Σχετικά με τα θέματα Χημείας των Πανελλαδικών Εξετάσεων

Άρθρο του Ντάλη Βαγγέλη, χημικός – φροντιστής

Το άρθρο γράφεται με αφορμή τα θέματα Χημείας των φετινών πανελλαδικών αλλά πρόθεσή μας είναι να δείξουμε πως ακόμα κι ένα βατό και άκρως πρακτικό μάθημα μπορεί να συνθλιβεί στις συμπληγάδες των πανελλαδικών εξετάσεων.

Ας δούμε καταρχάς, τι λένε οι καθ’ ύλην αρμόδιοι:

ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ: « Τα θέματα των γενικών εξετάσεων στο μάθημα “ΧΗΜΕΙΑ” Θετικής Κατεύθυνσης χαρακτηρίζονται από σαφήνεια ως προς τη διατύπωσή τους και επιστημονική ορθότητα. Ήταν εντός των ορίων της εξεταστέας ύλης και κάλυπταν σχεδόν όλο το εύρος της. Τέλος ήταν κλιμακούμενης δυσκολίας με σχετικά υψηλή διακριτική ικανότητα.»

Ένα παράπονο δεν μπορούμε να έχουμε εμείς οι χημικοί. Από το 1999 που υπάρχει αυτό το σύστημα, ποτέ δεν μπήκαν θέματα εκτός ύλης. Ήταν και σαφή και επιστημονικά ορθά.

Η Χημεία είναι να εφαρμοσμένο μάθημα. Θεωρία και πράξη είναι έννοιες αλληλένδετες. Ο λόγος ύπαρξής της είναι να μελετά ό,τι στη ζωή μας είναι υλικό, να το κατανοεί και να το τροποποιεί ή να του δίνει ιδιότητες που να βελτιώνουν καθημερινά την ποιότητα ζωής μας. Τρόφιμα και ποτά, φάρμακα, καύσιμα, ρούχα και χρώματα, αρώματα, συσκευασίες, έλεγχος του νερού και του αέρα είναι ένα μικρό μόνο μέρος των πεδίων δράσης της. Ως επιστήμη δε, είναι η βάση της Ιατρικής, της Βιολογίας, της Φαρμακευτικής, της Επιστήμης των υλικών και άλλων πολλών.

Η λαίλαπα Αρσένη όμως, το 1999, την υποβάθμισε σε μονόωρο μάθημα στο Γυμνάσιο και την περιόρισε μόνο στη θετική κατεύθυνση του Λυκείου, παρ’ όλο που στις μισές σχολές της τεχνολογικής είναι διδασκόμενο μάθημα. Επικρατήσαν συντεχνιακά συμφέροντα κι όχι επιστημονικά κριτήρια.

Αυτά έβαλαν το χέρι τους και στα φετινά θέματα. Η πρόθεση του υπουργείου φέτος ήταν σαφής από την αρχή. Να πέσουν οι βάσεις. Να περνάνε ελάχιστοι μαθητές το 18-19. Πως όμως επιδιώχθηκε αυτό στη Χημεία : Δυστυχώς, όχι βάζοντας δύσκολα θέματα ή θέματα που θα απαιτούσαν συνθετική και διακριτική ικανότητα. Αλλά απαιτώντας καλή μαθηματική ικανότητα ! Το θέμα Δ3 απαιτούσε τουλάχιστον 20 λεπτά επίλυση μαθηματικών εξισώσεων. Ποιο πολύ θύμιζε Άλγεβρα Β’ Λυκείου παρα Χημεία ! Για να πάρει ένα παΐδι αυτά τα 12 μόρια έπρεπε να είναι γρήγορο και ικανό στην επίλυση συστήματος λογαριθμικών εξισώσεων με δεκαδικούς της τάξης του 0,0018 !

Έλεος! Οι μαθηματικές πράξεις είναι αναγκαίες στη Χημεία, αλλά δεν είναι η ουσία της! Τι ήθελαν να διακρίνουν; Τους αρίστους στη Χημεία ή τα Μαθηματικά; Τα ονόματα των μελών της επιτροπής είναι, υποτίθεται, μυστικά. Για μας που γνωρίζουμε όμως πρόσωπα και πράγματα, είναι γνωστό ότι στην επιτροπή συμμετείχε διαπλεκόμενος με διδακτορικό στη διδακτική των φυσικών επιστημών και ο οποίος: 1) βάζει τα παιδιά να γράψουν και να κάνουν υπολογισμούς στην ίδια αντίδραση 5 φορές ενώ το θέμα από εξέταση χημείας είναι σκέτη φτώχεια 2) είναι ο ίδιος που από το 1985 έχει εισηγηθεί τον περιορισμό της ύλης της χημείας 3) γυρνά σε σχολεία, ημερίδες και σεμινάρια προπαγανδίζοντας την άποψη ότι «στη χημεία δεν χρειάζονται υπολογισμοί, ο χημικός πρέπει να παίζει με τα παιδιά πάνω στη θεωρία της χημείας από την καθημερινή ζωή» και 4) το θέμα Γ προσομοιάζει στην άσκηση 14.45 στο βοήθημα που έχει γράψει !

Όσοι διδάσκουμε στα φροντιστήρια δεν πιαστήκαμε απροετοίμαστοι. Γιατί η δουλειά μας είναι να προετοιμάζουμε τα παιδιά για θέματα οποιασδήποτε δυσκολίας και γιατί γνωρίζουμε καταστάσεις. Το παράπονο μας πιάνει ως εκπαιδευτικούς όταν το μάθημα που αγαπάμε, θέλουν να το γυρίσουν 30 χρόνια πίσω! ‘Aλλο ένα παράδειγμα: “ορισμός» είχε να ζητηθεί στη χημεία από το 1995. Πολύ σωστά, αφού δεν θέλουμε τα παιδιά να παπαγαλίζουν στη χημεία αλλά κυρίως να καταλαβαίνουν και δευτερευόντως να εφαρμόζουν. Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να εξετάσεις έξυπνα και διασκεδαστικά το αν ένα παιδί έχει διαβάσει τη θεωρία. Φέτος λοιπόν ζήτησαν δυο ορισμούς! Δεν απαγορεύεται, αλλά ποιο θα είναι το επακόλουθο; Τρομαγμένα τα παιδιά, του χρόνου, θα καθίσουν να παπαγαλίζουν με τις ώρες όποιον ορισμό υπάρχει και δεν υπάρχει, από το φόβο «μην πέσει», χάνοντας την ουσία του μαθήματος που είναι η εφαρμογή! Τράτζικ!

Τελευταίο: Η ογκομέτρηση είναι ένα πείραμα που γίνεται στα περισσότερα γυμνάσια και λύκεια με ευχάριστο τρόπο και για τους καθηγητές και για τους μαθητές. Αυτό ήταν και το αντικείμενο του Δ θέματος. Μαθητής που αγαπά τη χημεία, γύρισε και είπε σε συνάδελφο: « Νόμιζα ότι η ογκομέτρηση είναι ένα πολύ διασκεδαστικό πείραμα. Δεν ήξερα ότι είχε τόσες πολλές πράξεις»!

Γι’ αυτό και διαφωνούμε με κάποιους συναδέλφους:

«Τα θέματα χαρακτηρίζονται σαφή, και βατά για τους υποψήφιους. Απαιτούσαν μακροσκελείς απαντήσεις. Οι καλά προετοιμασμένοι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να αριστεύσουν.» Γιάννης Βαφειαδάκης, Πρόεδρος Συλλόγου Εκπαιδευτικών Φροντιστών Αττικής
Γενικός Γραμματέας Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδας

Τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται κύριοι συνάδελφοι. Ας μην μένουμε στους τύπους.

Η εκπαίδευση είναι ουσία και η Χημεία είναι η κατ’ εξοχήν επιστήμη της ουσίας !

Ντάλης Βαγγέλης, χημικός – φροντιστής

π ρ ο τ α σ η φροντιστήρια, Βείκου 12 & Ήρας 2, Γαλάτσι, τηλ. 2102914627,

Ι. Φωκά 102 Λαμπρινή e-mail : [email protected]