Νεότερα στοιχεία για την εμβολιαστική κάλυψη του ελληνικού πληθυσμού έναντι του ιού των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV), τον συσχετισμό του ιού με πολλαπλές μορφές καρκίνου και τα γεννητικά κονδυλώματα, καθώς και δεδομένα από διεθνή μελέτη για την οικονομική επίπτωση του HPV σε 13 χώρες, παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου που διοργάνωσε η βιοφαρμακευτική εταιρία MSD Ελλάδος με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμών 2025.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν η κυρία Αμάντα Ψυρρή, Ογκολόγος – Παθολόγος, Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Διευθύντρια της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής στο ΠΓΝΑ «Αττικόν», ο κύριος Αλέξανδρος Στρατηγός, Καθηγητής Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής του ΓΝΑ «Ανδρέας Συγγρός», η κυρία Βάνα Παπαευαγγέλου, Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γ’ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, ΠΓΝΑ «Αττικόν», ο κύριος Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής του «Αριστοτέλειου» Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ΠΓΝΘ «Ιπποκράτειο», Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας και ο κύριος Ηλίας Γκούντας, Value & Patients Access Manager στην MSD Ελλάδος, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σχολίασαν ο κύριος Κώστας Νταλούκας, Παιδίατρος, Πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Ελλάδος, η κυρία Μαρία Σακουφάκη, Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας και ο κύριος Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ).
Την εκδήλωση συντόνισε ο κύριος Γιώργος Τρίμης, επικεφαλής για τα Εμβόλια και τα Λοιμώδη Νοσήματα στο Ιατρικό Τμήμα της MSD Ελλάδος.
Η μεγάλη σημασία του εμβολίου για τον HPV σε κορίτσια και αγόρια
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η κ. Ψυρρή παρουσίασε τα αποτελέσματα της ελληνικής μελέτης ORPHEAS, που καταγράφει την επιβάρυνση της Δημόσιας Υγείας από τους HPV-σχετιζόμενους καρκίνους. «Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, το 52% των περιπτώσεων καρκίνου στοματοφάρυγγα (OPC) στην Ελλάδα αποδίδονται στον HPV. Από τους 144 ασθενείς που μελετήθηκαν, οι 75 ήταν θετικοί τόσο για HPV DNA όσο και για την πρωτεΐνη p16 – δύο δείκτες που επιβεβαιώνουν την ενεργή σύνδεση της νόσου με τον ιό. Τα δεδομένα αυτά αφορούν την τελευταία πενταετία και είναι αποκαλυπτικά: περισσότεροι από 1 στους 2 ασθενείς με καρκίνο στοματοφάρυγγα έχουν αιτιολογική συσχέτιση με τον HPV, ενώ 3 στους 4 ήταν άντρες».
«Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί ότι οι HPV-σχετιζόμενοι καρκίνοι δεν περιορίζονται στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά περιλαμβάνουν επίσης καρκίνους του στοματοφάρυγγα, του πρωκτού, του αιδοίου, του κόλπου και του πέους, επηρεάζοντας και τα δύο φύλα. Ο HPV είναι ένας ιός που μπορεί να προληφθεί και με αυτόν, να προληφθούν και δεκάδες θάνατοι κάθε χρόνο», πρόσθεσε.
Κονδυλώματα: Η πιο συχνή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη παγκοσμίως
Ο Καθηγητής Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας Αλέξανδρος Στρατηγός αναφέρθηκε στον αντίκτυπο των κονδυλωμάτων. «Τα γεννητικά κονδυλώματα αποτελούν μία από τις πιο συχνές σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις παγκοσμίως, με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής και την ψυχολογία των ασθενών». Όπως σημείωσε, το 90% των περιπτώσεων προκαλείται από τους τύπους 6 και 11 του HPV, ενώ η καταγραφή των περιστατικών στην Ελλάδα είναι ακόμη ελλιπής. «Παρά τη σοβαρότητα του προβλήματος, η επίσημη καταγραφή των περιπτώσεων παραμένει ατελής, κάτι που δυσχεραίνει τον συνολικό έλεγχο της νόσου. Επιπλέον, τα κονδυλώματα έχουν έντονη τάση υποτροπών και αναμολύνσεων μεταξύ των σεξουαλικών συντρόφων, καθιστώντας τα δύσκολα στην εκρίζωση και ακόμα πιο επιβαρυντικά για τους ασθενείς».
Η διεθνής εμπειρία δείχνει ξεκάθαρα ότι ο καθολικός εμβολιασμός μπορεί να φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Στην Αυστραλία, όπου το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού εφαρμόζεται από το 2007, καταγράφηκε σημαντική μείωση των νέων περιστατικών κονδυλωμάτων, ιδίως σε νεαρά κορίτσια και αγόρια. Στη Δανία, μέσα σε πέντε χρόνια από την εφαρμογή εμβολιαστικού προγράμματος, η επίπτωση μειώθηκε κατά 55% στις γυναίκες και κατά 37% στους άνδρες.
Όπως υπογράμμισε ο καθηγητής, «η εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού με υψηλή κάλυψη, ιδίως σε χώρες που εμβολιάζουν πολλαπλές ηλικιακές ομάδες, έχει οδηγήσει σε ραγδαίες και διατηρήσιμες μειώσεις σε όλα τα ηλικιακά φάσματα. Με έγκαιρο και καθολικό εμβολιασμό, μπορούμε να προστατεύσουμε το μέλλον χιλιάδων παιδιών».
Στόχος: εξάλειψη του HPV
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ειδικοί όπως ο Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας Θεόδωρος Αγοραστός, η Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας Βάνα Παπαευαγγέλου και ο Παιδίατρος Κώστας Νταλούκας, συμφώνησαν ότι ο εμβολιασμός κατά του HPV δεν πρέπει να περιορίζεται στα κορίτσια, αλλά να αφορά και τα αγόρια, για να ενισχυθεί η συλλογική ανοσία και να μειωθεί η μετάδοση του ιού.
Αναφορικά με την εμβολιαστική κάλυψη του ελληνικού πληθυσμού έναντι του ιού HPV, η κα Βάνα Παπαευαγγέλου σημείωσε ότι: «Τα στοιχεία εμβολιαστικής κάλυψης από την ΗΔΙΚΑ ΑΕ καταδεικνύουν σαφή βελτίωση την τελευταία τριετία. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των εμβολιασμών σε κορίτσια 15 – 18 ετών αυξάνεται σταθερά, ενώ το 2023 καταγράφηκαν περίπου 162.000 εμβολιασμοί αγοριών, γεγονός που υποδηλώνει αυξανόμενη αποδοχή του εμβολίου και από το ανδρικό φύλο».
Υπενθύμισε δε ότι, ο στόχος που έχει τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) – επίτευξη 90% εμβολιαστικής κάλυψης στα κορίτσια ηλικίας 15 ετών έως το 2030-, είναι φιλόδοξος αλλά εφικτός για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, εκτιμώντας ότι «Η Ελλάδα, ακολουθώντας αυτήν την κατεύθυνση, προχωρά με θετικά βήματα αλλά με αργούς ρυθμούς, καθιστώντας αβέβαιη την επίτευξη του στόχου».
Ο κος Θεόδωρος Αγοραστός, Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, εξήγησε ότι «η εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας (ΚΤΜ) αποτελεί εφικτό στόχο και διεθνή προτεραιότητα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ορίσει ως στόχο το 90% των κοριτσιών να έχουν εμβολιαστεί κατά του HPV μέχρι την ηλικία των 15 ετών, το 70% των γυναικών να έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστο προσυμπτωματικό έλεγχο και το 90% των διαγνωσμένων με προκαρκινικές αλλοιώσεις ή ΚΤΜ να λαμβάνουν κατάλληλη θεραπεία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) έχει επίσης δεσμευτεί για την εξάλειψη της νόσου, προτρέποντας για την επίτευξη αυτών των ίδιων στόχων του ΠΟΥ μέχρι το 2030. Η Ελλάδα, δυστυχώς, παραμένει σημαντικά πίσω σε αυτήν την προσπάθεια.».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η εμβολιαστική κάλυψη των κοριτσιών στη χώρα μας μετά βίας φτάνει το 50%, τη στιγμή που ο στόχος είναι το 90%. Παράλληλα, δεν έχουν ληφθεί μέτρα για την επέκταση της ηλικίας αναπλήρωσης εμβολιασμού σε νέους ενήλικες, ιδιαίτερα έως τα 26 έτη, κάτι που προβλέπεται και υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και από διεθνείς οδηγίες και πρακτικές.
«Δεν υπάρχουν επίσημα και προσβάσιμα στατιστικά δεδομένα για την εμβολιαστική κάλυψη, γεγονός που καθιστά δυσχερή τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση πολιτικών υγείας. Επιπλέον, δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση ότι και οι ενήλικες μπορούν να ωφεληθούν από τον εμβολιασμό – έστω και χωρίς αποζημίωση -, με αποτέλεσμα να παραμένουν ανεμβολίαστα άτομα που έχουν ανάγκη αυτής της προστασίας. Δεν πρέπει να συγχέεται η ύπαρξη ένδειξης προς εμβολιασμό με την ύπαρξη αποζημίωσης του εμβολιασμού! Και η ένδειξη προς HPV εμβολιασμό, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπάρχει για άτομα 9 ετών και άνω – χωρίς ανώτερο όριο ηλικίας!», τόνισε.
Και πρόσθεσε: «Επί πλέον, η απουσία ενός διαρκούς, μακροχρόνιου και σταθερά χρηματοδοτούμενου Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου συνιστά σοβαρό κενό Δημόσιας Υγείας στη χώρα μας. Στην πρόσφατα εφαρμοζόμενη Δράση “ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ”, o έλεγχος των γυναικών ξεκινά στα 21 έτη, ενώ – τουλάχιστον στις εμβολιασμένες γυναίκες – θα μπορούσε τεκμηριωμένα να αρχίζει στα 30, όπως προτείνει ο ΠΟΥ και η ΕΕ. Παράλληλα, η επίσης προτεινόμενη από ΠΟΥ και ΕΕ αυτοδειγματοληψία για διενέργεια του HPV DNA testing, που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη σε απομακρυσμένες περιοχές, δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στην ελληνική πρακτική. Τέλος, παραμένουν σημαντικές ανισότητες στην πρόσβαση σε έγκαιρη και σωστή θεραπεία του ΚΤΜ σε όλη την επικράτεια, ενώ απουσιάζουν και τα βασικά επιδημιολογικά δεδομένα για τη θεραπευτική διαχείριση της νόσου στη χώρα μας.».
Το μήνυμα είναι σαφές: όσο νωρίτερα προστατέψουμε τα παιδιά μας με τον HPV εμβολιασμό, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να προλάβουμε ασθένειες που σήμερα γνωρίζουμε πως σχετίζονται με τον ιό. Το εμβόλιο υπάρχει, είναι ασφαλές, και μπορεί να σώσει ζωές.
