Οκτώβριος: Μήνας πρόληψης για τον καρκίνο του στήθους

Ο ρόλος της σύγχρονης γυναίκας είναι ιδιαίτερα απαιτητικός. Πολλές φορές η πίεση χρόνου (οικογένεια, εργασία) την οδηγεί να παραμελεί σημαντικά θέματα της υγείας της, ιδιαίτερα αυτά που αφορούν στον προληπτικό έλεγχο. To infokids.gr σε συνεργασία με την Αλεξάνδρα Νικήτα, Ιατρό-Ακτινολόγο, Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικά Υπεύθυνη του Διαγνωστικού Εργαστηρίου ΔΙΑΚΕΝΤΡΟ, στα πλαίσια της «καμπάνιας για την πρόληψη του καρκίνου του στήθους» συγκέντρωσε τα παρακάτω στοιχεία που θα αφυπνίσουν κάθε γυναίκα ως προς την σημασία της πρόληψης:

Πρέπει να γνωρίζετε…

• ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στο γυναικείο πληθυσμό στην Ευρώπη και ο δεύτερος πιο συχνά εμφανιζόμενος καρκίνος παγκοσμίως
• ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το 26,5% όλων των γυναικείων καρκίνων
• περίπου 1 στις 8 γυναίκες θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού κατά τη
διάρκεια της ζωής της
• κάθε χρόνο περίπου 1.500.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται παγκοσμίως
με καρκίνο του μαστού
• στη χώρα μας εμφανίζονται περίπου 4.500 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο
• αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες ηλικίας 40-45 ετών
• κάθε χρόνο οδηγεί σε 300.000 θανάτους παγκοσμίως και σε 1.500
θανάτους στη χώρα μας
Παρόλα τα δυσοίωνα δεδομένα των μελετών, το ελπιδοφόρο μήνυμα στη αντιμετώπιση της ασθένειας αντικατοπτρίζεται στο ποσοστό βιωσιμότητας μετά από έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου σε χρονικό παράθυρο πενταετίας, όπου και θεωρείται ότι έχει επέλθει ίαση. Το ποσοστό αυτό ξεπερνά πολλές φορές το 97%. Η γυναίκα δεν πρέπει να ξεχνά ότι ο πιο δυνατός σύμμαχος στη μάχη κατά του καρκίνου του μαστού είναι η έγκαιρη διάγνωση. Η εκτενής πληροφόρηση καθώς και η σύγχρονη υψηλή τεχνολογία βρίσκονται στο πλευρό της γυναίκας για να της παρέχουν την πιο αξιόπιστη δυνατή πρόληψη.

10 ΣΥΝΗΘΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

1) Πότε κάνουμε την 1η μαστογραφία και πόσο συχνά την επαναλαμβάνουμε;
• Σε ηλικία 35-40 ετών πρέπει να γίνεται η πρώτη μαστογραφία βάσης-αναφορά εκτός και αν υπάρχει ιστορικό καρκίνου του μαστού σε 1ου βαθμού συγγενή, ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου, ιστορικό καρκίνου τραχήλου μήτρας, ακτινοθεραπεία στην περιοχή του θώρακα και του μεσοθωρακίου σε ηλικία<30 ετών, μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 και BRCA2, οπότε ο έλεγχος γίνεται νωρίτερα και σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού
Άμεσα σε οποιαδήποτε γυναίκα εμφανίζει
Α) σκληρό ακίνητο ιστό στο μαζικό αδένα κατά την ψηλάφηση
Β) αλλαγή στο μέγεθος και σχήμα του μαστού
Γ) συνεχή δυσφορία και εκροή κιτρινόχρωμου ή αιματηρού υγρού από την θηλή
• Η μαστογραφία πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά έτος μετά την ηλικία των 40 ετών όταν είναι αρνητική. Σε περίπτωση ευρημάτων θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

2) Ποιές είναι οι κατάλληλες μέρες του κύκλου για να γίνεται η μαστογραφία;
Η μαστογραφία, όπως και η ψηλάφηση, πρέπει να γίνεται από την 4η έως και την 12η ημέρα του κύκλου ώστε οι μαστοί να μην είναι ιδιαίτερα επώδυνοι και διογκωμένοι. Καινούργιες μελέτες έχουν αποδείξει τον ευεργετικό ρόλο λήψης κοινού παυσίπονου 1 ώρα πριν την εξέταση από γυναίκες που αναφέρουν έντονη δυσφορία-δυσανεξία σε προηγούμενη μαστογραφία, ώστε να μειωθεί η ευαισθησία και να εξασφαλισθεί η ηρεμία της εξεταζόμενης.
Οδηγίες προς την εξεταζόμενη την ημέρα της εξέτασης
• να μην χρησιμοποιήσει αποσμητικό, ταλκ ή κρέμα σώματος στην εξεταζόμενη περιοχή την ημέρα της εξέτασης. Μπορεί να εμφανισθούν στη μαστογραφία ως αποτιτανώσεις
• να περιγράψει με λεπτομέρεια πιθανά συμπτώματα που μπορεί να έχει παρατηρήσει
• να προσκομίσει προηγούμενες εξετάσεις

3) Πόσο επιβλαβής είναι η ακτινοβολία της μαστογραφίας;
Το ποσό της ιοντίζουσας ακτινοβολίας που δέχεται ο μαστός με τη μαστογραφία είναι εξαιρετικά χαμηλό και δεν έχει φανεί συσχέτιση μεταξύ ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και μαστογραφίας. Άλλωστε, ο κίνδυνος από την εμφάνιση καρκίνου του μαστού είναι πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με την ποσότητα της ακτινοβολίας που λαμβάνει η γυναίκα όταν υποβάλλεται σε μαστογραφία.

4) Πόσο αξιόπιστη είναι η μαστογραφία;
Είναι μια σημαντικά αξιόπιστη και απλή εξέταση. O τακτικός μαστογραφικός έλεγχος μπορεί να ανιχνεύσει μικρές βλάβες 3-4 χρόνια πριν κάποια συμπτώματα γίνουν αντιληπτά από τη γυναίκα. Η διάγνωση με την εισαγωγή των συστημάτων υψηλής τεχνολογίας (ψηφιακή μαστογραφία) είναι ακριβής σε ποσοστό 90%, ποσοστό που αυξάνεται και φτάνει το 95%-98% στις περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο και συνδυάζεται με άλλες απεικονιστικές εξετάσεις.

5) Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πιο αξιόπιστη από την κλασική;
Η δυνατότητα επεξεργασίας των ψηφιακών δεδομένων που λαμβάνονται στην περίπτωση της ψηφιακής μαστογραφίας επιτρέπει την παρέμβαση και την επεξεργασία των δεδομένων με σκοπό τη βελτιστοποίηση της εικόνας και την αύξηση της ακρίβειας στη διάγνωση, ιδιαίτερα σε πυκνούς μαστούς.
Επιπλέον, η ψηφιακή μαστογραφία μπορεί να υποστηρίξει και να προσαρμόσει μια άλλη καινοτομία, την ηλεκτρονική υποβοήθηση της διάγνωσης, ένα σημαντικό εργαλείο για την αποτίμηση από το διαγνώστη-ιατρό ύποπτων περιοχών που καταδεικνύει το σύστημα, με αποτέλεσμα την αύξηση της ευαισθησίας της μεθόδου.

6) Ποια η διαφορά της κλασικής από την ψηφιακή μαστογραφία;
Η βασική διαφορά της κλασικής ή αναλογικής μαστογραφίας από την ψηφιακή μαστογραφία είναι ότι στην αναλογική χρησιμοποιείται το φιλμ ως μέσο καταγραφής της εικόνας, ενώ στην ψηφιακή χρησιμοποιείται ψηφιακός ανιχνευτής και ηλεκτρονικός υπολογιστής.
Η ψηφιακή μαστογραφία εμφανίζει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι της αναλογικής, όπως τη μείωση της δόσης ακτινοβολίας στην εξεταζόμενη κατά 25-40%, σε σύγκριση με την αναλογική μαστογραφία, και την αύξηση της ακρίβειας και της ευαισθησίας της μεθόδου (κυρίως σε πυκνούς μαστούς) με τη δυνατότητα επεξεργασίας της εικόνας που παρέχει. Η ψηφιακή τεχνολογία επιτρέπει επίσης την ηλεκτρονική αποθήκευση της εξέτασης για μελλοντική σύγκριση αλλά και την αποστολή ψηφιακού ηλεκτρονικού αντίγραφου όταν επιθυμείται δεύτερη εκτίμηση της εξέτασης. Τέλος, με την εφαρμογή της ψηφιακής μαστογραφίας μειώνεται κατά πολύ η ανάγκη συμπληρωματικών-διευκρινιστικών λήψεων και ο χρόνος της εξέτασης.

7) Σε ποιες περιπτώσεις κάνουμε υπερηχογράφημα μαστών;
Το υπερηχογράφημα μαστών είναι εξέταση γρήγορη, προσιτή και ακίνδυνη (χωρίς ακτινοβολία). Αποτελεί την κύρια εξέταση σε γυναίκες κάτω των 35 ετών και βοηθά σημαντικά στην επίλυση κλινικών προβλημάτων. Στην ηλικιακή αυτή ομάδα εάν ανιχνευθούν ύποπτα ή αμφίβολα ευρήματα συνεχίζεται ο έλεγχος με μαστογραφία. Σε γυναίκες άνω των 35 ετών το υπερηχογράφημα έχει συμπληρωματικό ρόλο και ακολουθεί τη μαστογραφία για την πληρέστερη εκτίμηση ενός κλινικού ή μαστογραφικού ευρήματος και για τον πληρέστερο έλεγχο γυναικών που έχουν πυκνούς μαστούς.
Το υπερηχογράφημα δεν αποτελεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο της μαστογραφίας στον προληπτικό έλεγχο του μαστού.

8) Σε ποιες περιπτώσεις κάνουμε μαγνητική τομογραφία;
Η μαγνητική μαστογραφία είναι εξέταση χωρίς ακτινοβολία και πραγματοποιείται στο μαγνητικό τομογράφο με τη χρήση ειδικών εργαλείων. Εφαρμόζεται συμπληρωματικά με τη μαστογραφία και το υπερηχογράφημα σε περιπτώσεις διερεύνησης ευρημάτων στην ψηφιακή μαστογραφία Τελευταία συμπεριλαμβάνεται, μαζί με το υπερηχογράφημα, στον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού σε γυναίκες που ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για να αναπτύξουν τη νόσο. Αποτελεί μέθοδο επιλογής σε περιπτώσεις προηγηθείσας επέμβασης στο μαστό για τη διερεύνηση πιθανής υποτροπής ή ανάπτυξης νέων εστιών στον ίδιο ή στον άλλο μαστό. Τέλος αποτελεί την καλύτερη διαγνωστική μέθοδος για τον έλεγχο της κατάστασης των ενθεμάτων.

9) Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε αυτοεξέταση;
Οι περισσότεροι καρκίνοι του μαστού ψηλαφώνται για πρώτη φορά από την ίδια τη γυναίκα και όχι από το γιατρό της. Η έγκαιρη ψηλάφηση του όγκου και η άμεση αντιμετώπισή του επιτυγχάνει αποτελεσματική θεραπεία και πολύ καλύτερη πρόγνωση. Η ψηλάφηση πρέπει να γίνεται κάθε μήνα, μια εβδομάδα περίπου μετά την περίοδο. Στην φάση αυτή του κύκλου οι μαστοί δεν είναι τόσο ευαίσθητοι ή διογκωμένοι. Οι γυναίκες που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση μπορούν να καθιερώσουν την πρώτη μέρα κάθε μήνα.

10) Πρέπει να γίνεται κλινική εξέταση;
Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά την κλινική εξέταση. Πρέπει να συναξιολογείται και να συσχετίζεται από ειδικό ιατρό με τα ευρήματα από την κλινική εξέταση και το ιατρικό ιστορικό. Άλλωστε, κάποιες φορές η γυναίκα χρειάζεται να υποβληθεί και σε κάποιες συμπληρωματικές εξετάσεις, για να τεθεί τελικά σωστή και αξιόπιστη διάγνωση. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει την επισκόπηση και την ψηλάφηση από κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρό και πρέπει να πραγματοποιείται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο.