Παρά την καλή μας πρόθεση, οι περισσότεροι γονείς κάνουμε λάθη μεγαλώνοντας τους εφήβους μας, λάθη που μπορεί να επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή τους.
Από την Ειρήνη Γεωργίου MSc. ΑΠΘ, Ψυχολόγος ΕΚΠΑ, Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt, Stress Management Trainer
Τι θέλουμε εμείς οι γονείς; Να στηρίζουμε τα παιδιά μας, να τα βοηθάμε να ανταπεξέλθουν στην δύσκολη καθημερινότητα και να κάνουμε ό,τι καλύτερο γι’ αυτά, να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν την προσωπικότητα και την αυτοπεποίθησή τους. Ωστόσο δεν είναι πάντα εύκολο και είναι αναμενόμενο ότι στη προσπάθειά μας να στηρίξουμε τα παιδιά μέσα σε αυτό το απαιτητικό περιβάλλον, κάνουμε και λάθη.
Τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι γονείς σύμφωνα με την ειδικό
-Δεν αφουγκράζονται τα παιδιά τους, αγνοούν τα πεδία στα οποία δοκιμάζεται ένα παιδί σήμερα, δεν έχουν ιδέα για τον κόσμο τους (αυτό το είδαμε πολύ καθαρά στη σειρά Adolescence). Τα παιδιά που μένουν χωρίς στήριξη, δεν μαθαίνουν ποτέ να στηρίζουν τον εαυτό τους.
-Υποτιμάνε τα προβλήματα, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες τους. Στα μάτια ενός γονιού, το να τσακωθείς με την κολλητή σου, αν είσαι 13 μπορεί να μην φαίνεται τόσο σημαντικό -όσο το να μην πάρεις καλό βαθμό στα μαθηματικά. Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο! Αν δεν μένουν σε αυτό που είναι σημαντικό για το παιδί τους, τότε το παιδί πιστεύει ότι δεν είναι το ίδιο σημαντικό.
-Καλλιεργούν στον έφηβο, μια μη -ρεαλιστική εικόνα για τον εαυτό του. Φράσεις όπως “είσαι φοβερός”, “είσαι μοναδικός”, “είσαι ο καλύτερος”, οδηγεί το παιδί να φτιάξει έναν ψεύτικο εαυτό. Και μπορεί προς τα έξω να εμφανίζεται με δυναμικότητα, αλλά μέσα του νιώθει κενός, ότι εξαπατά τον κόσμο (γιατί το ίδιο ξέρει ότι έχει αδυναμίες) και ότι πρέπει να κάνει τα πάντα να μη χαλάσει αυτή την τέλεια εικόνα που προβάλλει ο γονιός γι’ αυτόν. Έτσι δημιουργείται το impostor syndrome και τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Η αυτοπεποίθηση είναι πλαστή. Είναι ένα δοχείο που είναι γεμάτο με ψέματα.
-Πιέζουν τα παιδιά να κάνουν πράγματα που δεν τα ενδιαφέρουν, απλά επειδή είναι τα δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα. Αλλά αυτός είναι ένας σίγουρος δρόμος προς την αποτυχία, γιατί το παιδί δεν έχει πραγματικό κίνητρο και που στο τέλος τροφοδοτεί την καταστροφή της αυτοπεποίθησης.
-Υπερπροστατεύουν τα παιδιά τους, δεν τους δίνουν ευκαιρίες για ανεξαρτηοποίηση και αυτονομία. Οι έφηβοι χάνουν την ευκαιρία να δοκιμαστούν και να τα καταφέρουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Παίρνουν το μήνυμα ότι “ο γονιός δε με εμπιστεύεται, οπότε εγώ γιατί να εμπιστευτώ τον εαυτό μου;”. Οι έφηβοι που βοηθάνε στις δουλειές του σπιτιού έχουν σύμφωνα με έρευνες, την καλύτερη πρόβλεψη για μελλοντική επαγγελματική επιτυχία.
-Επαινούν υπερβολικά το αποτέλεσμα και όχι την προσπάθεια. Το παιδί μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό του με όρους ναι/όχι, άσπρο/μαύρο, πέτυχα/απέτυχα. Χάνει την ευκαιρία να παρατηρήσει τι κάνει σωστά και τι λάθος, να σταθεί με δικαιοσύνη και κατανόηση απέναντι στον εαυτό του.
-Εστιάζουν υπερβολικά στο λάθος, ασκούν σκληρή κριτική, υποθάλπουν την τελειομανία. Το να ανταποκριθεί σε τόσο υψηλές απαιτήσεις γεμίζει άγχος τον έφηβο και μπορεί να φέρει ως αποτέλεσμα την αναστολή της δράσης και την αποθάρρυνση. Είναι πολύ πιθανό να φοβηθεί ότι δεν θα φέρει άριστα, οπότε θα σταματήσει να διαβάζει/ θα αποφεύγει τις εξετάσεις/ θα εγκαταλείψει εντελώς ένα άθλημα ή μία σχολή. Έτσι θα διασώσει μεν την εικόνα του (επειδή, “αν έδινα εξετάσεις θα αρίστευα, αλλά δεν έδωσα”), αλλά στην πραγματικότητα θα έχει αποτύχει και θα εγκαταλείψει κάθε κίνητρο να προσπαθήσει στο μέλλον.
Γονείς, τα λάθη είναι μέσα στο πρόγραμμα
Το θέμα δεν είναι να κατηγορούμε τον εαυτό μας για τα λάθη που κάνουμε εν αγνοία μας. Τα λάθη συμβαίνουν και πολλά γίνονται με τις καλύτερες προθέσεις. Το θέμα είναι να μαθαίνουμε από αυτά, να ζητάμε βοήθεια και να προσπαθούμε να μην τα επαναλαμβάνουμε. Έτσι γινόμαστε καλύτεροι γονείς, με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και ανοιχτές κεραίες.
