Πώς επηρεάζει η ζωή μας στο διαδίκτυο την ψυχική υγεία και την ευημερία των παιδιών; Μια νέα πανευρωπαϊκή έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Save the Children σε συνεργασία με το Ίδρυμα Vodafone, επιχειρεί να χαρτογραφήσει την πραγματικότητα που βιώνουν οι νέοι στην ψηφιακή εποχή.
Διαβάστε επίσης: Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία, για να δώσω στο παιδί μου ένα smartphone;
Η μελέτη «Click, Scroll, Connect – and Balance», στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Skills Upload Junior, δεν καταγράφει μόνο τις προκλήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες για τη δημιουργία ενός πιο ασφαλούς και υποστηρικτικού ψηφιακού περιβάλλοντος για όλα τα παιδιά στην Ευρώπη.
Τι έδειξε η έρευνα
- Ψηφιακοί στρεσογόνοι παράγοντες
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός, η παραπληροφόρηση, οι εθιστικοί μηχανισμοί σχεδιασμού και οι κοινωνικές συγκρίσεις επιβαρύνουν την ψυχική υγεία των παιδιών. Τα κορίτσια εκτίθενται συχνότερα σε σεξιστικό περιεχόμενο, ενώ τα αγόρια σε πρότυπα βίας. - Κενά στην εκπαίδευση
Παρότι υπάρχουν ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, πολλά κράτη-μέλη υστερούν στην εφαρμογή. Παιδιά και εκπαιδευτικοί στερούνται συχνά βασικών γνώσεων και εργαλείων για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. - Ευάλωτες ομάδες σε μεγαλύτερο κίνδυνο
ΛΟΑΤΚΙ+ νέοι, παιδιά μειονοτήτων ή με νευροαναπτυξιακές δυσκολίες είναι πιο εκτεθειμένα σε αποκλεισμό και παρενόχληση, ενώ οι ανάγκες τους συχνά παραβλέπονται από τις εθνικές στρατηγικές. - Άνιση εφαρμογή νόμων
Παρά το ισχυρό ευρωπαϊκό πλαίσιο (GDPR, DSA), οι διαφορές ανάμεσα στα κράτη-μέλη είναι μεγάλες, ιδιαίτερα σε ζητήματα επαλήθευσης ηλικίας και διαχείρισης περιεχομένου. - Νέες απειλές χωρίς άμεσες λύσεις
Η τεχνητή νοημοσύνη φέρνει νέους κινδύνους όπως deepfakes ή υλικό κακοποίησης παραγόμενο με AI. Ο AI Act και ο DSA βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση, ενώ απαιτείται πιο δυναμική προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα και τη φωνή των παιδιών.
Διαβάστε επίσης: Πριν πάρετε στο παιδί σας κινητό, υπογράψτε οικογενειακώς το παρακάτω «συμβόλαιο»
Τι προτείνεται
Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη για:
- Εθνικές οδηγίες ευθυγραμμισμένες με διεθνή πρότυπα.
- Ισχυρότερους μηχανισμούς εφαρμογής και συνεργασίας μεταξύ χωρών.
- Ενδυνάμωση σχολικών κοινοτήτων, με έμφαση στη σύνδεση ψηφιακής ευημερίας, ψυχικής υγείας και κοινωνικής ένταξης.
- Συστηματική επιμόρφωση γονέων και εκπαιδευτικών.
- Ιδιαίτερη φροντίδα στις ευάλωτες ομάδες, για να διασφαλίζεται ισότητα και συμπερίληψη.
- Συνεχή έρευνα και εργαλεία αξιολόγησης για να μετριέται η «ψηφιακή ανθεκτικότητα» των παιδιών.
Γιατί έχει σημασία
Η γενιά που μεγαλώνει σήμερα δεν γνωρίζει ζωή χωρίς διαδίκτυο. Το ζητούμενο δεν είναι να αποκλείσουμε τα παιδιά από την ψηφιακή πραγματικότητα, αλλά να τα εξοπλίσουμε με τα κατάλληλα εφόδια ώστε να την αντιμετωπίζουν με ασφάλεια και ισορροπία.
