Σχολεία κλείνουν, άνθρωποι κυκλοφορούν με μάσκες στους δρόμους, στην τηλεόραση είναι πάντα πρώτο θέμα και όλοι –σχεδόν παντού- μιλάνε γι’ αυτό.
Ο κορωνοϊός έχει αλλάξει την καθημερινότητά μας και ίσως την αλλάξει ακόμα περισσότερο. Κι ενώ όλοι ανησυχούμε, είναι βέβαιο ότι δε θέλουμε να μεταδώσουμε την ίδια ανησυχία και στα παιδιά μας.
Πώς μπορούμε να τους μιλήσουμε για αυτή τη νέα κατάσταση χωρίς να τα πανικοβάλουμε αλλά να βεβαιωθούμε κιόλας ότι έχουν καταλάβει τη σοβαρότητά της;
Μην αποφεύγετε το θέμα
Αν όχι όλα, τα περισσότερα παιδιά έχουν σίγουρα ακούσει για τον κορωνοϊό. Και να είστε σίγουροι ότι είναι καλύτερα να μάθουν από εσάς ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουν, παρά να ενημερωθούν από άλλες αμφιβόλου εγκυρότητας πηγές που μπορεί να τους προκαλέσουν μεγάλη ανησυχία ή και αγωνία.
Εξάλλου, πρέπει να γνωρίζουν κάποια βασικά έστω πράγματα γύρω από αυτό το θέμα έτσι ώστε να προστατέψουν την υγεία τους αλλά και να δράσουν προληπτικά για την υγεία και των υπολοίπων.
Προετοιμαστείτε κατάλληλα
Μην ξεκινήσετε να μιλήσετε στα παιδιά χωρίς πρώτα να ενημερωθείτε κατάλληλα οι ίδιοι. Πληροφορηθείτε με ακρίβεια μακριά από τον πανικό αλλά και από την αφέλεια και προετοιμαστείτε ώστε να απαντήσετε σε όλες τις πιθανές ερωτήσεις τους. «Τι είναι; Πώς μεταδίδεται; Γιατί κλείνουν τα σχολεία; Πώς μπορούμε να προφυλαχτούμε; Υπάρχει πιθανότητα να πεθάνει κάποιος δικός τους ή και τα ίδια;» είναι μερικές από τις απορίες που καλό είναι να είστε σε θέση να χειριστείτε. Αν σας ρωτήσουν κάτι που δεν ξέρετε, πείτε τους ότι δεν το γνωρίζετε αλλά θα τα ενημερώσετε αμέσως μόλις το μάθετε.
Λάβετε υπ’ όψιν την ηλικία και την ωριμότητά τους
Μην κατακλύσετε τα παιδιά με πληροφορίες. Προσπαθήστε να καλύψετε τις απορίες τους αναλογιζόμενοι πόσα μπορούν πραγματικά να καταλάβουν ανάλογα με την ηλικία στην οποία βρίσκονται και την ωριμότητά τους.
Να είστε ειλικρινείς
Μην ωραιοποιήσετε την κατάσταση ούτε όμως και να τρομάξετε τα παιδιά. Μιλήστε τους με ειλικρίνεια, κυρίως στα μεγαλύτερα παιδιά, πείτε τους ότι όντως κάποιοι άνθρωποι ίσως δεν καταφέρουν να νικήσουν τον ιό, εξηγώντας τους όμως ότι κινδυνεύουν περισσότερο οι πιο ευαίσθητες ομάδες. Εξηγήστε τους επίσης ότι γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσέχουμε όλοι, ανεξάρτητα από το πόσο κινδυνεύουμε οι ίδιοι.
Χρησιμοποιήστε απλή γλώσσα
Μη βομβαρδίζετε τα παιδιά με επιστημονικές ορολογίες και περίπλοκες λέξεις ή φράσεις που ίσως δεν καταλαβαίνουν. Μιλήστε τους όσο πιο απλά γίνεται για να βεβαιωθείτε ότι αντιλαμβάνονται τι τους λέτε.
Ξεκινώντας τη συζήτηση…
Ζητήστε από τα παιδιά να σας πουν τι γνωρίζουν για τον κορωνοϊό και πως αισθάνονται γι’ αυτό. Νιώθουν ότι απειλούνται; Φοβούνται; Δεν καταλαβαίνουν; Αδιαφορούν; Έτσι θα μπορέσετε να κατευθύνετε κατάλληλα και όσα έχετε να τους πείτε.
Επιστρατεύστε την ψυχραιμία σας
Μη μιλήσετε στα παιδιά με άγχος και πανικό. Αν δουν εσάς αδύναμους ή ανήσυχους σίγουρα δε θα τα βοηθήσει να αντιληφθούν τι πρέπει να πιστέψουν και πώς να αντιδράσουν. Μάλλον θα τα αναστατώσετε περισσότερο…
Δώστε σημασία στην πρόληψη
Εξηγήστε στα παιδιά όλα τα απαραίτητα μέτρα που πρέπει να τηρήσουν για να μείνουν ασφαλή για τα ίδια αλλά και για τους άλλους. Έτσι θα νιώσουν ότι έχουν καλύτερο έλεγχο της κατάστασης και δε θα ανησυχούν τόσο. Εφοδιάστε τα με απολυμαντικά μαντηλάκια, πείτε τους να μην ακουμπάνε το πρόσωπό τους με τα χέρια τους τα οποία πρέπει να πλένουν συχνά, να μην ακουμπάνε παντού χωρίς ύστερα να καθαρίζουν τα χέρια τους, να προσέχουν πως βήχουν και πως φταρνίζονται, να αποφεύγουν να μοιράζονται μολύβια κ.λπ., κοκ. Πείτε τους επίσης να σας πουν αμέσως αν τα ίδια παρουσιάσουν βήχα, συνάχι ,πυρετό ή αν παρατήρησαν κάποιο άλλο άτομο στο σχολείο τους με παρόμοια συμπτώματα φυσικά χωρίς να στιγματίσουν ή να ενοχοποιήσουν κάποιο άτομο που πιθανόν έχει νοσήσει.
Μην τους κάνετε παρατηρήσεις
Μην τους φωνάζετε αν δεν καταλαβαίνουν για ποιο λόγο τους ζητάτε να προσέχουν ή αν βλέπετε ότι δεν τηρούν με ακρίβεια όσα έχετε συμφωνήσει. Διδάξτε τα με υπομονή και ψυχραιμία. Δείτε το σαν μια ευκαιρία να τα εκπαιδεύσετε στις συνήθειες της πρόληψης και της καθαριότητας που θα τους φανούν χρήσιμες και μετά τη κατάσταση αυτή πχ. Να πλένουν τα χέρια τους κλπ.
Καθησυχάστε τα
Πείτε τους ότι παρόλα όσα ακούγονται, η ασθένεια αυτή δεν είναι επικίνδυνη για τους περισσότερους . Εξηγήστε τους ότι ακόμα κι αν τα ίδια ή κάποιος άλλος αρρωστήσουν, δε σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν και καλά. Πείτε τους επίσης, ότι ειδικά τα παιδιά αλλά και εσείς δεν κινδυνεύετε το ίδιο με έναν πολύ μεγαλύτερο ή ήδη επιβαρυμένης υγείας άνθρωπο.
Μην αλλάζετε τη ρουτίνα τους
Μια ξαφνική αλλαγή στη ρουτίνα του παιδιού μπορεί να το αναστατώσει παραπάνω απ’ όσο θα ’πρεπε. Γι’ αυτό ακολουθείτε το συνηθισμένο σας πρόγραμμα εκτός και αν υπάρχει πραγματικά λόγος να αλλάξετε κάτι δραστικά. Ή αν αναγκαστείτε να κάνετε κάποια αλλαγή, φροντίστε αυτή να γίνει με όσο το δυνατόν πιο ομαλό τρόπο. Αν π.χ. το σχολείο του παιδιού κλείσει, φροντίστε να τηρήσετε και πάλι κάποιο πρόγραμμα (τακτικά γεύματα και ώρες ύπνου, κάποιες ώρες μελέτης κ.λπ.) που δε θα διαταράξει την καθημερινότητά τους τόσο έντονα.
Ασχοληθείτε μαζί τους
Αξιοποιήστε την ευκαιρία να έλθετε πιο κοντά με τα παιδιά και να περάσετε όμορφες στιγμές μαζί τους . Δείξτε τους ότι είστε διαθέσιμοι..
Μειώστε την τηλεόραση
Μην έχετε ανοικτούς τους δέκτες της τηλεόρασης όλη την ώρα που είστε με τα παιδιά μόνο πανικό μπορεί να τους δημιουργήσει.. όμως αν τυχόν είναι παρόντα συζητήστε τα νέα με ψύχραιμη ματιά αποφεύγοντας το πανικό …
Τι να πείτε ανά ηλικία
#Παιδιά προσχολικής ηλικίας
Σε αυτή την ηλικία για τα παιδιά, το πιο σημαντικό πράγμα είναι η ασφάλεια. Γι’ αυτό προσπαθήστε να τα κρατάτε όσο το δυνατόν πιο μακριά από τις ειδήσεις ώστε να μην τους δημιουργείται άγχος . Σε περίπτωση που δείτε ότι υπάρχει λόγος να τους δώσετε εξηγήσεις καθησυχάστε τα ότι ούτε τα ίδια ούτε εσείς κινδυνεύετε να αρρωστήσετε σοβαρά. Μην ξεχνάτε ότι σε αυτή την τρυφερή ηλικία, τα παιδιά δεν μπορούν να διαχωρίσουν την πραγματικότητα από τη φαντασία με ακρίβεια γι’ αυτό κι εσείς πρέπει να τα απομακρύνετε από τυχόν φόβους τους που γιγαντώνονται στο κεφαλάκι τους με την βοήθεια της γόνιμης φαντασίας τους.
#Παιδιά σχολικής ηλικίας
Καθώς είναι πιο εύκολο να ακούσουν κάτι για τον κορωνοϊό στο σχολείο, στις δραστηριότητές τους κ.λπ., είναι απαραίτητο να μην τα αποθαρρύνετε από μία συζήτηση μαζί σας. Μιλήστε τους με ψυχραιμία και σταθερότητα, παρουσιάζοντάς τους τα γεγονότα όσο γίνεται με ακρίβεια αλλά χωρίς απαισιοδοξία και φόβο απαντώντας σε όσες από τις απορίες τους μπορείτε. Μην προσπαθήσετε να τους αποκρύψετε πράγματα που ίσως ξέρουν ήδη από αλλού καθώς αυτό θα σας κάνει να φαίνεστε αναξιόπιστοι στα μάτια τους όμως μην αφήσετε χώρο να πιστέψουν σε τρομαχτικές φήμες και ιστορίες.
#Προεφηβεία και εφηβεία
Σε αυτή τη φάση μπορείτε να μιλήσετε στα παιδιά με περισσότερη ακρίβεια παραθέτοντας γεγονότα που μας προσφέρει η επίσημη και αξιόπιστη ενημέρωση . Μπορείτε π.χ. να τους πείτε ότι η γρίπη σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους απ’ όσους ο κορωνοϊός ή να τους εξηγήσετε με μεγαλύτερη σαφήνεια τους τρόπους μετάδοσης και πρόληψης. Επίσης, εξηγήστε στα παιδιά ότι δεν πρέπει να πιστεύουν όλα όσα ακούν αλλά ότι πρέπει να ελέγχουν τις πηγές από τις οποίες ενημερώνονται και για όποια απορία τους να στρέφονται σε εσάς.
Προσοχή στο τρόπο που θα τους μιλήσετε , στα λόγια που θα χρησιμοποιήσετε και το ύφος που θα έχετε. Τα παιδιά από τα μάτια βλέπουν πως αισθάνεστε…
Aπό την Αλεξάνδρα Καππάτου Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο