Μήπως κάνετε κι εσείς τα ίδια λάθη; Τι λένε οι ειδικοί;
Όλοι οι γονείς κάνουν το περιστασιακό λάθος να θέλουν να μεγαλώσουν σωστά τα παιδιά τους και να αναρωτιούνται όλο την ώρα αν κάνουν το σωστό. Υπάρχουν όμως μερικά τοξικά χαρακτηριστικά γονέα που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα, για την υγεία και την ευτυχία της οικογένειάς σας.
Η τοξική ανατροφή των παιδιών δεν είναι απλώς το να αφήνετε το παιδί σας να περνάει πολύ χρόνο μπροστά στην οθόνη μετά από μια κουραστική μέρα, χρησιμοποιώντας μια ή δύο βρισιές μπροστά στα παιδιά σας ή ψήνοντας κοτομπουκιές για δείπνο στα μικροκύματα. Όχι, η τοξική ανατροφή των παιδιών είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπεριφοράς που είναι βλαβερό και δυνητικά επιζήμιο για τα παιδιά. Η τοξική ανατροφή των παιδιών μπορεί να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ανασφαλή, ντροπή, άγχος και μπορεί να οδηγήσει σε διαρκή ψυχολογικά τραύματα.
Στην τοξική ανατροφή των παιδιών, «η συναισθηματική ανωριμότητα ενός γονέα, η ανάγκη για έλεγχο ή η αδυναμία του να ρυθμίσει τα συναισθήματά του βλάπτει συνεχώς την αίσθηση ασφάλειας και αυτοεκτίμησης του παιδιού τους», εξηγεί η Cynthia Edwards-Hawver, PsyD, ψυχολόγος. Ας δούμε μερικά παραδείγματα τοξικής ανατροφής των παιδιών που όλοι οι γονείς πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να αποφύγουν.
Το να μην καταλαβαίνετε το παιδί σας ότι έχει χαράξει το δικό του μονοπάτι
Ως γονείς, έχουμε μια φυσική ώθηση να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να πάρουν καλές αποφάσεις και να επιτύχουν στη ζωή τους. Αλλά το να το φτάσεις στα άκρα μπορεί να είναι τοξικό.
«Το μεγαλύτερο τοξικό χαρακτηριστικό που βλέπω είναι ότι οι στοργικοί γονείς κάνουν κατά λάθος σαν να μην καταλαβαίνουν ότι το παιδί τους έχει τη δική του πορεία και σκοπό στη ζωή», λέει η Dawn Friedman, MSEd, LPCC, κλινικός σύμβουλος, που ειδικεύεται στο παιδικό άγχος.
Οι γονείς των οποίων οι γονείς δεν ήταν έντονα επεμβατικοί για αυτούς στην παιδική ηλικία μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στον έλεγχο των παιδιών τους, λέει η Friedman. Είναι σημαντικό να αφήνετε τα παιδιά σας να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις στη ζωή τους – και να αναλαμβάνουν τα δικά τους λάθη, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν την ανεξαρτησία και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται για να ευδοκιμήσουν μόνα τους.
Ομοίως, αν πιάνετε τον εαυτό σας να υπαγορεύει ποια μαθήματα θα τους αρέσουν να κάνουν στο σχολείο ή ποια αθλήματα ή άλλα εξωσχολικά μαθήματα που ακολουθούν, προσπαθήστε να εγκαταλείψετε μέρος αυτού του ελέγχου και επιτρέψτε στο παιδί σας να εξερευνήσει τα δικά του ενδιαφέροντα.
Κάνοντας τα παιδιά να επιλέξουν πλευρά μεταξύ γονέων
Μια τοξική γονεϊκή συμπεριφορά που πρέπει να αποφεύγεται κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ότι πρέπει να διαλέξουν πλευρά μεταξύ των γονιών, λέει η Danielle Dellaquila, LMSW, θεραπεύτρια στο Gateway to Solutions.
«Είναι πιο συχνό σε διαζευγμένους γονείς· ωστόσο, μπορεί να συμβεί και σε νοικοκυριά όπου υπάρχει μεγάλη σύγκρουση μεταξύ των γονέων», εξηγεί. «Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν να εμπλέκουν τα παιδιά τους στις γονεϊκές τους συγκρούσεις ή προβλήματα, καθώς η εμπλοκή τους μπορεί να οδηγήσει σε πολύ περιττό άγχος και ενοχή για τα παιδιά».
Άρνηση της παιδικής πραγματικότητας
Όταν οι γονείς αρνούνται να επικυρώσουν πώς αισθάνεται ένα παιδί ή πώς αντιλαμβάνεται μια συγκεκριμένη κατάσταση στο σπίτι σας, ειδικά όταν περιλαμβάνει μια διαφωνία μεταξύ γονέα και παιδιού, μπορεί να προκαλέσει το παιδί σας να αμφισβητήσει τη δική του πραγματικότητα.
Υπερβολικό έλεγχο
Το να ελέγχετε υπερβολικά τα παιδιά σας μπορεί να είναι ένα σοβαρό τοξικό χαρακτηριστικό των γονέων—το οποίο θα μπορούσε να αφορά το να παρακολουθείτε στενά με ποιους συναναστρέφεται το παιδί σας, να παρακολουθείτε κάθε κίνηση που κάνει όταν δεν είναι στο σπίτι ή να τους επιτρέπετε μόνο να καταναλώνει συγκεκριμένα διαδικτυακά μέσα. Αλλά στην πραγματικότητα, μερικοί γονείς κινούνται ενάντια στην ανατροφή των παιδιών με όχημα, την αυστηρή ανατροφή που μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε πιο επαναστατικά παιδιά. Υπάρχουν μερικοί γονείς που προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής του παιδιού τους, λέει η Dellaquila.
«Μπορεί να θέλουν να μάθουν κάθε λεπτομέρεια του τι συμβαίνει, να προσπαθούν να υπαγορεύσουν τι θα κάνει το παιδί τους με το μέλλον τους ή να παρακολουθούν υπερβολικά το παιδί τους», περιγράφει. «Συνήθως προέρχεται από το άγχος ή την ανασφάλεια του ίδιου του γονέα και μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα και να οδηγήσει το παιδί να απομακρύνεται ή να κρύβει πράγματα από τους γονείς».
Αναμόχλευση ενοχής
Η αναμόχλευση της ενοχής είναι μια πρακτική που ασκούν πολλοί τοξικοί γονείς, λέει ο Δρ De Gannes. Οι γονείς μπορεί να πιστεύουν ότι απλώς καθοδηγούν τα παιδιά τους, αλλά στην πραγματικότητα τα χειραγωγούν ώστε να κάνουν αυτό που πιστεύουν ότι είναι η σωστή επιλογή, χωρίς στην πραγματικότητα να τους διδάξουν κάποιες πολύτιμες δεξιότητες ζωής.
«Το να κάνετε το παιδί σας να αισθάνεται ένοχο για να το εμποδίσετε να πάρει αποφάσεις που δεν εγκρίνετε, οδηγεί τα παιδιά να αισθάνονται ανίκανα να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις ή να προτιμούν να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους κρυφά, καθιστώντας αδύνατη τη λήψη βοήθειας και παρέμβασης όταν χρειάζεται περισσότερο», εξηγεί.
Δεν διαχειρίζεστε τα δικά σας συναισθήματα
Για παράδειγμα, δεν είναι υγιές όταν τα παιδιά σας ανησυχούν συνεχώς για τη συναισθηματική σας κατάσταση —είτε πρόκειται να χάσετε την ψυχραιμία σας είτε να τα απωθήσετε—ή όταν αισθάνονται ότι πρέπει να περπατήσουν πάνω σε τσόφλια αυγών γύρω σας, λέει ο Edwards-Hawver. Η καταφυγή στη σιωπηλή θεραπεία ή η συναισθηματική απόσυρση δεν είναι επίσης υγιές.
«Τα παιδιά χρειάζονται συναισθηματική συνέπεια για να αισθάνονται ασφαλή και να αναπτύξουν υγιείς δεξιότητες αντιμετώπισης», εξηγεί ο Edwards-Hawver.
Σχολιάζοντας το σώμα τους ή τις διατροφικές τους συνήθειες
Το να σχολιάζετε τον σωματότυπο ή το βάρος του παιδιού σας δεν είναι ποτέ καλή ιδέα – ακόμα κι αν λέτε κάτι που πιστεύετε ότι είναι συμπληρωματικό, η υπερβολική εστίαση στα παιδιά σας μπορεί να τα κάνει να αισθάνονται πιεσμένα να φαίνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Μια θετική εικόνα σώματος στην πραγματικότητα προέρχεται από το να απαλλαγούμε από τη ζυγαριά και να τους διδάξουμε ότι η υγιεινή ζωή είναι ολιστική, όχι μόνο με βάση το βάρος.
«Ως θεραπεύτρια διατροφικών διαταραχών, ένα πράγμα που ξέρω ότι μπορεί να είναι πρόβλημα είναι να σχολιάζω συνεχώς το σώμα ενός παιδιού ή τον τρόπο που τρέφεται, ακόμα κι αν αυτό είναι θετικό», δηλώνει η Rachel Goldberg, LMFT, θεραπεύτρια και ιδρύτρια της Rachel Goldberg Therapy.
Συνιστά να μην λέμε πράγματα όπως: «Ωχ, φαίνεσαι πολύ καλή με αυτό το ντύσιμο σήμερα» ή «Αυτό δεν ταιριάζει πραγματικά στο σώμα σου». Επίσης, δεν πρέπει να κάνετε αρνητικά ή επικριτικά σχόλια σχετικά με την ποσότητα που τρώνε.
Έλλειψη ορίων
Είναι σημαντικό να έχετε σαφή και υγιή όρια με τα παιδιά σας, λέει ο Tirrell De Gannes, PsyD, αδειούχος κλινικός ψυχολόγος στο Thriving Center of Psychology.
«Παραδείγματα έλλειψης ορίων είναι η υπερβολική κοινή χρήση για την προσωπική ζωή και οι αγώνες σε ακατάλληλες στιγμές, η υπερβολική εμπλοκή στη ζωή του παιδιού σας και η εισβολή ή η αποφυγή της ιδιωτικής ζωής», λέει ο Δρ De Gannes.
Τα προβλήματα με τα όρια στη γονική μέριμνα μπορούν να οδηγήσουν σε πολύ εξαρτημένα και λιγότερο ικανά παιδιά, εξηγεί ο Δρ De Gannes. Η έλλειψη ορίων μπορεί επίσης να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται λιγότερο πρόθυμα να θέλουν να συνδεθούν με τους γονείς τους, επειδή μπορεί να αισθάνονται ότι χρειάζονται χώρο από έναν αυταρχικό ή υπερβολικά συναισθηματικό γονέα.
Ένα άλλο παράδειγμα τοξικής ανατροφής των παιδιών είναι όταν οι γονείς κάνουν τα παιδιά να αισθάνονται ότι κρίνονται ή ντρέπονται για το πώς η συμπεριφορά τους επηρεάζει άλλους ενήλικες, λέει η Goldberg. Αυτό μπορεί να λέει πράγματα όπως, “Κάθε φορά που βρίσκεστε στο δωμάτιο, μειώνετε την ενέργεια” ή “Πάντα κάνετε όλους να αισθάνονται ανήσυχοι”.
Σύμφωνα με τον Goldberg, αυτού του είδους οι υπαινιγμοί υποτιμούν την προσωπικότητα ενός παιδιού και «μπορούν να το κάνουν να εσωτερικεύσει την ιδέα ότι η παρουσία του είναι ένα βάρος και ανεπιθύμητη», λέει ο Goldberg. «Μπορούν να αρχίσουν να πιστεύουν ότι και μόνο με το να υπάρχουν, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στους ανθρώπους γύρω τους».
Συμβουλές για την εξάλειψη των τοξικών χαρακτηριστικών από τον τρόπο ανατροφής σας
Εντάξει, ας πούμε ότι ταυτίζεστε με ορισμένες από τις γονικές συμπεριφορές σε αυτήν τη λίστα. Βαθιές αναπνοές—δεν είστε απαραίτητα τοξικός γονέας μόνο και μόνο επειδή ακολουθείτε κάποιες λιγότερο από ιδανικές συνήθειες. Και απλώς το να αναγνωρίζεις ότι κάνεις αυτά τα πράγματα σημαίνει ότι νοιάζεσαι.
«Εάν οι γονείς αναγνωρίζουν ότι εμπλέκονται σε κάποια «τοξικά χαρακτηριστικά γονικής μέριμνας», έχουν ήδη κάνει το πρώτο βήμα: το αναγνωρίζουν», λέει ο Dellaquila.
Λοιπόν, πώς να βάλετε ένα τέλος σε αυτές τις συμπεριφορές και να υιοθετήσετε ένα πιο θετικό στυλ γονικής μέριμνας—όπως η γονική μέριμνα που υποστηρίζει την αυτονομία ή η ενεργητική ανατροφή; Ο Dellaquila συνιστά να εξετάσετε από πού πηγάζουν οι συμπεριφορές, γιατί εμπλέκεστε σε αυτές και τι φαίνεται να τις πυροδοτεί, κάτι που μπορεί να περιλαμβάνει τη δοκιμή για τον εαυτό σας για να αντιμετωπίσετε ορισμένα από τα προβλήματά σας ως γονέας.
«Μόλις ο γονιός καταλάβει από πού προέρχονται αυτές οι συμπεριφορές (που είναι πιθανότατα από την παιδική του ηλικία), μπορεί να έχει συμπόνια για τον εαυτό του, ενώ παράλληλα προσπαθεί να εμποδίσει τις συμπεριφορές να βλάψουν τα παιδιά τους», διαβεβαιώνει ο Dellaquila. «Για να έχουν συμπόνια για τα παιδιά τους, οι γονείς πρέπει να αναγνωρίσουν στο παιδί τους ότι αναγνωρίζουν πώς η συμπεριφορά τους μπορεί να ήταν επιβλαβής, να αναλάβουν την ευθύνη και να ζητήσουν συγγνώμη και να ενημερώσουν το παιδί τους ότι εργάζονται για να την αλλάξουν».
Πηγή: parents.com
