- Infokids.gr - https://www.infokids.gr -

Τι είναι η Αμφιβληστροειδοπάθεια της Προωρότητας; Ποια βρέφη κινδυνεύουν από τύφλωση; Πώς αντιμετωπίζεται;

Σήμερα, η αλματώδης πρόοδος της Νεογνολογίας έχει καταστήσει δυνατή την επιβίωση ιδιαιτέρως πρόωρων νεογνών. Η Αμφιβληστροειδοπάθεια της Προωρότητας (ΑτΠ) είναι μία άκρως επικίνδυνη και σοβαρή κατάσταση, που αφορά στα πρόωρα νεογνά. Πρόκειται για μια διαταραχή της ανάπτυξης του δικτύου των αγγείων του αμφιβληστροειδούς με ενδεχομένως πολλές καταστροφικές συνέπειες για την καλή λειτουργία του οφθαλμού. Συνήθως εμφανίζεται και στους δύο οφθαλμούς, ενώ έχει χαρακτηριστεί μια από τις συνηθέστερες αιτίες παιδικής τύφλωσης παγκοσμίως.

Εμείς μιλήσαμε με την κ. Ασημίνα Ματαυτσή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οφθαλμολογίας, Β’ Οφθαλμολογική Κλινική Νοσοκομείο Παπανικολάου, Θεσσαλονίκη για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα πρόωρα βρέφη να εμφανίσουν Αμφιβληστροειδοπάθεια της Προωρότητας (ΑτΠ), τη βαρύτητα της νόσου, τους κινδύνους τύφλωσης, αλλά και τη θεραπεία και τη δυνατότητα πρόληψης.

Πείτε μας τι ακριβώς είναι η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας και αν εμφανίζεται σε όλες τις περιπτώσεις πρόωρων βρεφών.

Η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας (ΑτΠ) είναι μια νόσος που οφείλεται στην προωρότητα. Όσο πιο πρόωρα γεννιέται ένα μωρό τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να εμφανίσει τη νόσο. Προληπτικό έλεγχο κάνουμε όταν η διάρκεια κύησης είναι κάτω από 32 εβδομάδες ή/και το βάρος γέννησης κάτω από 1.500 γραμμάρια ή αν οι νεογνολόγοι κρίνουν ότι το νεογνό έχει αυξημένο κίνδυνο για ΑτΠ λόγω της σοβαρότητας της κατάστασής του, π.χ. αν γεννηθεί λίγο μεγαλύτερο από 32 εβδομάδων και 1.500 γραμμάρια αλλά εμφανίσει σηψαιμία ή χρειαστεί οξυγόνο για μακρύ χρονικό διάστημα.

Ανεξαρτήτως προωρότητας παίζει ρόλο στην εμφάνιση της νόσου το βάρος γέννησης του παιδιού;

Ναι, όταν το βάρος γέννησης του νεογνού είναι κάτω από 1.500 γραμμάρια, ενδείκνυται προληπτικός έλεγχος για τη διαπίστωση ύπαρξης της νόσου ή όχι. Ο έλεγχος γίνεται κάθε 1-2 εβδομάδες από τον οφθαλμίατρο, έως ότου το νεογνό φτάσει περίπου την ηλικία 37 εβδομάδων, οπότε και θεωρείται ότι έχει διαφύγει του κινδύνου.

Ένα μωρό που θα γεννηθεί με τη νόσο, τι κίνδυνο διατρέχει;

Ένα μωρό δε γεννιέται με τη νόσο, αλλά την αναπτύσσει μερικές εβδομάδες μετά τη γέννηση. Γι’αυτό και ο προληπτικός έλεγχος των οφθαλμών για ΑτΠ ξεκινά 4-6 εβδομάδες μετά τη γέννηση.

Ποια είναι η συχνότητα της νόσου; Υπάρχουν κάποιες περιοχές που εμφανίζεται πιο συχνά; Στην Ελλάδα υπάρχουν περιστατικά;

Η συχνότητα σχετίζεται με την ποιότητα της περιγεννητικής φροντίδας και φυσικά με το βαθμό της προωρότητας. Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη μελέτη από τη Σουηδία, το 5% των πρόωρων νεογνών που υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο χρειάστηκαν θεραπεία.

Στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, μια πρόσφατη μελέτη μας έδειξε πως 20% των νεογνών που υποβλήθηκαν σε προληπτικό έλεγχο εμφάνισαν κάποιο στάδιο της νόσου, ενώ μόνο το 2,5% χρειάστηκε θεραπεία.

Ποια είναι τα αίτια της νόσου; Η κληρονομικότητα τι ρόλο παίζει;

Αίτιο της νόσου είναι κατά κύριο λόγο η προωρότητα, αλλά και παράγοντες μετά τη γέννηση που προάγουν το οξειδωτικό στρες, όπως για παράδειγμα η σηψαιμία, οι μεγάλες και συχνές αυξομειώσεις του οξυγόνου, η θρομβοκυτταροπενία κ.ά. Η ΑτΠ δεν είναι κληρονομική νόσος. Υπάρχουν παράγοντες που ενισχύουν την πρόληψή της, όπως το μητρικό γάλα, γι’ αυτό και ενθαρρύνουμε τις μητέρες να εξάγουν το γάλα τους και να το χορηγούμε στο νεογνό ακόμη και αν αυτό νοσηλεύεται στην εντατική νεογνών.

Επηρεάζονται και τα δύο μάτια του παιδιού;

Συνήθως η νόσος είναι αμφοτερόπλευρη και ίδιας σοβαρότητας, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ασύμμετρης εκδήλωσης.

Μπορεί να εμφανιστεί σε άλλες ηλικίες;

Όχι. Η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας μπορεί να εμφανιστεί μόνο σε ένα χρονικό παράθυρο λίγων εβδομάδων μετά τη γέννηση και περίπου ως την ημερομηνία που αναμενόταν ο τοκετός. Αν περάσει αυτό το χρονικό παράθυρο, η ωρίμανση του αμφιβληστροειδή έχει γίνει και είτε έχει εμφανισθεί η νόσος είτε όχι.

Υπάρχουν στάδια βαρύτητας της νόσου;

Η βαρύτητα της νόσου ταξινομείται σε στάδια (στάδιο Ι ως στάδιο V) που περιγράφουν και τη φυσική πορεία της νόσου. Η ΑτΠ συχνά μπορεί να εκδηλωθεί και να υποχωρήσει αυθόρμητα. Γι’αυτό και η παρακολούθηση της προόδου της νόσου είναι απαραίτητη κάθε λίγες μέρες, συνήθως σε εβδομαδιαία βάση. Αν βρεθεί πως η ΑτΠ προχωράει ως και στάδιο ΙΙΙ, τότε ενδείκνυται η διενέργεια θεραπείας προκειμένου να σταματήσει αυτή η πρόοδος. Το χειρότερο στάδιο (στάδιο V) είναι η αποκόλληση του αμφιβληστροειδή, που σημαίνει και την απώλεια της όρασης.

Ποια η θεραπευτική αντιμετώπιση;

Η αμφιβληστεοριδοπάθεια της προωρότητας τις περισσότερες φορές υποχωρεί από μόνη της.  Αν όμως κατά την παρακολούθηση του νεογνού η ΑτΠ προχωρήσει πέρα από το στάδιο ΙΙΙ, τότε ενδείκνυται να προχωρήσουμε σε θεραπεία για να αποφευχθεί η τύφλωση από αποκόλληση του αμφιβληστροειδή. Η θεραπεία γίνεται με laser φωτοπηξία του περιφερικού αμφιβληστροειδή υπό γενική αναισθησία. Πρόσφατα εγκρίθηκε και μια νέα θεραπεία με ενδοφθάλμια ένεση φαρμάκου (αντιαγγειογενετικού παράγοντα), ενώ επίσης μελετάται η χρήση δεύτερου φαρμάκου για την αναχαίτηση της νόσου. Στόχος είναι να βρεθεί σε κάθε περίπτωση η ιδανική θεραπεία. Φυσικά η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και σε περίπτωση που εμφανισθεί η νόσος η έγκαιρη θεραπεία. Έχει δηλαδή μεγάλη σημασία η θεραπεία να γίνει ταχέως μετά την ένδειξη προκειμένου να έχει τις καλύτερες πιθανότητες να είναι αποτελεσματική.