Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Πάντος, Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, ειδικός στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση
Αυτή η ερώτηση κυκλοφορεί στα σπίτια, στα ιατρεία και στα κοινωνικά δίκτυα. Η απάντηση της επιστήμης είναι καθησυχαστική: για τις περισσότερες γυναίκες, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην εξωσωματική δεν αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
Θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και υγεία
Οι θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής λειτουργούν με έναν απλό στόχο, να βοηθήσουν την ωρίμανση περισσότερων ωαρίων σε έναν κύκλο, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες για εγκυμοσύνη. Κατά τη διάρκεια αυτής της σύντομης διαδικασίας ανεβαίνουν κυρίως δύο ορμόνες: τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Είναι σημαντικό να το ξέρετε αυτό: οι ίδιες ορμόνες ανεβαίνουν και στην εγκυμοσύνη, απλώς στην εγκυμοσύνη η έκθεση είναι μεγαλύτερης διάρκειας και συνοδεύεται από φυσιολογικές προσαρμογές του σώματος. Το ότι οι ίδιες βασικές ορμόνες συμμετέχουν και στις δύο καταστάσεις βοηθά να καταλάβουμε γιατί η σύντομη ορμονική αύξηση στην εξωσωματική δεν μπορεί να προκαλεί τόσο πανικό: αν οι ορμόνες αυτές προκαλούσαν από μόνες τους καρκίνο, θα το βλέπαμε και στην ίδια τη φυσική εγκυμοσύνη,κάτι που δεν συμβαίνει.
Διαβάστε επίσης: Γιατί ο καρκίνος του μαστού αφορά όλο και νεότερες γυναίκες;
Από τα πειράματα στο εργαστήριο μέχρι τις μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες, η εικόνα που προκύπτει είναι ξεκάθαρη. Μια από τις πιο ισχυρές αναλύσεις, από ερευνητές του King’s College London / Fetal Medicine Foundation και δημοσιευμένη στο Fertility and Sterility (2021), συγκέντρωσε δεδομένα περίπου 1,7 εκατομμυρίων γυναικών από 15 χώρες με παρακολούθηση σχεδόν 27 ετών. Αυτή η μετα-ανάλυση , που παρουσιάστηκε επίσης στην ημερίδα της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής στη Κρήτη , έδειξε ότι συνολικά οι γυναίκες που υπεβλήθησαν σε φαρμακευτική διέγερση δεν είχαν μεγαλύτερη συχνότητα καρκίνου του μαστού σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Με άλλα λόγια, τα επιστημονικά δεδομένα αναχαιτίζουν τους φόβους: η ανησυχία που τόσο συχνά μένει στο μυαλό των υποψήφιων γονέων δεν επιβεβαιώνεται από όλες τις μεγάλες έρευνας.
Πότε χρειάζεται προσοχή
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται προσοχή αφού ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί ανεξάρτητα από εάν κάποιος παίρνει ορμόνες ή όχι, ακόμη και αν δεν ασχολείται με τη γονιμότητά του. Αν έχετε ισχυρό προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή γνωστή γενετική προδιάθεση (π.χ. μεταλλάξεις BRCA), τότε η παρακολούθηση από ειδικό είναι επιβεβλημένη ανεξάρτητα από την επιδίωξη παιδιού, σε συνεργασία με γενετιστή και ογκολόγο. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να προταθούν ειδικά πρωτόκολλα ή πρόσθετες προφυλάξεις. Για την πλειονότητα όμως των γυναικών, τα στοιχεία είναι καθησυχαστικά ,και αυτό είναι και το μήνυμα που η Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής ανέδειξε στην ημερίδα της (Ηράκλειο, 13/11/2021): τα επιστημονικά δεδομένα μειώνουν τον αδικαιολόγητο φόβο και δίνουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν όσες το επιθυμούν με μεγαλύτερη ψυχραιμία.
Τι να κρατήσετε στο μυαλό σας
- Η αύξηση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στην εξωσωματική είναι σύντομη – ημέρες ή εβδομάδες – και όχι μακροχρόνια έκθεση.
- Οι ίδιες ορμόνες ανεβαίνουν και στην εγκυμοσύνη· αν αυτές οι ορμόνες ήταν από μόνες τους επικίνδυνες, θα το βλέπαμε στην ίδια τη φυσιολογική εγκυμοσύνη.
- Μεγάλες μελέτες δεν βρίσκουν συνολική αύξηση του κινδύνου καρκίνου του μαστού μετά από θεραπείες γονιμότητας.
- Αν υπάρχει οικογενειακό ή γενετικό ιστορικό υψηλού κινδύνου, απαιτείται ενδελεχής έλεγχος ανεξάρτητα από την επιδίωξη για παιδί.
Μην αφήνετε τον φόβο να καθορίζει τις αποφάσεις σας. Ρωτήστε, ενημερωθείτε, μοιραστείτε τους φόβους σας με τον γιατρό σας και αν χρειάζεται με γενετιστή. Η γνώση και η σωστή καθοδήγηση κάνουν τη διαφορά , και τα δεδομένα δείχνουν ότι για τις περισσότερες γυναίκες οι ορμόνες της εξωσωματικής δεν είναι ο εχθρός που πολλοί φοβούνται.
