- Infokids.gr - https://www.infokids.gr -

Το πιο συνηθισμένο καλοκαιρινό παράπονο των παιδιών…

Το πιο συνηθισμένο καλοκαιρινό παράπονο των παιδιών είναι ότι βαριούνται! Είτε μείνουν στο σπίτι τους, είτε πάνε διακοπές, τα παιδιά συχνά θα ξεστομίσουν τη φράση «Μαμά, βαριέεεμαι!». Οι μαμάδες και μπαμπάδες που γίνονται μάρτυρες αυτής της κατάστασης, πολλές φορές εκνευρίζονται που το παιδί τους βαριέται και τεμπελιάζει και δε βρίσκει κάτι να κάνει. Άλλες φορές πάλι, οι γονείς αισθάνονται ενοχές και θεωρούν ότι με κάποιον τρόπο οι ίδιοι θα πρέπει να βρουν αμέσως τη λύση σε αυτό το πρόβλημα, προσφέροντας ακόμα περισσότερες δομημένες δραστηριότητες ή «τεχνολογικές» λύσεις (τηλεόραση, dvd, video games, κλπ). Έτσι όμως δε λύνουν το πρόβλημα, αντίθετα το επιτείνουν!

Τα παιδιά σήμερα χρειάζονται περισσότερο ελεύθερο χρόνο, όχι μόνο για δημιουργικό παιχνίδι, αλλά χωρίς να έχουν δομημένο χρόνο και δραστηριότητες κατευθυνόμενες από ενήλικες, τονίζει στο Infokids.gr η Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγος και Συγγραφέας [2].

Γιατί ο ελεύθερος και «ανοργάνωτος» χρόνος είναι τόσο απαραίτητος στα παιδιά;

Όταν λέμε ελεύθερος χρόνος, εννοούμε ώρα που δεν είναι δομημένη, οργανωμένη και προγραμματισμένη να κάνει κάτι όμορφο και ξεκούραστο το παιδί αλλά με την έννοια του «μαθήματος». Για παράδειγμα, στον ελεύθερο χρόνο τους τα παιδιά κάνουν μπαλέτο, καράτε, αθλητικές ή καλλιτεχνικές δραστηριότητες που τις επιλέγουν και τις αγαπούν, αλλά αυτό δεν είναι ελεύθερος ανοργάνωτος χρόνος, είναι ελεύθερος δομημένος χρόνος, που αναμφισβήτητα τους προσφέρει πολλά, όμως δεν τους επιτρέπει πρόσβαση σε ένα: την πλούσια φαντασία τους.

Ο ελεύθερος ανοργάνωτος χρόνος δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να εξερευνήσουν τον εσωτερικό και τον εξωτερικό τους κόσμο, που είναι η αφετηρία της δημιουργικότητας. Με αυτό τον τρόπο ανακαλύπτουν αυτά που τους αρέσουν περισσότερο και μαθαίνουν να φαντάζονται, να πειραματίζονται, να εφευρίσκουν και να δημιουργούν. Όταν το παιδί έχει χρόνο και αφήνει τη φαντασία του ελεύθερη χτίζει κάστρα στην άμμο, παίζει ομαδικά παιχνίδια, οργανώνει μια παράσταση, ακολουθεί αυτά που το ενθουσιάζουν και δίνουν νόημα στη ζωή. Αν δε μπορούμε να φανταστούμε κάτι πρώτα, μια ταινία, ένα βιβλίο, έναν πίνακα, μία θεραπεία για τον καρκίνο, δεν μπορούμε και να το δημιουργήσουμε!

Αποκωδικοποιώντας το «βαριέμαι»

Συχνά τα παιδιά λένε ότι βαριούνται επειδή:

1. Έχουν συνηθίσει να έχουν δομημένο σχολικό και εξωσχολικό (άλλοτε πιο «βαρύ», άλλοτε πιο ευχάριστο) πρόγραμμα και έχουν ξεμάθει να είναι ελεύθερα να διαλέξουν να κάνουν ό,τι τα ίδια επιθυμούν.
2. Έχουν συνηθίσει στη διασκέδαση που προσφέρει η τεχνολογία [3] και η οθόνη, οπότε δεν ξέρουν πώς να κοιτάξουν μέσα στον ίδιο τους τον εαυτό για καθοδήγηση και ιδέες.
3. Χρειάζονται την προσοχή των γονιών τους, έστω και για λίγο, για να «γεμίσουν μπαταρίες».

Ελεύθερος και μη οργανωμένος χρόνος

Τα περισσότερα παιδιά αν τους δοθεί ελεύθερος χρόνος στην αρχή θα ψιλογκρινιάξουν, στη συνέχεια όμως θα βρουν ενδιαφέροντα πράγματα για να απασχοληθούν. Τα παιδιά χαίρονται όταν κατευθύνουν τα ίδια το παιχνίδι τους, επειδή το παιχνίδι είναι το κύριο έργο της παιδικής ηλικίας. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν και να διαχειριστούν τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν τα παιδιά λένε «βαριέμαι»;

Η νέα τάση απαντάει «τίποτα»!

Υπάρχει και μια διαφορετική οπτική στο «πρόβλημα» της βαριεστημάρας. Τα παιδιά χρειάζεται να έχουν άφθονο ελεύθερο χρόνο ακόμα και για να βαρεθούν, να καθίσουν μόνα τους, να καταλαγιάσει η δραστηριότητα και ο θόρυβος ώστε να ακούσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Έρευνες δείχνουν ότι μόνο όταν είμαστε ήσυχοι, όταν μας περιστοιχίζει το «τίποτα» κάτι διαφορετικό ξυπνάει μέσα μας. Επειδή τα παιδιά -και οι μεγάλοι βέβαια!- έχουν συνηθίσει να ζουν σε έντονους ρυθμούς, με πολλές και γρήγορες εναλλαγές, δεν απομένει χρόνος για τον εαυτό και με τον εαυτό. Οι ηλεκτρονικές οθόνες έχουν γίνει τόσο πολύ μέρος της καθημερινής ζωής, που τα επισκιάζουν όλα και τελικά δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους να καθίσουν με τον εαυτό τους. Επίσης, όλο το χειμώνα τα παιδιά τρέχουν σε δραστηριότητες και υποχρεώσεις για να «βελτιωθούν», κάτι που τους στερεί γενικά τον ελεύθερο χρόνο.

Αυτό που έχει γίνει «κουλ» στην εποχή μας είναι το να λέμε «τρέχω και δε προφταίνω», κάτι που, δυστυχώς, δημιουργεί στρες και δυσφορία.

Τα βαρετά καλοκαιρινά μεσημέρια

Θυμάστε όταν ήσασταν παιδιά τους γονείς σας να σας υποχρεώνουν να κοιμηθείτε το μεσημέρι και να κάνετε ήσυχα για να κοιμηθούν και οι ίδιοι; Θυμάστε να κάθεστε ακίνητοι στο κρεβάτι και να φαντάζεστε πράγματα, να σχεδιάζετε, ή απλώς να καρφώνετε το βλέμμα κάπου και να αδειάζει το κεφάλι σας από σκέψεις;

Τέτοιες στιγμές βαριεστημάρας επιτρέπουν στο παιδί να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο, να «ακούσει» το μέσα του, την ψυχή του, να σκεφτεί, να ονειρευτεί, να βρει ένα σημείο εσωτερικής δύναμης και γαλήνης. Όταν το παιδί βαριέται, όταν βρίσκεται μόνο του με τον εαυτό του, τότε σταδιακά έρχεται σε μια βαθύτερη γνωριμία με το ποιος είναι, τότε ξυπνάει και η δίψα για ζωή και δημιουργία.

Την επόμενη φορά που θα ακούσετε το παιδί σας να λέει «βαριέμαι»…

Χαμογελάστε και μην κάνετε τίποτα! Αν θέλετε, σχολιάστε «Εμένα μου αρέσει να βαριέμαι που και που» και μην κάνετε τίποτε άλλο! Μην προτείνετε δραστηριότητες, μην ωθήσετε το παιδί σας να διαλέξει τούτο, κείνο, το άλλο… Παρατηρήστε τι θα γίνει στη συνέχεια. Το μυαλό του παιδιού σας θα ηρεμήσει, θα ησυχάσει. Η αίσθηση του εαυτού, η αίσθηση της ατομικής δύναμης του παιδιού θα έρθει στο προσκήνιο και τότε μια απίστευτη δημιουργική ενέργεια θα ξεχειλίσει από το παιδί. Και τότε θα δείτε το παιδί σας, σιγά-σιγά, να μεταμορφώνεται σε ένα άτομο με αυτοπεποίθηση, ικανότητα, χαρά ζωής και κίνητρα.

Η βαρεμάρα ανοίγει μια μαγική πόρτα στο μυαλό.
Η βαρεμάρα είναι το ελιξίριο της δημιουργικότητας και του πάθους.
Η βαρεμάρα γίνεται το μονοπάτι προς τις φιλοδοξίες και τη δημιουργία.

Διαλέξτε αγάπη, ηρεμία, χαρά,

Δρ. Λίζα Βάρβογλη [4]
Ψυχολόγος – Συγγραφέας