνακ ενδιάμεσα από τα γεύματα διατηρούν τα επίπεδα γλυκόζης στον εγκέφαλο, αρκεί να είναι διατροφικά ισορροπημένο π.χ. φρούτα, γιαούρτι με μέλι, ανάλατοι ξηροί καρποί, μπάρα δημητριακών, παστέλι.

Η εντατική μελέτη σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή και καλό ύπνο αποτελούν τα εφόδια για καλή πρόοδο στο πανεπιστήμιο αλλά και για την ύψιστη απόδοση στις εξετάσεις!

Συμπληρώματα διατροφής
Εφόσον βέβαια το παιδί δεν τρέφεται σωστά συνιστάται η λήψη πολυβιταμινούχων συμπληρωμάτων, που βοηθούν στην πνευματική λειτουργία. Συμπληρώματα που περιέχουν καφεΐνη θα πρέπει να δίδονται με μεγάλη προσοχή γιατί υπερδιεγείρουν το νευρικό σύστημα.
Θα πρέπει να επιλέγονται πολυβιταμινούχα, τα οποία να περιέχουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, στη σωστή ποσότητα και αναλογία, να διατίθενται μέσω φαρμακείου και να παρασκευάζονται από αξιόπιστες εταιρίες, σύμφωνα με όλες τις προδιαγραφές GΜΡ.
Συνιστάται η συστηματική λήψη πολυβιταμινούχων, για να μη χάνεται χρόνος μέχρι την αποτελεσματική εφαρμογή των ανάλογων διαιτητικών μέτρων.
Η τακτική αυτή δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία ενώ, έχει μεγάλες πιθανότητες να ωφελήσει. Η λήψη συμπληρωμάτων δεν αποτελεί υποκατάστατο μιας πλήρους και ισορροπημένης διατροφής, αυτό παραμένει η τελική στόχευση.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Δ. ΚΟΚΚΑΛΗ
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος B.Sc(Hons)
Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
και του British Dietetic Association