Τι λέει η εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας για την εμφάνιση μαθητών και μαθητριών.
Πώς ντύνονται τα σημερινά παιδιά είναι ένα ζήτημα που απασχόλησε και το Υπουργείο Παιδείας. Είναι αλήθεια ότι αυτό το θέμα αφορά την ατομική ελευθερία αλλά μέσα στο σχολείο πρέπει να υπάρχουν και τα όρια της ευπρέπειας.
Η θέση του Υπουργείου Παιδείας αναγνωρίζει μεν την ατομικότητα και ελευθερία των μαθητών, αλλά ταυτόχρονα θέτει όρια που συνδέονται με την κοινωνική αποδοχή και τη λειτουργία της σχολικής κοινότητας. Το ερώτημα που παραμένει είναι κατά πόσο οι κανόνες αυτοί μπορούν να εφαρμόζονται με συνέπεια και χωρίς να περιορίζουν την έκφραση της νεολαίας.
Η Υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, τοποθετήθηκε για το ζήτημα της σχολικής ενδυμασίας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ανεξάρτητου βουλευτή Αθ. Χαλκιά στη Βουλή. Σύμφωνα με την υπουργό, η ενδυμασία των μαθητών και μαθητριών αποτελεί ατομικό δικαίωμα, ωστόσο σε περιπτώσεις «ακραίων ή εκκεντρικών επιλογών» η μαθητική κοινότητα μπορεί να παρέμβει, μέσα από διαδικασίες διαλόγου και συνεργασίας.
Η κ. Ζαχαράκη επικαλέστηκε την παράγραφο 5 του άρθρου 6 της Υπουργικής Απόφασης 23613/6/Γ2/4094/23-09-1986 (Β’ 619), που καθορίζει ότι:
- Η αμφίεση στο σχολείο αποτελεί προσωπική ευθύνη του κάθε μαθητή/μαθήτριας.
- Η μαθητική κοινότητα έχει δικαίωμα παρέμβασης όταν παρατηρούνται ακρότητες ή εκκεντρισμοί, συστήνοντας συμμόρφωση με όσα θεωρούνται αντικειμενικά ευπρεπή και κοινωνικά αποδεκτά.
- Τυχόν διαφωνίες ή προβλήματα που προκύπτουν από την εμφάνιση, αντιμετωπίζονται με πνεύμα διαλόγου και καλής θέλησης, σε συνεργασία μαθητών, διεύθυνσης, συλλόγου διδασκόντων και γονέων.
- Αν η υπόθεση φτάσει στον σύλλογο καθηγητών, εκείνη είναι η αρχή που λαμβάνει την τελική απόφαση, παρουσία και μαθητικών εκπροσώπων με δικαίωμα λόγου.
Ιστορικό πλαίσιο και κοινωνική διάσταση
Η απόφαση στην οποία παραπέμπει η υπουργός εκδόθηκε το 1986 και αποτέλεσε μέρος μιας προσπάθειας να δοθεί μεγαλύτερη ελευθερία στους μαθητές μετά από δεκαετίες αυστηρών περιορισμών στη σχολική ζωή. Ωστόσο, το ζήτημα της «ευπρέπειας» παραμένει ανοιχτό σε ερμηνείες, με αρκετές συζητήσεις κατά καιρούς για το αν χρειάζεται πιο σαφής καθορισμός των ορίων.
Σε άλλα κράτη η στολή στο σχολείο θεωρείται ως ένα υπέρ της εξαφάνισης των ανισοτήτων, αφού όλα τα παιδιά απ όποιο κοινωνικό στρώμα κι αν προέρχονται φορούν τα ίδια ρούχα. Από την άλλη η Ευρώπη αντιμετωπίζει την εμφάνιση μαθητών με θρησκευτικά σύμβολα κάτι που αντιβαίνει την κοσμικότητα. Αλλά στη χώρα μας δεν έχουμε υποχρεωτική στολή εκτός της ενδυμασίας σε κάποια ιδιωτικά σχολεία.
Ερωτήματα που ανοίγουν
Η δήλωση της κ. Ζαχαράκη αναζωπυρώνει το διάλογο γύρω από τα εξής:
- Πώς ορίζεται το «αντικειμενικά ευπρεπές»;
- Ποιος έχει τον τελικό λόγο: οι μαθητές, οι γονείς, ή οι διδάσκοντες;
- Μέχρι ποιο σημείο μπορεί η ατομική ελευθερία να συνυπάρξει με τους κανόνες της σχολικής κοινότητας;
