Κάθε χρόνο, ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου, οι 21 κανονιοβολισμοί από τον Λυκαβηττό αντηχούν πάνω από την Αθήνα, θυμίζοντας σε όλους τους Έλληνες τη σημασία της ημέρας και το θάρρος ενός ολόκληρου λαού που είπε «όχι» στην υποταγή.
Το έθιμο αυτό αποτελεί κορυφαία στιγμή του εορτασμού της εθνικής επετείου και αποτίει φόρο τιμής στους αγώνες για ελευθερία και αξιοπρέπεια.
Η 28η Οκτωβρίου είναι ημέρα μνήμης και υπερηφάνειας. Από τον Έβρο έως την Κρήτη, η Ελλάδα τιμά τους ήρωες του 1940, εκείνους που αντιστάθηκαν στην επέλαση του φασισμού και έγραψαν ένα από τα πιο φωτεινά κεφάλαια της ιστορίας μας. Δεν είναι απλώς μια επέτειος· είναι υπενθύμιση της δύναμης της ενότητας, της πίστης στα ιδανικά της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Το ιστορικό «Όχι» που άλλαξε την πορεία του πολέμου
Ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρέσβης Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε στον Ιωάννη Μεταξά το τελεσίγραφο που απαιτούσε την παράδοση της Ελλάδας στις δυνάμεις του Μουσολίνι. Η απάντηση του Μεταξά, εκφράζοντας τη φωνή όλων των Ελλήνων, ήταν ένα ξεκάθαρο «Όχι».
Λίγες ώρες αργότερα, τα ιταλικά στρατεύματα επιτέθηκαν από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, στοχεύοντας την Ήπειρο. Όμως η ελληνική ψυχή, πεισματάρα και ανυπότακτη, τους ανάγκασε σε άτακτη υποχώρηση. Οι μάχες στα βουνά της Πίνδου, μέσα στο χιόνι και το κρύο, ανέδειξαν το θάρρος των Ελλήνων στρατιωτών, που κατάφεραν όχι μόνο να υπερασπιστούν την πατρίδα, αλλά και να περάσουν στην αντεπίθεση, φτάνοντας μέχρι τη Βόρεια Ήπειρο.
Η φράση «Το ’40 δεν παραδίδεται» δεν είναι απλώς ιστορικό σύνθημα· είναι η ουσία του ελληνικού φρονήματος. Το έπος εκείνης της εποχής έδειξε πως ακόμα και ένα μικρό έθνος μπορεί να σταθεί απέναντι στους ισχυρούς όταν καθοδηγείται από το αίσθημα του δικαίου και της ελευθερίας.
Οι κανονιοβολισμοί του Λυκαβηττού, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένα στρατιωτικό τυπικό. Είναι το ηχηρό αντίλαλο εκείνης της ιστορικής απάντησης. Ένα σύμβολο αντοχής, περηφάνιας και εθνικής αυτογνωσίας που, 85 χρόνια μετά, εξακολουθεί να μας ενώνει.
