Γράφει ο Θανάσης Γούναρης
Το πρόσφατο περιστατικό στο Λουτράκι, όπου μια καθηγήτρια καλλιτεχνικών κατήγγειλε στην αστυνομία έναν μαθητή μόλις έξι ετών επειδή «την άγγιξε στο στήθος», προκάλεσε σοκ και σύγχυση στην κοινωνία.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το παιδί έδειχνε στη δασκάλα μια ζωγραφιά και, μέσα στον αυθορμητισμό που χαρακτηρίζει αυτή την τρυφερή ηλικία, ακούμπησε — ή ίσως απλώς πλησίασε περισσότερο απ’ όσο εκείνη θεώρησε φυσιολογικό. Το αποτέλεσμα; Μια καταγγελία, μια μεγάλη φασαρία, αναστάτωση στην οικογένεια του παιδιού, προβλήματα στο σχολείο και μια συζήτηση που ξανάνοιξε με λάθος τρόπο.
Και το κυριότερο:
Ένα παιδί 6 ετών εγκλωβισμένο σε κάτι που δεν κατανοεί καν.
Τι σημαίνει παιδαγωγός;
Όσοι υπηρετήσαμε την εκπαίδευση για δεκαετίες — στη δική μου περίπτωση επί 40 χρόνια, ως δάσκαλος και διευθυντής — ξέρουμε ότι η σχέση με τα παιδιά είναι σχέση εμπιστοσύνης, αγάπης και αθωότητας. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση τα παιδιά έρχονται κοντά μας με τη φυσικότητα που έχουν τα μικρά πουλιά όταν κουρνιάζουν σε ένα κλαδί. Μας αγκαλιάζουν, μας πιάνουν το χέρι, ακουμπάνε το κεφάλι τους στο μπράτσο μας, χοροπηδάνε δίπλα μας, ζητούν προσοχή, ζητούν ασφάλεια.
Αυτή είναι η παιδαγωγική.
Όχι οι φοβίες.
Όχι η καχυποψία.
Όχι η μετατροπή ενός παιδικού αυθορμητισμού σε «καταγγελία» στην αστυνομία.
Θυμάμαι τις τάξεις μου, όπως αυτή που ανεβάζω στη φωτογραφία — τα παιδιά τότε ήταν μικρά, τώρα είναι 17–18 χρονών. Πλησίαζαν, αγκαλιάζονταν, γελούσαν, τους χάιδευα τα κεφαλάκια, κάναμε πλάκα, χτίζαμε μια μικρή κοινότητα χαράς. Δεν υπήρχε ούτε μία στιγμή που να φοβηθώ ένα παιδί.
Και κυρίως: Δεν υπήρξε ποτέ ούτε ένα παιδί που να φοβήθηκε εμένα.
Αυτό είναι το θεμέλιο της παιδαγωγικής πράξης.
Τι συνέβη στο Λουτράκι;
Μια ενήλικη εκπαιδευτικός θεώρησε ότι ένα εξάχρονο παιδί έκανε κάτι επιλήψιμο. Και αντί να το διαχειριστεί παιδαγωγικά, όπως κάνει κάθε εκπαιδευτικός που έχει κατανοήσει τη φύση της παιδικής ηλικίας, το μετέτρεψε σε ποινικό συμβάν.
Αυτό δεν είναι παιδαγωγική.
Αυτό είναι παρερμηνεία της πραγματικότητας και αδυναμία κατανόησης της αναπτυξιακής ηλικίας των παιδιών.
Ίσως η συγκεκριμένη εκπαιδευτικός να χρειάζεται βοήθεια, υποστήριξη ή εκπαίδευση. Ίσως να έχει προσωπικούς φόβους ή τραύματα.
Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται εις βάρος των παιδιών και της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Η ζημιά στους εκπαιδευτικούς
Η συμπεριφορά αυτή αδικεί βαθιά όλους τους πραγματικούς εκπαιδευτικούς.
Τους ανθρώπους που καθημερινά μπαίνουν στο σχολείο με ενσυναίσθηση, στοργή, χαμόγελο, κατανόηση.
Που αγκαλιάζουν ένα παιδί όταν κλαίει, που σκύβουν στο ύψος του, που του δίνουν χώρο να νιώσει ασφάλεια.
Οι αληθινοί δάσκαλοι δεν βλέπουν «απειλές» σε νήπια και πρωτάκια.
Βλέπουν παιδιά. Ψυχές που ανθίζουν.
Όταν μια εκπαιδευτικός στρέφεται εναντίον ενός παιδιού για μια φυσική, αθώα κίνηση, τότε στιγματίζεται ολόκληρος ο κλάδος.
Και αυτό είναι άδικο.
Η παιδαγωγική δεν φοβάται. Η παιδαγωγική προστατεύει.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού δεν είναι να φοβάται τα παιδιά. Είναι να τα καθοδηγεί, να τα καταλαβαίνει, να τα διδάσκει όρια με αγάπη και λογική. Να τα μαθαίνει τι επιτρέπεται και τι όχι — αλλά με τρόπο που δεν τραυματίζει.
Ένα εξάχρονο δεν «θωπεύει».
Ένα εξάχρονο απλώς υπάρχει μέσα στο σώμα που μαθαίνει.
Δοκιμάζει, ακουμπά, εξερευνά τον κόσμο.
Κι εμείς πρέπει να είμαστε εκεί, σταθερά, με σοφία και τρυφερότητα.
Το συμπέρασμα
Το περιστατικό στο Λουτράκι δεν είναι απλώς μια «είδηση».
Είναι καμπανάκι.
Έχουμε ανάγκη από δασκάλους που ξέρουν να αγαπούν και να διαχειρίζονται με παιδαγωγικούς τρόπους τις ανθρώπινες στιγμές των παιδιών.
Όχι από ανθρώπους που μετατρέπουν τον φόβο σε κατηγορία.
Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι χώρος ασφάλειας, εμπιστοσύνης και χαράς.
Και κυρίως:
Χώρος όπου κανένα παιδί δεν αισθάνεται ένοχο επειδή είναι… παιδί.
Θανάσης Γούναρης
Ραδιοφωνικός παραγωγός στον Αθήνα 9.84 και ΕΡΤopen
Δημιουργός και παρουσιαστής της εκπομπής «Στην Άκρη της Νύχτας»
Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του 984 και της Νέμεσις
Αντιπρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Ρ/Τ ΜΜΕ
Ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ζώων
