Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί την πιο επιθετική κακοήθεια του γυναικείου γεννητικού συστήματος. Δυστυχώς, σε ένα ποσοστό που υπερβαίνει το 70-80%, η νόσος διαγιγνώσκεται όταν πλέον έχει προχωρήσει πολύ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο ριζικός χειρουργικός καθαρισμός της νόσου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακροχρόνια επιβίωση των ασθενών. Τι γίνεται, όμως, όταν ο καρκίνος των ωοθηκών εντοπίζεται σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας, οι οποίες δεν έχουν ολοκληρώσει τον οικογενειακό τους προγραμματισμό; Ο Χειρουργός Γυναικολόγος Βασίλειος Σιούλας* μάς δίνει όλες τις απαντήσεις.
Είναι συχνή η διάγνωση καρκίνου ωοθηκών σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας;
Η μέση ηλικία εμφάνισης του πιο συχνού καρκίνου των ωοθηκών είναι τα 63 έτη. Παρ΄όλα αυτά, υπολογίζεται πως το 10% των περιπτώσεων θα διαγνωστεί σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 45 ετών. Σε σπανιότερους τύπους κακοήθων νεοπλασμάτων των ωοθηκών, όπως οι όγκοι εκ βλαστικών κυττάρων, η εμφάνιση της νόσου στις έφηβες και νεαρές ενήλικες είναι ο κανόνας. Ευτυχώς, η πρόγνωση των ασθενών στην τελευταία περίπτωση είναι εξαιρετική.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για διατήρηση της γονιμότητας στον κλασικό καρκίνο των ωοθηκών;
Η κλασική χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών αρχικού σταδίου περιλαμβάνει την αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων, των ωοθηκών, του επιπλόου, συνήθως των πυελικών και παραορτικών λεμφαδένων και τη λήψη βιοψιών από διάφορες θέσεις του περιτοναίου. Όταν, όμως, οι ασθενείς είναι μικρότερης ηλικίας και ενδιαφέρονται για τη διατήρηση του αναπαραγωγικού τους δυναμικού, η διατήρηση της μήτρας, της μη πάσχουσας ωοθήκης και της σύστοιχης σάλπιγγας είναι εφικτή αρκεί ο όγκος να είναι:
• Χαμηλής κακοήθειας (low grade)
• Ορώδης, ενδομητριοειδής ή βλεννώδης επεκτατικού τύπου
• Αρχικού σταδίου (ΙΑ ή IC1), μετά από πλήρη χειρουργική σταδιοποίηση της ασθενούς
Τι συμβαίνει στους όγκους των ωοθηκών εκ βλαστικών κυττάρων;
Η χειρουργική αντιμετώπιση αυτών των όγκων με παράλληλη προστασία του αναπαραγωγικού δυναμικού είναι η πρώτη επιλογή σε νόσο αρχικού σταδίου. Αν η νόσος προσβάλλει και τις δύο ωοθήκες, η διατήρηση του υγιούς τμήματος των ωοθηκών και της μήτρας πρέπει να διασφαλίζεται. Στις προχωρημένες περιπτώσεις όγκων των ωοθηκών εκ βλαστικών κυττάρων, οι χειρουργικές στρατηγικές που σέβονται τη γονιμότητα είναι απολύτως αποδεκτές, αφού αυτές οι ασθενείς ανταποκρίνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη χημειοθεραπεία και η εναπομείνασα ωοθήκη ανακτά τη λειτουργία της μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
Τί ισχύει για τους όγκους οριακής κακοήθειας των ωοθηκών;
Οι νεαρές ασθενείς με όγκους οριακής κακοήθειας των ωοθηκών έχουν θεαματική πρόγνωση, δεν χρειάζονται χημειοθεραπεία και μόνο σε πολύ ακραίες περιπτώσεις θα κινδυνεύσουν μελλοντικά από τη νόσο τους. Στον ορώδη τύπο, η αποκλειστική αφαίρεση της κύστης της ωοθήκης που έχει το πρόβλημα, με παράλληλη περιτοναϊκή σταδιοποίηση, είναι ογκολογικά αποδεκτή με βάση τις τρέχουσες διεθνείς οδηγίες. Από την άλλη πλευρά, στο βλεννώδη τύπο προτιμάται η αφαίρεση της πάσχουσας ωοθήκης με τη σάλπιγγα. Η διατήρηση του αναπαραγωγικού δυναμικού είναι εφικτή ακόμα και σε επιλεγμένες περιπτώσεις εκτεταμένης νόσου, αρκεί χειρουργικά να εξαιρούνται όλες οι αντίστοιχες εστίες. Τονίζεται πως η λήψη βιοψιών από τη μη πάσχουσα ωοθήκη θα πρέπει να αποφεύγεται, αφού επιβαρύνει τη γονιμότητα χωρίς να βελτιώνει τα ογκολογικά αποτελέσματα
Τι πρέπει να κάνουν οι νεαρές γυναίκες με ύποπτες κύστεις ωοθηκών;
Οι γυναίκες μικρότερης ηλικίας που διαγιγνώσκονται με κύστεις των ωοθηκών με ανησυχητικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να απευθύνονται σε Γυναικολόγο Ογκολόγο, δηλαδή Γυναικολόγο με εξειδίκευση στη χειρουργική αντιμετώπιση των κακοηθειών του γυναικείου γεννητικού συστήματος. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος θα αξιολογήσει τον κίνδυνο της κακοήθειας και θα πραγματοποιήσει την ενδεικνυόμενη χειρουργική επέμβαση με στόχο την άριστη ογκολογική πρόγνωση και την προστασία του αναπαραγωγικού δυναμικού. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως καμία τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (π.χ. κρυοσυντήρη ωαρίων ή ωοθηκικού ιστού) δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται πριν τη χειρουργική αντιμετώπιση των ασθενών και την οριστική διάγνωση των επιμέρους χαρακτηριστικών του όγκου (π.χ. τύπος, βαθμός κακοήθειας, στάδιο νόσου) μέσω της βιοψίας.
*Ο Βασίλειος Σιούλας είναι Χειρουργός Γυναικολόγος με εξειδίκευση στη χειρουργική αντιμετώπιση των κακοήθων και επιπλεγμένων καλοήθων παθήσεων του γυναικείου γενετικού συστήματος. Με βάση την εμπειρία από εκατοντάδες περιστατικά που αντιμετώπισε κατα τη θητεία του στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης, παρέχει στις ασθενείς του τις πιο σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές, όπως τη ρομποτική και λαπαροσκοπική χειρουργική, την τεχνική του λεμφαδένα φρουρού, την κυτταρομείωση για την αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών προχωρημένου σταδίου και τις στρατηγικές για τη διατήρηση γονιμότητας σε νεότερες ασθενείς με γυναικολογικούς καρκίνους. Σήμερα ο Βασίλειος Σιούλας είναι Διευθυντής της Α΄ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας και Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ (Hellenic Healthcare Group).
Διαβάστε επίσης
Συγκίνηση στο μνημόσυνο της Φώφης Γεννηματά – Τα 3 της παιδιά ήταν εκεί για να τιμήσουν τη μνήμη της
