Υπάρχουν τουλάχιστον 5 καλοί λόγοι για να μπουν τα δομικά στοιχεία LEGO® στο μάθημα της Ιστορίας

Οι σημερινοί μαθητές δε θυμίζουν σε τίποτα τους τύπους μαθητών που ήμασταν εμείς ως παιδιά, όταν το κάθε μάθημα περιοριζόταν, για τη διδασκαλία του, σε ένα βιβλίο και έναν πίνακα, ενώ από εμάς απαιτούνταν ως επί το πλείστον ικανότητες αυτοσυγκέντρωσης και αποστήθισης.

Τα χρόνια πέρασαν και οι επιστήμες που ασχολούνται με την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και την εκπαίδευση, διαπίστωσαν πως όπως κάθε παιδί έχει διαφορετικό χαρακτήρα, έτσι έχει και διαφορετικές μαθησιακές ικανότητες, δηλαδή το κάθε παιδί μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο. Επιπλέον, δεδομένου ότι τα σημερινά παιδιά δέχονται από τη γέννησή τους πληθώρα οπτικοακουστικών ερεθισμάτων, αναπτύσσουν ταχύτατα την ικανότητα να τα δέχονται, να τα ρυθμίζουν και να τα αφομοιώνουν όλα μαζί ταυτόχρονα, σε βαθμό που π.χ. η απλή μόνο ανάγνωση ενός μαθήματος να τους φαίνεται δύσκολη στην παρακολούθηση.

Ένα τέτοιο μάθημα είναι και η Ιστορία, η οποία μπορεί μεν να έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού αφηγείται την πορεία του κόσμου από την απαρχή του έως σήμερα, όμως αυτό δεν αρκεί για να την παρακολουθήσουν οι μαθητές συγκεντρωμένοι, «ρουφώντας» όχι μόνο ημερομηνίες και γεγονότα, αλλά κυρίως τα πολύτιμα μαθήματα που έχει αυτή να δώσει στην ανθρωπότητα.

Είναι στο χέρι του πρόθυμου και φιλότιμου εκπαιδευτικού να αντιληφθεί τις ανάγκες των σημερινών μαθητών για μία νέα μέθοδο διδασκαλίας που θα αποτελεί μια πιο ολοκληρωμένη εμπειρία, και σίγουρα το «παιχνίδι» είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο προς αυτήν την κατεύθυνση.

Στο Ιδιωτικό Σχολείο «Σχολή Χατζήβεη», στο μάθημα της Ιστορίας της Ε’ Δημοτικού, οι εκπαιδευτικοί επιστράτευσαν τα αγαπημένα όλων των παιδιών LEGO®, με τη βοήθεια των οποίων αναπαρέστησαν σκηνές από τα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια! Το αποτέλεσμα; «Εξαιρετικό», λένε στο Infokids.gr οι δασκάλες, κ. Ραουζέου Μαρίνα και κ. Γουρνά Στεφανία, αφού οι μαθητές, όχι μόνο «εξοικειώνονται με τη μεθοδολογία της μελέτης των ιστορικών πηγών, αλλά και επωφελούνται τόσο εκπαιδευτικά όσο και σε προσωπικό-κοινωνικό επίπεδο».

Πώς ακριβώς χρησιμοποιήθηκαν τα LEGO® στο μάθημα της Ιστορίας;

Μία πλακέτα LEGO®, μερικά τουβλάκια, γνώσεις και πολλή φαντασία ήταν τα βασικά δομικά υλικά, που έδωσαν «ζωή» σε ιστορικές μάχες και πολιορκίες, πρότυπα αρχιτεκτονικής, στιγμές της καθημερινής ζωής, στρατηγικές άμυνας των κρατών, εκδηλώσεις και τελετές, ήθη και έθιμα των Ρωμαίων και των Βυζαντινών κ.α.

Με συγκεκριμένη μεθοδολογία και καθοδήγηση από τις εκπαιδευτικούς, δημιουργικότητα και ομαδικό πνεύμα, το μάθημα κατέληξε σε μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση από τους ίδιους τους μαθητές, με δυναμικό αποτέλεσμα. Οι μαθητές έγιναν όχι μόνο δημιουργοί συμβόλων και αναπαραστάσεων, αλλά και αφηγητές των γεγονότων του παρελθόντος, συμμέτοχοι στην ιστορική πραγματικότητα και παραγωγοί εκπαιδευτικού υλικού με συμβολή στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η όραση συναντά την αφή, η αφή τον λόγο και όλες οι αισθήσεις συμβάλλουν σε ένα μάθημα… διαπροσωπικό και άκρως δημιουργικό

Για τη διεξαγωγή του διαφορετικού, πολυαισθητηριακού αυτού μαθήματος, τα βήματα έγιναν ως εξής:

1. Ο εκπαιδευτικός επιλέγει το κείμενο του σχολικού βιβλίου που θα «δουλέψουν» οι μαθητές και μαζί με αυτούς καταλήγει στις σκηνές που ξεχωρίζουν, ως ορόσημα ιστορικών γεγονότων, βάζοντάς τα βέβαια στην απαραίτητη χρονολογική σειρά.

2. Το αφήγημα ξεπηδά μέσα από το κείμενο και παίρνει μορφή: Οι μαθητές καλούνται να βγάλουν συμπεράσματα για τον χαρακτήρα των προσώπων, τα συναισθήματα των λαών, τις τακτικές των αξιωματικών, την κρισιμότητα της λήψης αποφάσεων, και επιλέγουν ποιες ιστορικές «σκηνές» θα σκηνοθετήσουν και θα αναπαραστήσουν με τα δομικά στοιχεία LEGO®.

3. Ο εκπαιδευτικός δίνει στους μαθητές το υλικό και τους αφήνει, ανά ζευγάρι, να το δουλέψουν συνεργατικά, ώστε να δημιουργήσουν τις σκηνές που από κοινού θα συμφωνήσουν. Η συνεργασία, η πρωτοβουλία, η πρωτότυπη απόδοση, είναι σπουδαία οφέλη της διαδικασίας, κατά την οποία ο εκπαιδευτικός έχει ρόλο καθοδηγητικό μόνο αν αντιληφθεί ότι η ομάδα έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Όπως χαρακτηριστικά περιγράφουν οι κυρίες Ραουζέου και Γουρνά «Ουσιαστικά, πάνω σε μία πλακέτα ξετυλίγεται αυτό που ο μαθητής έχει εισπράξει και επιθυμεί να μοιραστεί ως επεξεργασμένη πληροφορία με τους συμμαθητές του.»

4. Έρχεται η ώρα της παρουσίασης: Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να παρουσιάσει στην τάξη την ιστορική σκηνή που επέλεξε να αναπαραστήσει, εξιστορώντας τελικά το ίδιο το μάθημα. Αναφέρει, δηλαδή, τη χρονική περίοδο, τους πρωταγωνιστές της σκηνής, τα γεγονότα, ενώ περιγράφει τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των αντικειμένων, το κλίμα της εποχής, τα συναισθήματα των «ηρώων». Σταδιακά ανοίγει μια συζήτηση με όλη την τάξη, με ερωτήσεις από συμμαθητές, αλλά και με αξιολόγηση και επιχειρηματολογία.


Για παράδειγμα, στο εν λόγω μάθημα των Εκπαιδευτηρίων Χατζήβεη, επιλέχθηκε η αναπαράσταση του κινήματος των Ζηλωτών. Στην παραπάνω εικόνα τούς βλέπουμε να ανακηρύττουν τις θέσεις τους στις χαμηλές τάξεις, ενώ ενδιαφέρον έχει το πώς έχουν τοποθετηθεί και τι συμβολισμοί προκύπτουν από την κάθε φιγούρα.

5. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, οι εκπαιδευτικοί βγάζουν φωτογραφίες και συνθέτουν έτσι μια ψηφιακή παρουσίαση που λειτουργεί πλέον ως εικονογραφημένο βιβλίο, το οποίο συνοδεύει το σχολικό εγχειρίδιο. Τα παιδιά, δηλαδή, γίνονται και συγγραφείς-εικονογράφοι!

Τα 5 σημαντικά οφέλη της χρήσης LEGO® στο μάθημα της Ιστορίας για τους μαθητές:

  1. Εξοικείωση με τη μελέτη ιστορικών πηγών: Τα παιδιά μαθαίνουν να μην αρκούνται στο κείμενο, αλλά να διαβάζουν παραθέματα, εικόνες-λεζάντες, να συγκεντρώνουν στοιχεία και πληροφορίες και να τα αναλύουν.
  2. Αντιλαμβάνονται τις ιστορικές σχέσεις και εξελίξεις: Εντοπίζουν ιστορικά μοτίβα που εμφανίζονται στην πορεία των λαών. Καταλαβαίνουν το «γιατί».
  3. Έχοντας, πλέον, δώσει τα δικά τους νοήματα στις αναπαραστάσεις σκηνών και ενώ τις αναδιηγούνται, αποκτούν καλύτερη μνήμη και εκπαιδεύονται στην ανάκληση της πληροφορίας.
  4. Όλη αυτή η διαδικασία ανάγνωσης, διήγησης και συζήτησης ενισχύει τον γραπτό λόγο των παιδιών.
  5. Ενίσχυση διαπροσωπικών σχέσεων: Εξίσου σημαντικά με τα εκπαιδευτικά οφέλη είναι και τα διαπροσωπικά, αφού οι μαθητές κατά τη διάρκεια αυτού του μαθήματος συνεργάζονται, κοινωνικοποιούνται, αναλαμβάνουν ρόλους, ακολουθούν κανόνες, καλλιεργούν δεξιότητες παρουσίασης, επικοινωνούν, συγκεντρώνονται, κάνουν υπομονή, εμπλέκονται και μαθαίνουν να περνούν από τη θεωρία στην πράξη.


Όπως υπογραμμίζουν, τελικά, οι δύο δασκάλες: «Ο μαθητής επιστρατεύει την ικανότητά του να εφαρμόζει, δηλαδή να ξεκινά από το τι πρόκειται να φτιάξει, να στοχάζεται πάνω στον τρόπο με τον οποίο θα το φτιάξει και, εν τέλει, να προχωρά στην εκτέλεση της πράξης.»