- Infokids.gr - https://www.infokids.gr -

Τι είναι η μεταφορά και τι το υπερβατό σχήμα λόγου;

Τα σχήματα λόγου είναι η απόδειξη, ότι πολύ συχνά ο γραπτός ή προφορικός μας λόγος παρουσιάζει ιδιορρυθμίες. Αυτό σημαίνει, ότι κάποιες εκφράσεις χρησιμοποιούνται διαφορετικά από ό,τι συνήθως, είτε ως προς τη θέση των λέξεων είτε ως προς τη σημασία τους. Με τα σχήματα λόγου τα λεγόμενα κάποιου (γραπτά ή προφορικά) γίνονται πιο παραστατικά, πιο ζωντανά και έτσι τραβούν περισσότερο την προσοχή του κοινού και εντυπώνονται καλύτερα στη μνήμη.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά σχήματα λόγου, όμως αυτά που απασχολούν περισσότερο τους μικρούς μαθητές στο σχολείο είναι η μεταφορά και το υπερβατό.

Τι είναι η μεταφορά

Σύμφωνα με την εκπαιδευτικό κ. Δέσποινα Καραβαγγέλη, μεταφορά είναι η ιδιότητα ενός προσώπου (ζώου, πράγματος, αφηρημένης έννοιας κτλ.) να «μεταφέρεται» σε ένα άλλο πρόσωπο (ζώο, πράγμα, αφηρημένη έννοια κτλ.), το οποίο την έχει σε μεγαλύτερο βαθμό και πιο εντυπωσιακή.

Παραδείγματα:

Είχε καρδιά πέτρινη

– Μεταφέρεται στην καρδιά η σκληρότητα της πέτρας.

Το κορμί του ήταν λαμπάδα

– Μεταφέρονται στο κορμί η ευθύτητα και η λεπτότητα της λαμπάδας.

Έχει πρόσωπο φεγγάρι

– Μεταφέρεται στο πρόσωπο το κυκλικό σχήμα του φεγγαριού.

Προσοχή: Η μεταφορά μοιάζει με την παρομοίωση: έχουμε και εδώ μια παρομοίωση, που δε φαίνεται καθαρά. Μάλιστα, με μερικές απλές μετατροπές εύκολα γίνεται η μεταφορά παρομοίωση: Είχε καρδιά σαν πέτρα – Το κορμί του ήταν σαν λαμπάδα.

Τι είναι το υπερβατό σχήμα λόγου

Η ίδια εκπαιδευτικός εξηγεί: Ανάμεσα σε δύο όρους μιας πρότασης, οι οποίοι έχουν μεταξύ τους στενή λογική και συντακτική σχέση και θα έπρεπε να βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλο, παρεμβάλλεται μια λέξη ή φράση και τους αποχωρίζει.

άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει

ξαναθυμούνται / διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδίλι, / πόνους παλιούς

-έτσι πήρε η αλεπού το στάρι η πονηρή

-Ποιος μπορεί να τους μετρήσει όσους τάφους άνοιξε – πού σταυρός, πού κυπαρίσσι – ο πόλεμος!

*Περισσότερες πληροφορίες για τα υπόλοιπα σχήματα λόγου από την κ. Καραβαγγέλη θα βρείτε εδώ [2].