- Infokids.gr - https://www.infokids.gr -

Το Ινστιτούτο Διατροφικών Μελετών και Ερευνών εκφράζει ανησυχίες για τα σχολικά κυλικεία

Τις έντονες επιφυλάξεις αλλά και την ανησυχία του εκφράζει το Ι.Δ.Μ.Ε. (Ινστιτούτο Διατροφικών Μελετών & Ερευνών) σχετικά με το νέο προσχέδιο νόμου που ανακοίνωσε το Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης προς διαβούλευση και αφορά τα σχολικά κυλικεία.

Σύμφωνα με την επιστημονική άποψη του μελών του Ι.Δ.Μ.Ε., στο νέο προσχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης παρατηρείται μία σειρά διαφοροποιήσεων σε σχέση με το τελευταίο σχετικό νόμο του 2006 (ΦΕΚ Β΄1183/31.8.2006), οι οποίες πιθανόν να οδηγούν και στη μην αναμενόμενη κατεύθυνση.

Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο νόμου, βασικός στόχος του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης είναι η μείωση του φαινομένου της παχυσαρκίας η οποία αδιαμφισβήτητα αποτελεί μία μάστιγα.

Η διαφοροποίηση των απόψεων του Ι.Δ.Μ.Ε. αφορά τα εξής σημεία:

1. Σύμφωνα με το παράρτημα Ι, παράγραφος 2 του νέου σχεδίου, αναφέρεται ότι δεν επιτρέπεται η προσθήκη κακάο και άλλων πρόσθετων σακχάρων στο γάλα, όπως και η διάθεση σοκολατούχου γάλακτος.
Όπως αναφέρεται: “Γάλα τυποποιημένο φρέσκο αποβουτυρωμένο (2% λιπαρά) σε ατομική συσκευασία έως 500 ml. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης, κακάο καθώς και άλλων πρόσθετων σακχάρων. Δεν επιτρέπεται η διάθεση σοκολατούχου γάλακτος”.

Αντίθετα, στην παρακάτω παράγραφο επιτρέπεται η προσθήκη μελιού ή κακάο (ένα κουταλάκι ανά μερίδα) σε ροφήματα που προέρχονται από συνδυασμό γάλακτος με φρούτο. Όπως αναφέρεται: “Ροφήματα από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων που θα παρασκευάζονται στο κυλικείο μόνο «εφόσον διαθέτει άδεια προετοιμασίας και διάθεσης». Το ρόφημα θα παρασκευάζεται με προσθήκη 1 μερίδας γάλακτος (1 ποτήρι 250 ml) και 1 μερίδας φρούτου. Επιτρέπεται η προσθήκη μελιού ή κακάο σε ποσότητα 1 κουταλάκι ανά μερίδα. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης. Απαγορεύεται η διάθεση τυποποιημένων milkshakes καθώς και η χρήση έτοιμης σκόνης για milkshake”.

Το Ι.Δ.Μ.Ε. εκφράζει τη διαφωνία του σχετικά με τη χρήση του κακάο σε κάθε προϊόν που έχει ως πρώτη ύλη το γάλα ανεξαιρέτως.

2. Στο γάλα τίθενται όρια μέχρι 2% (λιπαρά) ενώ στο γιαούρτι μέχρι 5% (λιπαρά). Όπως αναφέρεται: “Γάλα τυποποιημένο φρέσκο ημιαποβουτυρωμένο (2% λιπαρά) σε ατομική συσκευασία έως 500 ml”. Επίσης, “Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά), χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, σε ατομική συσκευασία έως 200 γρ”.

Από τη στιγμή που αυτά τα δύο προϊόντα γάλακτος δεν διαφέρουν σημαντικά ως προς τη σύστασή τους και τη θρεπτική τους αξία, δεν τεκμηριώνεται και δεν γίνεται αντιληπτό για ποιο λόγο διαφοροποιούνται τα όρια στην περιεκτικότητα λίπους.

3. Στην παράγραφο 6, όπου γίνεται αναφορά στα αρτοσκευάσματα, απαγορεύεται, όπως αναφέρεται, η διάθεση τυρόπιτας και σπανακόπιτας. Όπως αναφέρεται: “Δεν επιτρέπεται η διάθεση τυρόπιτας, σπανακόπιτας, ζαμπονοτυρόπιτας, λουκανικόπιτας, πιροσκί, κρουασάν και άλλων προϊόντων που δεν περιλαμβάνονται στα ανωτέρω”.

Στο σημείο αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη ότι η τυρόπιτα και η σπανακόπιτα αποτελούν δύο ελληνικά παραδοσιακά τρόφιμα, τα οποία αν και εφόσον παρασκευαστούν με τα κατάλληλα υλικά και τις κατάλληλες μεθόδους, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως και θρεπτικά. Άξιο αναφοράς είναι ότι η τυρόπιτα αποτελεί καλή πηγή ασβεστίου εφόσον περιέχει 140-200 mgCa/100gr, ενώ η σπανακόπιτα θεωρείται καλή πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων λόγω του ότι περιλαμβάνει 0,89 mg/g αναλογία υγρού βάρους (Macro- and Micronutrients in a Traditional Greek Menu, Forum Nutr. Basel, Karger by Trichopoulou et al 2005).

Στο σημείο αυτό θεωρείται σκόπιμο να αναφερθούν αποσπάσματα άρθρου από το Περιοδικό «Ελληνική Επιθεώρηση Διαιτολογίας – Διατροφής» του οποίου συντάκτης είναι η κα Αντωνία Τριχοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που αναφέρει: «Επισημαίνεται ότι τα επιστημονικά στοιχεία που τεκμηριώνουν τις ευεργετικές ιδιότητες της Μεσογειακής Διατροφής αφορούν την παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή και όχι τη σημερινή διατροφή των χωρών της Μεσογειακής περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται η διαμόρφωση μίας πολιτικής για τη διατήρηση του εξαιρετικού αυτού προτύπου διατροφής». Σε άλλο σημείο τονίζει: «Τα παραδοσιακά Μεσογειακά Τρόφιμα αποτελούν μία διαχρονική έκφραση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Παρά το γεγονός ότι ζούμε σε μία εποχή παγκοσμιοποίησης, πολλά παραδοσιακά μεσογειακά τρόφιμα έχουν ιστορία αιώνων και έχουν αφήσει τη σφραγίδα τους στο σημερινό μεσογειακό τρόπο διατροφής» και συμπληρώνει «… είναι ανάγκη να νομοθετηθεί και να τυποποιηθεί η παραγωγή των παραδοσιακών τροφίμων, έτσι ώστε να προστατευθούν τα προϊόντα, οι παραγωγοί και οι καταναλωτές».

Επίσης, σύμφωνα με μελέτη χαρακτηριστικών παραδοσιακών τροφίμων που αφορά τα Κρητικά Χορτοπιτάκια η οποία πραγματοποιήθηκε με υπεύθυνη την κα Τριχοπούλου, (ομότιμη καθηγήτρια Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών), είναι πολύτιμη η θρεπτική αξία των χόρτων στο τελικό προϊόν που είναι η χορτόπιτα και τα χορτοπιτάκια, καθώς αυτά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και διαιτητικές ίνες. Επίσης η υψηλή αναλογία μονοακόρεστων λιπαρών οξέων οφείλεται στη χρήση ελαιολάδου. Έτσι ο συνδυασμός αυτών των θρεπτικών συστατικών καθιστά τη χορτόπιτα ένα πολύτιμο σνακ.

Βάσει όλων των παραπάνω, βασική θέση του Ι.Δ.Μ.Ε. είναι ότι ο αφορισμός τροφίμων, όταν αυτά μπορούν να παρασκευαστούν με κατάλληλες μεθόδους έτσι ώστε να υπάρχει όριο ως προς τις θερμίδες, το ποσοστό λίπους και τις αναλογίες κορεσμένων, μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, αποτελεί την εύκολη λύση και δεν βοηθάει τελικά στην προσπάθεια καταπολέμησης της παχυσαρκίας. Αντίθετα προτείνεται να τεθούν όρια και προϋποθέσεις κατά τρόπο ώστε οι εταιρείες αρτοσκευασμάτων να γίνουν πιο ανταγωνιστικές παρασκευάζοντας πιο υγιεινά τρόφιμα και τελικά να μην απαγορευτούν και χαθούν ελληνικά παραδοσιακά τρόφιμα. Αυτό ουσιαστικά απαιτεί τη συνεργασία της βιομηχανίας με τους επιστήμονες διατροφής. Προς την κατεύθυνση αυτή κρίνεται σημαντικό να ληφθεί σοβαρά υπόψιν η Υγειονομική Διάταξη αναφορικά με τους κανόνες υγιεινής και τον καθορισμό προϊόντων που διατίθενται από τα κυλικεία δημοσίων και ιδιωτικών σχολείων Αριθμ. ΔΥ1γ/Γ.Π./οικ.93828 (ΦΕΚ Β΄1183/31.8.2006), στην οποία, σε πολλές περιπτώσεις γίνεται αναφορά σχετικά με την ποσότητα των trans λιπαρών οξέων που πρέπει να επιτρέπεται σε κάθε τρόφιμο αλλά και τα όρια σε λίπος, νάτριο, ζάχαρη κ.λ.π. που δεν πρέπει να υπερβαίνονται.

Ως συμπέρασμα, η αυστηρή και απαρέγκλιτη θέση ορίων στη σύσταση, στη θερμιδική αξία και στα επιτρεπόμενα ποσοστά παρουσίας βλαβερών συστατικών (όπως είναι τα trans λιπαρά οξέα) στο τρόφιμο, κρίνεται πολύ πιο αποτελεσματική για την επίτευξη του στόχου του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης να προασπίσει τα παιδιά από το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας, παρά η απαγόρευση κάποιων τροφίμων.

Με τη θέση αυτή συναινούν και οι επιστήμονες, επιστημονικοί συνεργάτες του Ι.Δ.Μ.Ε., κα. Καραγιαννοπούλου-Κόγιου Σοφία (Παιδίατρος – Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας Παραρτήματος Θεσσαλονίκης, Αν. Διευθύντρια Ε.Σ.Υ. Θεσσαλονίκης, Δρ ΑΠΘ και Διδάσκουσα Αγωγής Υγείας του ΑΠΘ της Παιδαγωγικής Σχολής) και κα. Τσιλιγκιρογλου-Φαχαντίδου Άννα (Παιδίατρος, με σχολιατρική ιδιότητα από 1976 έως 1989 και Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ – Διευθύντρια Εργαστηρίου Υγιεινής Διατροφής Αθλουμένων και διδάσκουσα Αγωγής Υγείας ΑΠΘ):
«Πιστεύουμε ότι το Ελληνόπουλο χρειάζεται να μάθει να τρώει καλό και ποιοτικό πρωινό, π.χ. δημητριακά με γάλα αλλά και ποιοτικά σνακ, στις 10-11 πμ που τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας είναι έντονα, ιδίως αν δεν έχει καταναλώσει πρωινό.

Μέσα στα προτεινόμενα για πρωινό μπορεί να είναι γαλοπούλα, χυμός και λαχανικά, ένα αυγό, 3-4 φορές την εβδομάδα. Δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε ένα παραδοσιακό προιόν όπως είναι η πίτα είτε ως τυρόπιτα είτε ως σπανακόπιτα και αυτό γιατί ανήκει στους σύνθετους υδατάνθρακες που δεν ανεβάζουν απότομα τη γλυκόζη στο αίμα και δεν έχει ζάχαρη. Απλά οι αυστηρές προδιαγραφές αφορούν το κορεσμένο λίπος και το αλάτι που προάγουν τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Το λίπος πρέπει να είναι ελαιόλαδο σε κανονική ποσότητα και να μην περιέχει πολύ αλάτι. Η τυρόπιτα δίνει και καλή πρωτεϊνη, αν το τυρί φέτα είναι ποιοτικό και επιπλέον ασβέστιο και ω3 λιπαρά ενώ η σπανακόπιτα εκτός από αυτά, προσφέρει σίδηρο και έχει σχετικά λίγες θερμίδες (250 kcal) γιατί, πάνω από όλα, χρειάζεται πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας.»