MENU
Τα παιδιά όλων των ηλικιών πενθούν;
Ναι τα παιδιά όλων των ηλικιών πενθούν. Η ανάπτυξη του παιδιού και οι εμπειρίες του επηρεάζουν τη διαδικασία του πένθους.
Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου είναι η μόνη σημαντική απώλεια των παιδιών και των εφήβων;
Οι νέοι άνθρωποι και τα παιδιά δοκιμάζουν διαφορετικά είδη απωλειών. Αυτό περιλαμβάνει απώλειες κατοικίδιων, χωρισμοί λόγω διαζυγίου ή μετακόμισης, χάσιμο φίλων ή σχέσεων ή απώλειες λόγω αρρώστιας ή θανάτου. Όλες οι παραπάνω απώλειες παράγουν πένθος.
Τα παιδιά θα πρέπει να προστατεύονται απέναντι στην απώλεια;
Είναι αδύνατο να προστατεύσεις τα παιδιά από τις απώλειες. Αυτό που μπορεί να κάνει ένας ενήλικος είναι να διδάξει τρόπους διαχείρισης απέναντι στο πένθος.
Τα παιδιά δεν θα έπρεπε να πηγαίνουν στις κηδείες. Τα παιδιά θα πρέπει πάντα να αποφεύγουν τις κηδείες;
Επιτρέψτε στα παιδιά να κάνουν τις δικές τους επιλογές. Θα πρέπει να μπορούν να αποφασίσουν με τον τρόπο που θα συμμετάσχουν στην κηδεία. Οι ενήλικες θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες, επιλογές & υποστήριξη.
Τα παιδιά ξεπερνάνε γρήγορα τις απώλειες;
Κανένας δεν ξεπερνά γρήγορα σημαντικές απώλειες. Τα παιδιά όπως & οι ενήλικοι θα μάθουν να ζουν με την απώλεια. Μπορεί να επαναπροσεγγίζουν την απώλεια από διαφορετική σκοπιά στη ζωή τους και να πενθήσουν πάλι.
Τα παιδιά παραμένουν μόνιμα φοβισμένα από την απώλεια;
Τα παιδιά είναι ανθεκτικά. Παρέχοντας τους ένα σταθερό περιβάλλον με την καλύτερη δυνατή φροντίδα, οι ενήλικοι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τη θλίψη τους. Το να μιλάμε στα παιδιά και τους έφηβους, είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν τη θλίψη τους.
Διαφορετικές προσεγγίσεις είναι βοηθητικές για του νέους. Είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε ανοιχτά αλλά επίσης είναι βοηθητικό να τα αφήνουμε τα παιδιά, να είναι δημιουργικά . Το παιχνίδι, η τέχνη, ο χορός, η μουσική και τα τελετουργικά, είναι όλα πολύ σημαντικά και εκφράζουν ότι οι λέξεις δεν μπορούν.
Η φροντίδα και η βοήθεια είναι αποκλειστική φροντίδα της οικογένειας;
Και άλλοι οργανισμοί είναι υπεύθυνοι για αυτή τη βοήθεια. Σχολές, ιδιωτικές πρωτοβουλίες ή και κρατικοί φορείς είναι διαθέσιμοι για να στηρίξουν το παιδί και τον έφηβο που πενθεί.
Κάποιες κοινές ερωτήσεις που μπορεί να κάνει το παιδί.
Γιατί πέθανε ο μπαμπάς, η γιαγιά, ο παππούς;
Είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουμε γιατί κάνει αυτή την ερώτηση. Μήπως αισθάνεται το ίδιο το παιδί λυπημένο, θυμωμένο ή ένοχο; Μόλις εντοπίσουμε τα συναισθήματα, χρειάζεται να του δώσουμε χώρο για να τα εκφράσει. Χρειάζεται να το καθησυχάσουμε και να συμφωνήσουμε μαζί του αν πει ότι ο θάνατος είναι άδικος.
Πότε θα γυρίσει η μαμά;
Μπορούμε να πούμε στο παιδί, με έναν τρυφερό γεμάτο αγάπη τρόπο ότι, οι άνθρωποι που πεθαίνουν δεν ξαναγυρίζουν πίσω. Από την άλλη το μήνυμα που σιγά – σιγά θα περνάμε στο παιδί είναι ότι, πάντα θα αισθάνεται συναισθήματα για τη μαμά του και ότι δεν χρειάζεται να τα «αφήσει» αυτά τα συναισθήματα. Οι αναμνήσεις και τα συναισθήματα που έχει για την πεθαμένη μητέρα του είναι ο σύνδεσμος του με αυτή. Επίσης είναι σημαντικότατο να ενημερώσουμε το παιδί ότι δεν θα πονάει πάντα τόσο πολύ και ότι ο πόνος θα μαλακώσει.
Πού είναι ο παππούς τώρα;
Πριν απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση είναι καλό να μάθουμε πού πιστεύει το παιδί ότι είναι ο παππούς τώρα. Η απάντηση που θα δώσουμε, θα πρέπει να βασιστεί πάνω στα πιστεύω της οικογενείας. Καλό είναι να μην πούμε ότι: «Ο Θεός τον έχει πάρει κοντά του», διότι μελέτες έχουν δείξει ότι, θυμός που στρέφεται προς το Θεό μπορεί να οδηγήσει στην προσωρινή ή μόνιμη απώλεια πίστης. Επιπρόσθετα και για αποφευχθεί η σύγχυση, είναι βοηθητικό να υπενθυμίσουμε στο παιδί την κηδεία και τη διαδικασίας της ταφής ή της καύσης. Εξηγούμε στο παιδί ότι το σώμα του νεκρού δεν νιώθει πόνο, κρύο ή πείνα.
Θα πεθάνεις και εσύ;
Είναι πολύ σημαντικό να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση καθησυχάζοντας το παιδί αλλά ταυτόχρονα να είμαστε ειλικρινείς. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι: «Κάποτε θα πεθάνω αλλά ελπίζω αυτό να αργήσει. Δεν έχω κάποια σοβαρή αρρώστια που να απειλεί τη ζωή μου». Όταν ένα παιδί ρωτά αυτή την ερώτηση στην πραγματικότητα αυτό που λέει είναι ότι, φοβάται μήπως πεθάνει αυτός που του έχει απομείνει. Έτσι αντιγυρίζουμε τη βαθύτερη ερώτηση: «Ανησυχείς μήπως πεθάνω;» Αυτή μπορεί να είναι η πόρτα για μια πολύ καλή συζήτηση που θα εκτονώσει τα συναισθήματα του παιδιού.
Πόσο θα ζήσω;
Μία καλή απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι ότι: «Κανείς δεν ξέρει με σιγουριά το πόσο θα ζήσει κάποιος αλλά κανείς δεν ζει για πάντα». Θα καθησυχάσουμε τους φόβους του παιδιού απαντώντας ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν όταν είναι πολύ ηλικιωμένοι και ότι οι ηλικιωμένοι δεν δείχνουν να τους απασχολεί το αν θα πεθάνουν.
Και άλλες ερωτήσεις μπορεί να προκύψουν εκ μέρους του παιδιού. Μη φοβάστε να πείτε «Δεν ξέρω», «Δεν είμαι σίγουρος/η», ή « Αυτή η ερώτηση μοιάζει να μην έχει απάντηση. Τα παιδιά δεν χρειάζονται «τέλειες» απαντήσεις. Χρειάζονται γονείς που να είναι πρόθυμοι να μην αποφεύγουν τις ερωτήσεις τους. Και χρειάζονται γονείς που θα τα στηρίξουν συναισθηματικά εκεί που το χρειάζονται.
Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
www.understanding-self.gr
