Παιδιά εκτός ορίων, παιδιά που δε δέχονται να συνεργαστούν, που δεν ακούν, που δεν συμμετέχουν. Παιδιά που φωνάζουν, που ενοχλούν, που ξεπερνούν κάθε όριο. Που αδιαφορούν για κάθε κανόνα. Γονείς που απελπίζονται, θυμώνουν ή αδιαφορούν.
Η Σταυρίνα Ψιμοπούλου, ψυχολόγος με εκπαίδευση στη «Συστημική προσέγγιση Parenting» μας δίνει το πλάσιο για μια επιτυχημένη οριοθέτηση.
«Διαβάζοντας κανείς αυτόν τον τίτλο, αντιλαμβάνεται εύκολα πως η διαδικασία αυτή ίσως δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Αντίθετα ακολουθεί μια αέναη κίνηση, μια συνεχή μετάβαση και ανατροπή, όπως αυτή που ακολουθεί και η ίδια η σχέση με τα παιδιά μας.
Ας τα πάρουμε ωστόσο τα πράγματα από την αρχή.
Τα όρια σε μια οποιαδήποτε σχέση, είναι αυτά που δημιουργούν την αίσθηση του πλαισίου. Το πλαίσιο είναι αυτό που προσδίδει στη σχέση ασφάλεια και επομένως ελευθερία. Με τα όρια γνωρίζουμε μέχρι που φτάνουμε και γιατί. Ως εκ τούτου, αυτόματα γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας, συνδεόμαστε μαζί του.
Τα όρια είναι ένας κεντρικός άξονας στην αλυσίδα που λέγεται ΣΧΕΤΙΖΟΜΑΙ. Είτε με τον εαυτό μου, είτε με τους άλλους. Γνωρίζοντας λοιπόν τα παραπάνω, ας προχωρήσουμε σε ένα από τα πιο καίρια ερωτήματα που βιώνουμε όλοι οι γονείς αμέτρητες φορές μέσα στη μέρα.
Πως μπορώ να βάλω όρια στο παιδί μου;
Πλαισιώνοντας με σαφή και συνεπή όρια τη σχέση μου με το παιδί μου, του δημιουργώ μια νοητή -εξέχουσας σημασίας- δίοδο να μάθει τον εαυτό του. Έχοντας αυτό ως εφαλτήριο, λαμβάνω υπόψιν μου τους παρακάτω παράγοντες:
Ηλικία του παιδιού
Η ηλικία του παιδιού είναι καταλυτικής σημασίας στον τρόπο οριοθέτησής τους. Κάποια από τα εργαλεία που έχει κανείς στη φαρέτρα του για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας (2 ετών -8 ετών) είναι τα εξής :
Ρουτίνες
Πρόγραμμα παιδιού που χρειάζεται να τηρείται με συνέπεια, σαν ολοκληρωμένοι κύκλοι (π. χ ώρα ξυπνήματος, διαδικασία ύπνου, ώρα στην οθόνη, κ.τ.λ)
Τροποποίηση περιβάλλοντος
«Τροποποιώ την περιβαλλοντική και χωροταξική συνθήκη, έτσι ώστε το παιδί να ακολουθήσει το όριο,καθώς η ανωριμότητα των νευρώνων δεν του επιτρέπουν να επεξεργαστεί αντιληπτικά ολοκληρωμένα και ώριμα την άρνηση σε μια ενδεχόμενη ανάγκη του. (πχ απομακρύνω αιχμηρά αντικείμενα, αγορά νέου κρεβατιού για αυτονομία στον ύπνο του παιδιού)
Διαχειρίζομαι πρώτα το δικό μου συναίσθημα και έπειτα του παιδιού μου
Πολύ συχνά εμείς οι γονείς καλούμαστε να επιμείνουμε σε ένα όριο προκειμένου αυτό να γίνει αποδεκτό. Να επιμείνουμε, να υπενθυμίσουμε, να διατηρήσουμε. Σίγουρα όλες οι περιπτώσεις και οι συνθήκες δεν είναι ίδιες.
Υπάρχει ωστόσο ένας κοινός τόπος. Αυτός των συναισθημάτων.
Όσο σημαντικά είναι τα συναισθήματα του παιδιού μας, άλλο τόσο σημαντικά είναι και τα δικά μας.
Το παιδί, ειδικά στις προαναφερθείσες ηλικίες,θα αντιδράσει,θα αντιπαρατεθεί, θα θυμώσει,θα φωνάξει,θα αντισταθεί.
Και καλά θα κάνει. Υποστηρίζει τα θέλω του, με πάθος και ειλικρίνεια.
Το σημείο όμως που για ένα γονέα αποτελεί τη στιγμή απόγνωσης -χωρίς υπερβολή-είναι το σημείο που η παραπάνω διαδικασία αντίστασης ενδέχεται να συμβεί πάνω από 20 φορές μέσα σε μια μέρα.
Το πρώτο που χρειάζεται επομένως να φροντιστεί είναι πρωτίστως το συναίσθημά του και έπειτα αυτό του παιδιού.
Συναισθήματα θυμού, ενοχής, ματαίωσης είναι παρόντα.
Ας τους δώσουμε χώρο, ας τα ακούσουμε, ας τα αποδεχθούμε και προς θεού ας μην πάρουμε προσωπικά αυτή την ισχυρή αντίσταση των μικρών μας παιδιών.
Εξάλλου αποτελεί μέρος μιας σπουδαίας διαδικασίας.
Της εξέλιξης».
2)Προσωπικότητα παιδιού
Μεγάλο κεφάλαιο και αυτούσιο στη διαδικασία της οριοθέτησης αποτελεί και η προσωπικότητα του παιδιού.
Σε μια δυναμική προσωπικότητα για παράδειγμα ,η διαχείριση του συναισθήματος του παιδιού είναι προτεραιότητα σε σχέση με την αποδοχή ενός κανόνα.
3)Σειρά γέννησης
4)Δυναμική σχέσης γονέων και οικογένειας
5)Κοινωνικές συνθήκες διαβίωσης
Άκρως σημαντικοί και καθοριστικοί όλοι οι παραπάνω παράγοντες.
Αξίζει να κρατήσουμε ως κατακλείδα πως το πως ο καθένας μας θα εκφράσει το γονεϊκό του ρόλο, είναι μεταβλητό ως φαινόμενο και κατ’επέκταση αδιαπραγμάτευτα προσωπικό».
Διαβάστε επίσης:
Γονείς, εσείς ξέρετε ποια είναι τα 3 Σ στην οριοθέτηση της συμπεριφοράς των παιδιών;
