Το σχολείο τέλειωσε, ο θόρυβος των καλοκαιρινών κατασκηνώσεων, των προγραμμάτων εμπλουτισμού και του εξωσχολικού προγραμματισμού κορυφώνεται, αλλά, μια πιο ήσυχη αντίθετη τάση κερδίζει έδαφος.
Ονομάζεται «παιδική ραστώνη», ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτό που κάποτε ήταν απλά καλοκαίρι: χαλάρωση, ονειροπόληση, μηδενική δραστηριότητα.
Αλλά πίσω από αυτή τη φράση κρύβεται μια σοβαρή αλλαγή στον τρόπο σκέψης. Όλο και περισσότεροι γονείς και εμπειρογνώμονες αρχίζουν να αναρωτιούνται αν τα παιδιά χρειάζονται στην πραγματικότητα περισσότερο αδόμητο χρόνο, όχι λιγότερο.
«Όταν τα παιδιά δεν είναι προγραμματισμένα κάθε λεπτό, μαθαίνουν πώς να λύνουν προβλήματα, να εξερευνούν τα ενδιαφέροντά τους και να χτίζουν αυτοπεποίθηση», δήλωσε η Nicole Runyon, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας .
Η ίδια πρόσθεσε: «Η πλήξη ανοίγει χώρο στον εγκέφαλο για τη δημιουργικότητα».
Η υπόθεση της πλήξης
Οι γονείς μπορεί να ανησυχούν ότι ο μη δομημένος χρόνος θα οδηγήσει σε τεμπελιά ή παλινδρόμηση. Όμως οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ισχύει το αντίθετο, ειδικά όταν πρόκειται για τη φαντασία, την ανεξαρτησία και τη συναισθηματική ανάπτυξη.
«Η πλήξη στην πραγματικότητα ανοίγει χώρο στον εγκέφαλο για τη δημιουργικότητα», δήλωσε η Runyon.
Η Tanyell Cole, θεραπεύτρια με πτυχίο ψυχολογίας και μεταπτυχιακό στη θεραπεία γάμου και οικογένειας, συμφωνεί.
«Το μυαλό δεν βαριέται ποτέ πραγματικά», δήλωσε στο «GMA». “Όταν ένα παιδί λέει ότι βαριέται, αυτό που συχνά εννοεί είναι: “Δεν θέλω να κάτσω με τις σκέψεις μου”. Αλλά το να μάθεις να κάθεσαι με αυτές τις σκέψεις σημαίνει πραγματική ανάπτυξη”.
Ο αδόμητος χρόνος επιτρέπει στα παιδιά να ανακαλύψουν τι τα παρακινεί και τι τους δίνει χαρά. Ενθαρρύνει την ονειροπόληση, την κριτική σκέψη και την περιέργεια, τις δεξιότητες που συχνά παραγκωνίζονται κατά τη διάρκεια μιας αυστηρά δομημένης σχολικής χρονιάς.
Μπορείτε να πείτε όχι στις οθόνες
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για ένα «απρογραμμάτιστο καλοκαίρι» είναι ο χρόνος των οθονών. Αυτό που ξεκινά ως λίγη «ανάπαυλα» μπορεί γρήγορα να γίνει ώρες χαμένες στο YouTube, στα παιχνίδια ή στην περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Σε αυτό το σημείο έρχονται τα σκόπιμα όρια.
«Κάντε τις οθόνες κάτι που σας αφορά όχι μόνο τους γύρω σας», συμβουλεύει η Runyon. “Παρακολουθήστε μια ταινία μαζί, δοκιμάστε ένα σεμινάριο μαγειρικής ως οικογένεια ή περιορίστε τον χρόνο της οθόνης σε συγκεκριμένες ώρες. Αλλά κάντε την προεπιλογή για την καλοκαιρινή πραγματική ζωή”.
Η Cole προτείνει να αναδιαμορφώσετε τη συζήτηση συνολικά. « προγραμματίστε τον »ελεύθερο χρόνο« ως κάτι συναρπαστικό», είπε. “Αφήστε τα παιδιά να αποφασίσουν πώς θα τον χρησιμοποιήσουν, με παιχνίδια, παιχνίδι στην ύπαιθρο, ζωγραφική ή απλά παρέα με τους γείτονες. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η ελευθερία γίνεται κάτι που εκτιμούν και μάλιστα ανυπομονούν να το απολαύσουν”.
Και πρόσθεσε: “Ο αδόμητος χρόνος είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσουμε ανθεκτικότητα, κίνητρα και συναισθηματική επίγνωση. Αυτό δεν μπορεί να αναπαραχθεί από εφαρμογές ή προγραμματισμό”.
Ενώ όλα τα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από τον απρογραμμάτιστο χρόνο, ορισμένα αναπτυξιακά στάδια είναι ιδιαίτερα κατάλληλα γι’ αυτό.
«Η μέση παιδική ηλικία, από 9 έως 12 ετών, είναι μια ισχυρή περίοδος για αυτογνωσία», δήλωσε η Runyon. “Είναι η εποχή που τα παιδιά αρχίζουν να αποχωρίζονται συναισθηματικά από τους γονείς τους και να αναπτύσσουν την αίσθηση της ταυτότητας. Δίνοντάς τους χώρο για να εξερευνήσουν τα ενδιαφέροντά τους χτίζουμε την αυτοπεποίθηση και την ανθεκτικότητά τους”.
Η Cole τόνισε την πρώιμη παιδική ηλικία, ηλικίας 3 έως 6 ετών, ως ένα άλλο κρίσιμο παράθυρο.
«Τότε είναι που τα παιδιά ονειροπολούν ελεύθερα, χωρίς αναστολές», είπε. “Ο υπερβολικά δομημένος χρόνος σε αυτή την ηλικία μπορεί να τους εμποδίσει να γίνουν ανεξάρτητοι στοχαστές. Μπορεί επίσης να τα αποσυνδέσει από τα δικά τους πάθη”.
Δεν έχει κάθε οικογένεια τη δυνατότητα να παραλείψει τη φροντίδα των παιδιών ή να αντέξει οικονομικά καλοκαιρινές κατασκηνώσεις, αλλά η οικοδόμηση της ανεξαρτησίας και της δημιουργικότητας δεν απαιτεί μεγάλους προϋπολογισμούς.
«Αφήστε τα παιδιά να κάνουν ακαταστασία», δήλωσε ο Cole. “Η δημιουργικότητα σπάνια είναι καθαρή. Είναι το χρώμα φαγητού που μετατρέπεται σε μπογιά, το αλεύρι σε όλο τον πάγκο, τα ρούχα για να ντυθούν διάσπαρτα στο μπάνιο. Αυτές οι στιγμές είναι χαμηλής πίεσης, χαμηλού κόστους και προέρχονται από αυτό που έχετε ήδη στο σπίτι”.
Ο Runyon συμφωνεί.
«Ένα 3χρονο παιδί μπορεί να πάρει το δικό του σνακ, αν είναι σε απόσταση αναπνοής», είπε “Ένα 10χρονο παιδί μπορεί να μαγειρέψει ένα γεύμα. Ένας έφηβος μπορεί να βρει μια καλοκαιρινή δουλειά ή να εργαστεί εθελοντικά. Όταν στα παιδιά εμπιστεύονται πραγματικές ευθύνες, αρχίζουν να εμπιστεύονται τον εαυτό τους, και αυτή η αίσθηση ικανότητας είναι που οδηγεί στην πραγματική αυτοπεποίθηση”.
Το πιο αργό δεν σημαίνει λιγότερο
Τελικά, ένα καλοκαίρι γεμάτο τεμπελιά, μπορεί να είναι η επαναφορά που χρειάζονται τα παιδιά μετά από ένα έτος γεμάτο προγράμματα και ψηφιακή υπερδιέγερση. Και για τους γονείς, μπορεί να είναι μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν την επιτυχία.
«Αφήνοντας το παιδί σας να είναι ακίνητο, να είναι περίεργο, να βαριέται, αυτό δεν είναι χαμένος χρόνος», δήλωσε η Runyon. «Εκεί είναι που αρχίζουν να καταλαβαίνουν ποιοι είναι».
