Από αύριο και για τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες, έως τις 11 Απριλίου 2025, θα πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα οι εξετάσεις του διεθνούς προγράμματος PISA, το οποίο συντονίζει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η συγκεκριμένη έρευνα αποσκοπεί στην αξιολόγηση των γνώσεων και δεξιοτήτων των 15χρονων μαθητών σε περισσότερες από 80 χώρες.
Στη χώρα μας, 245 σχολεία θα λάβουν μέρος στη διαδικασία, εκ των οποίων 230 είναι δημόσια και 15 ιδιωτικά. Οι εκτιμήσεις του Υπουργείου Παιδείας αναφέρουν ότι πάνω από 9.000 μαθητές και μαθήτριες θα συμμετάσχουν στις εξετάσεις. Η επιλογή των σχολείων έγινε με αυστηρά κριτήρια δειγματοληψίας, ώστε να διασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητα τόσο σε επίπεδο μαθητικού πληθυσμού όσο και σχολικών μονάδων σε εθνική κλίμακα.
Το πρόγραμμα PISA και οι δεξιότητες που αξιολογεί
Η έρευνα PISA είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη για τη σημαντική συμβολή της στην καταγραφή του επιπέδου των μαθητών και των εκπαιδευτικών συστημάτων διεθνώς. Οι βασικοί τομείς αξιολόγησης περιλαμβάνουν τα μαθηματικά, την κατανόηση κειμένου και τις φυσικές επιστήμες. Επιπλέον, στην προηγούμενη διοργάνωση (PISA 2022) προστέθηκε η δημιουργική σκέψη ως νέα θεματική ενότητα, ενώ το 2025 το πεδίο εξετάσεων επεκτείνεται με την αξιολόγηση γνώσεων στα αγγλικά και στη μάθηση στον ψηφιακό κόσμο.
Η επίδοση της Ελλάδας στο PISA 2022
Στην τελευταία έρευνα PISA 2022, η Ελλάδα κατέγραψε χαμηλότερες επιδόσεις στα κύρια γνωστικά αντικείμενα, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει σημειώσει μέχρι σήμερα. Η τάση αυτή είναι εμφανής ιδιαίτερα στην κατανόηση κειμένου και τις φυσικές επιστήμες, με την πτώση να παρατηρείται σταθερά από το 2009.
Στον τομέα της δημιουργικής σκέψης, η χώρα μας βρέθηκε σε θέση κάτω από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, καταλαμβάνοντας την 38η θέση ανάμεσα σε 64 χώρες, με επίδοση 27 μονάδων, έναντι του μέσου όρου των 33 μονάδων των υπόλοιπων χωρών του ΟΟΣΑ.
Πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της εκπαίδευσης
Οι χαμηλές επιδόσεις στην PISA 2022 οδήγησαν το Υπουργείο Παιδείας στη λήψη μέτρων για την ενίσχυση της δημιουργικής σκέψης των μαθητών και την υποστήριξη των σχολείων και των εκπαιδευτικών. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται:
- Η ενσωμάτωση λογοτεχνικών βιβλίων στο πρόγραμμα σπουδών.
- Η δημιουργία τράπεζας θεμάτων, βασισμένης στη φιλοσοφία του PISA.
- Η επιμόρφωση εκπαιδευτικών σε σύγχρονες παιδαγωγικές και διδακτικές πρακτικές.
- Η τεχνολογική αναβάθμιση των σχολικών μονάδων που συμμετέχουν στην έρευνα.
- Η οικονομική ενίσχυση των εκπαιδευτικών που θα υποστηρίξουν τη διεξαγωγή των εξετάσεων.
Σκέψεις για το μέλλον της ελληνικής εκπαίδευσης
Στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, ο Αντρέας Σλάιχερ, διευθυντής Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων του ΟΟΣΑ και βασικός σχεδιαστής του προγράμματος PISA, επισκέφθηκε την Ελλάδα. Κατά τη διήμερη παραμονή του, είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, επιβεβαιώνοντας τη σημασία που δίνει η ελληνική κυβέρνηση στην εκπαιδευτική καινοτομία και στις μεταρρυθμίσεις. Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στη χρήση των δεδομένων του ΟΟΣΑ για τη βελτίωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε θέματα όπως η ενίσχυση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, οι περιορισμοί στη χρήση κινητών τηλεφώνων στα σχολεία και η επέκταση του δικτύου προτύπων σχολείων.
Με αφορμή τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του PISA 2022, ο κ. Σλάιχερ δημοσίευσε άρθρο σε ελληνικό οικονομικό μέσο, αναλύοντας τις προοπτικές βελτίωσης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Επισήμανε ότι, σε έναν κόσμο που μετασχηματίζεται από την τεχνητή νοημοσύνη και την ψηφιακή επανάσταση, η εκπαίδευση πρέπει να προσαρμόζεται δυναμικά, προωθώντας την καινοτομία και την αυτονομία των σχολικών μονάδων. Ανέφερε επίσης ότι στην Ελλάδα, μόλις το 1% των μαθητών φοιτά σε σχολεία όπου οι διευθυντές έχουν την ευθύνη πρόσληψης εκπαιδευτικών, σε αντίθεση με τον μέσο όρο του 60% στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Τόνισε, τέλος, ότι η αναβάθμιση της ποιότητας της διδασκαλίας, μέσω καλύτερης κατάρτισης και επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την εκπαιδευτική πολιτική της χώρας.
