Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, την παραμονή ή την ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου, συνηθίζουν να ετοιμάζουν τα λεγόμενα πολυσπόρια ή πολύσπορα, γνωστά και ως μπουρμουρέλια. Πρόκειται για ένα είδος οσπριάδας, μια σούπα που συνδυάζει διάφορα όσπρια και δημητριακά, ενώ σε ορισμένες περιοχές προσθέτουν και ξηρούς καρπούς. Συχνά σερβίρεται με ζάχαρη, μέλι και κανέλα.
Πολυσπόρια: Πώς φτιάχνονται και τι συμβολίζει το πανάρχαιο έθιμο της Μεσοσπορίτισσας
Παραδοσιακά, το έθιμο είχε βαθιά θρησκευτική και κοινωνική διάσταση. Οι γυναίκες της οικογένειας έπαιρναν ένα πιάτο στην εκκλησία για να ευλογηθεί κατά τη Θεία Λειτουργία, ενώ το υπόλοιπο το μοιράζονταν με τη γειτονιά ή το έτρωγαν στο οικογενειακό τραπέζι. Ό,τι περίσσευε προσφερόταν στα ζώα του χωραφιού ή ριχνόταν στο χωράφι, ως ευχή για ευφορία και καλή σοδειά.
Σε μια μεγάλη κατσαρόλα βράζουμε μαζί διάφορα όσπρια —φακές, φασόλια, μαυρομάτικα, κουκιά, γίγαντες— μαζί με σιτάρι και καλαμπόκι, μέχρι το μείγμα να χυλώσει. Σε ορισμένες περιοχές προσθέτουν και καρύδια ή άλλους ξηρούς καρπούς, ανάλογα με τα προϊόντα που είχε κάθε οικογένεια. Το φαγητό σερβίρεται συχνά με λίγη ζάχαρη, μέλι ή κανέλα.
Το έθιμο είχε βαθύ συμβολισμό: οι άνθρωποι παρασκεύαζαν τα πολυσπόρια για να προσευχηθούν για καλή σοδειά και επάρκεια καρπών για την επιβίωσή τους. Γι’ αυτό η γιορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου ονομάζεται και «Μεσοσπορίτισσα», καθώς βρίσκεται χρονικά στο μέσο της καλλιεργητικής περιόδου. Οι γεωργοί ευχαριστούσαν για όσα είχαν ήδη παραχθεί και ζητούσαν ευλογία για τη συνέχεια.
Στην Κεφαλονιά, τα πολυσπόρια —ή πολύσπορα— είναι γνωστά ως «μπουρμπουρέλια». Η ονομασία προέρχεται από τον τρόπο μαγειρέματος, αφού όλα τα υλικά έβραζαν μαζί και «έπαιρναν μπούρμπουλα». Παρόμοιο πιάτο με αντίστοιχο συμβολισμό συναντάται και στην Κρήτη την παραμονή των Θεοφανείων, όπου το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας ονομάζεται «μαγεριά».
Συνταγή για τα πολυσπόρια
Υλικά για 6-8 άτομα
- Μισό κιλό από όσπρια ή δημητριακά: φακές, κουκιά, ρεβίθια, φασόλια, γίγαντες, μαυρομάτικα φασόλια
- Μισό κιλό κόκκους καλαμποκιού
- 100 ml ε.π. ελαιόλαδο
- 1 κούπα καρύδια (προαιρετικά)
- αλάτι
- κανέλα
Διαδικασία
Βράζουμε όλα τα όσπρια και τα δημητριακά στην κατσαρόλα ή στη χύτρα και τα βράζουμε όλα μαζί, μέχρι να χυλώσουν.
Για πιο γρήγορο αποτέλεσμα χρησιμοποιούμε χύτρα ταχύτητας.
Σερβίρουμε σαν σούπα πασπαλίζοντας με ζάχαρη και κανέλα (προαιρετικά).
