Τρίτη 18 Φεβρουαρίου

Πώς επηρεάζονται τα παιδιά από μία μητέρα ισχυρογνώμων;

Από τη Μαρίνα Μόσχα Κλινική Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια

Σχεδόν όλοι μας έχουμε βρεθεί στη θέση να συζητάμε με έναν άνθρωπο που δεν αλλάζει γνώμη, ό,τι κι αν του πούμε. Φανταστείτε τώρα αυτόν τον άνθρωπο ως τη μητέρα σας – το άτομο που υποτίθεται ότι σας καθοδηγεί, σας στηρίζει και σας ενθαρρύνει. Μια μητέρα που δεν υποχωρεί, που κρατά σφιχτά τις απόψεις της όπως ένας ναυτικός το τιμόνι εν μέσω καταιγίδας, οι συνέπειες αγγίζουν βαθύτερα τη δυναμική της οικογένειας. Όταν η ισχυρογνωμοσύνη αυτή διαμορφώνει την οικογενειακή καθημερινότητα, τα πράγματα δυσκολεύουν αρκετά εφόσον η μητέρα είναι το άτομο που παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των σχέσεων, της συναισθηματικής ανάπτυξης και της αυτοεκτίμησης των παιδιών.

Τι είναι η ισχυρογνωμοσύνη;

Θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με μια πέτρα στη μέση ενός ρυακιού – αντιστέκεται στη ροή του νερού, σταθερή και ακλόνητη. Σύμφωνα με τα λεξικά, ο ισχυρογνώμων άνθρωπος είναι εκείνος που συνηθίζει να υποστηρίζει επίμονα τη γνώμη, τις απόψεις και τις πεποιθήσεις του, παρά την αντίθεση ή την ύπαρξη αντίθετων στοιχείων επιδεικνύοντας αδιαλλαξία. Είναι οι άνθρωποι εκείνοι που συνήθως τους χαρακτηρίζουμε πεισματάρηδες ή ακόμα και ξεροκέφαλους, ενώ μπορεί να έχουν αυξημένη αυτοπεποίθηση και ανάγκη ελέγχου. Μπορεί να είναι μορφωμένοι ή να έχουν ναρκισσιστικά στοιχεία που εντείνουν την ισχυρογνωμοσύνη τους ή να δείχνουν ότι ακούνε τους άλλους αλλά στην ουσία κάνουν αυτό που εκείνοι θεωρούν σωστό. Άνθρωποι με αυτήν την τάση μοιάζουν να ζουν μέσα σε έναν κόσμο όπου μόνο οι δικές τους αλήθειες είναι έγκυρες, παραμερίζοντας κάθε εναλλακτική.

Πώς γίνεται ένας άνθρωπος ισχυρογνώμων;

Θα αναρωτηθείτε ίσως, πώς γίνεται ένας άνθρωπος και κυρίως μία μητέρα ισχυρογνώμων. Πρώτα από όλα να τονίσω ότι δεν γίνεται ξαφνικά, ούτε όταν γίνει γονιός. Η ισχυρογνωμοσύνη συνήθως «μαθαίνεται». Μαθαίνεται όταν κάποιος μεγαλώνει με επίσης ισχυρογνώμονες γονείς, οι οποίοι είχαν μόνο εκείνοι δίκιο, ήταν εκείνοι που «ήξεραν», χωρίς να επιτρέπουν τη διαφωνία μαζί τους, συνεπώς και την ύπαρξη διαφορετικής άποψης από τη δική τους. Έτσι, το μικρό τότε παιδί, μιμήθηκε όπως και πολλά άλλα στοιχεία από την συμπεριφορά των γονιών του, αντέγραψε την ισχυρογνωμοσύνη ως τρόπο επιβίωσης, χωρίς βέβαια να είναι συνειδητοποιημένο όλο αυτό. Πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση αυτή, τραυματικές εμπειρίες ή ανασφαλείς σχέσεις στην παιδική ηλικία είναι πιθανό να ενισχύσουν την ανάγκη για έλεγχο και μία άκαμπτη προσκόλληση σε απόψεις.

Άλλος ένας πιθανός λόγος είναι η προσωπικότητα, τα δομικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας με τα οποία γεννιέται ένας άνθρωπος. Μία μητέρα λοιπόν με το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, συνήθως νιώθει έντονα την ανάγκη ελέγχου ενώ είναι πιθανό να έχει και μία τάση προς την τελειομανία. Η επιμονή στις δικές της απόψεις πιθανολογεί ότι αν τα πράγματα δεν γίνουν όπως εκείνη υποστηρίζει, δεν θα γίνουν καλά.

Τέλος, μπορεί να είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένης κουλτούρας, όπου η μητέρα θεωρείται πυλώνας της οικογένειας, και η ισχυρογνωμοσύνη μπορεί να προκύπτει ως αντίδραση σε αυτή την κοινωνική πίεση εφόσον φέρνει στους ώμους της την ευθύνη όλης της οικογένειας.

Πώς επηρεάζονται τα παιδιά από μία μητέρα ισχυρογνώμων;

Μια μητέρα που αρνείται να υποχωρήσει μπορεί να μοιάζει με άνεμο που φυσά ασταμάτητα. Τα παιδιά της νιώθουν άλλοτε προστατευμένα από αυτή τη σταθερότητα, άλλοτε όμως παγιδευμένα, όπως ένα χαρταετός που δεν μπορεί να σηκωθεί ψηλά. Γίνεται απαιτητική, ελεγκτική, επηρεάζοντας τα μικρά της γύρω από τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους αλλά και τις σχέσεις με τους σημαντικούς άλλους. Σύμφωνα με τη θεωρία της πρόσδεσης του Bowlby, η συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών επηρεάζεται βαθιά από τη σχέση τους με τη μητέρα. Εάν η μητέρα είναι υπερβολικά ελεγκτική ή απαιτητική, τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν ανασφαλή μορφή προσκόλλησης. Η έλλειψη ευελιξίας από τη μητέρα περιορίζει την αυτονομία των παιδιών, δημιουργώντας μια αίσθηση αβοηθησίας και μειωμένης προσωπικής αξίας. Τα παιδιά ενδέχεται να αντιμετωπίζουν αυξημένο άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολία στις κοινωνικές σχέσεις – μια συναισθηματική βαλίτσα που μεταφέρουν στην ενηλικίωσή τους.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί μία μητέρα ισχυρογνώμων;

Το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται για μία εύκολη κατάσταση, καθώς όσο η μητέρα επιμένει, τόσο μπορεί να επιμένουν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας για να την πείσουν ότι υπάρχουν και άλλες απόψεις. Αποτέλεσμα, η ισχυρογνωμοσύνη να γίνεται χαρακτηριστικό της οικογένειας. Και όσο επιμένει, τόσο πιο σταθερά παραμένει πλέον το κάθε μέλος στη δική του θέση. Αποτέλεσμα ο σχηματισμός ενός φαύλου κύκλου όπου τα μέλη της οικογένειας νιώθουν ότι «δεν ακούγονται», αλληλοκατηγορούνται ενώ οι σχέσεις τους γίνονται όλο και πιο συγκρουσιακές. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, η κατανόηση και η αντιμετώπιση της ισχυρογνωμοσύνης απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση. Η αλλαγή φυσικά δεν είναι εύκολη, αλλά ούτε και αδύνατη. Η ενσυναίσθηση και η κατανόηση διαφορετικών οπτικών, μπορούν να μαλακώσουν ακόμη και την πιο σκληρή ισχυρογνωμοσύνη. Η εκπαίδευση της μητέρας στη συναισθηματική αναγνώριση, η αλλαγή των δυσλειτουργικών της σκέψεων, όπως και η βελτίωση της επικοινωνίας και κατανόησης των αγαπημένων της, σε συνδυασμό με την βοήθεια ειδικού μπορεί να φέρει την αλλαγή. Η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία και η αποδοχή του διαφορετικού μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα των συγκρούσεων. Η οικογένεια γίνεται έτσι όχι ένας χώρος σύγκρουσης, αλλά ένα λιμάνι αλληλοκατανόησης και σεβασμού.

Η ισχυρογνωμοσύνη της μητέρας είναι ένα χαρακτηριστικό γεμάτο προκλήσεις, αλλά και δυνατότητες. Όταν η αγάπη και η επιμονή ισορροπούν, δημιουργούν σχέσεις που αντέχουν στον χρόνο. Έτσι η μητέρα μπορεί να μάθει πότε να αφήνει χώρο στους άλλους, στα παιδιά αλλά και στο σύζυγο.

Διαβάστε επίσης:

Η (αναμενόμενη!) αντίδραση της κόρης του Έλον Μασκ στα διαγγέλματα του Τραμπ

Σοκ: Εύρημα που υποδηλώνει κακοποίηση στο 5χρονο κοριτσάκι από την Άρτα

Ροή Ειδήσεων