Συμβουλεύει ο κ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος με εξειδίκευση στις κεφαλαλγίες και Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος
«Είναι δυνατόν να πήρε την ημικρανία μου, από αυτή ήδη την ηλικία», αναρωτιούνται συχνά ενήλικες με ημικρανία, που το παιδί τους παρουσιάζει συμπτώματα της. Και όμως, η ημικρανία, μπορεί να εμφανίζεται όχι μόνο στην εφηβεία, κάτι αρκετά συχνό, αλλά μερικές φορές ακόμη και στην πρώτη παιδική ηλικία.
Ο Δρ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος με εξειδίκευση στις κεφαλαλγίες και Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, μας μιλά για την ημικρανία σε παιδιά και εφήβους.
Συνέντευξη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Κύριε Βικελή, σε ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει η ημικρανία;
Παρότι η ημικρανία συνήθως ξεκινά στην νεαρή ενήλικο ζωή, υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα. Είναι επίσης αρκετά συχνό να ξεκινά στην εφηβεία, αλλά δεν είναι και σπάνιο να αρχίσει ακόμη και στην παιδική ηλικία, δηλαδή στα χρόνια του δημοτικού σχολείου. Ίσως σας προξενήσει εντύπωση, αλλά πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που η ημικρανία ξεκινά ακόμη και στην προσχολική ηλικία, δηλαδή πριν τα 6 έτη.
Που οφείλεται τελικά η ημικρανία; είναι θέμα κληρονομικότητας;
Ασφαλώς και η εμφάνιση ημικρανίας είναι θέμα κληρονομικότητας. Υπάρχουν δεκάδες γονίδια που, συνδυαζόμενα μεταξύ τους, δημιουργούν την προδιάθεση για την εμφάνιση των κρίσεων και τα γονίδια που έχει ο καθένας μας είναι ο μοναδικός συνδυασμός που δημιουργήθηκε κατά τη σύλληψη, όταν συνδυάστηκαν τυχαία γονίδια από τους γονείς μας.
Πόσο συχνή είναι τελικά η παιδική και εφηβική ημικρανία, κ. Βικελή;
Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί. Έξι στα δέκα παιδιά σχολικής ηλικίας θα αναφέρουν έστω και μια φορά πονοκέφαλο, ενώ από αυτά, ένα στα δέκα, δηλαδή περίπου το 6% των παιδιών σχολικής ηλικίας, πληροί τα κριτήρια για ημικρανία! Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε σχολική τάξη οποιασδήποτε βαθμίδας υπάρχει τουλάχιστον ένα παιδί που έχει ημικρανία. Οι πονοκέφαλοι στα παιδιά είναι πιο συχνοί στα κορίτσια (1,5 κορίτσι προς 1 αγόρι) και ειδικά οι ημικρανίες είναι ακόμη συχνότερες. Στην εφηβεία, μετά την έναρξη του μηνιαίου κύκλου, η συχνότητα της ημικρανίας αυξάνει ακόμη περισσότερο στα κορίτσια και φτάνει να γίνεται 3 γυναίκες προς 1 άντρα.
Πως εκδηλώνεται η παιδική ημικρανία, γιατρέ;
Η παιδική ημικρανία διαφέρει πολλές φορές από αυτήν την ενηλίκων. Για παράδειγμα, μπορεί να διαρκεί σχετικά λιγότερο, ακόμη και χωρίς θεραπεία, δηλαδή λίγες ώρες και σπάνια πάνω από 24 ώρες. Είναι πιο συχνό να εντοπίζεται και σε ολόκληρο το κρανίο, κάτι που μπορεί ακόνη και να μπερδεύει τους γιατρούς και μα μην θέσουν σωστά τη διάγνωση. Ακόμη, στα παιδιά συνήθως η ημικρανία βελτιώνεται πάρα πολύ με τον ύπνο του μικρού ασθενούς. Στα παιδιά όμως μπορεί η ημικρανία να μην εκφραστεί με το «γνωστό» σύμπτωμα του έντονου πονοκεφάλου, τουλάχιστον στην αρχή για κάποιους μήνες. Υπάρχουν τα λεγόμενα ημικρανικά αντίστοιχα της παιδικής ηλικίας (χωρίς πονοκέφαλο) που είναι «περίεργα» κοιλιακά άλγη, που δεν μπορούν να αποδοθούν σε άλλη πάθηση και συνοδεύονται από ανορεξία, ναυτία και αλλαγή συμπεριφοράς. Σε άλλες περιπτώσεις, επεισόδια ανεξήγητων εμετών και σε άλλες ίλιγγοι και ζαλάδες.
Πως θα αντιμετωπιστεί η παιδική και εφηβική ημικρανία, κ. Βικελή; Πολλοί γονείς είναι διστακτικοί στο να δίνουν ακόμη και απλά παυσίπονα φάρμακα στα παιδιά.
Καταρχάς, να τονίσω πως το πρώτο είναι να τεθεί η διάγνωση σωστά. Κάθε παιδί με πονοκεφάλους πρέπει να αξιολογηθεί από τον παιδίατρο προσεκτικά και, αν χρειαστεί, μπορεί ο παιδίατρος να παραπέμψει το παιδί σε κάποιον παιδονευρολόγο ή σε εξειδικευμένο για ημικρανίες νευρολόγο ή σε κάποιο ιατρείο κεφαλαλγίας. Πριν την συζήτηση για θεραπευτική αγωγή, κάποιες γενικές συστάσεις όπως η επιδίωξη για αρκετό ύπνο, δηλαδή για 8-10 ώρες νυκτερινού ύπνου σε ήσυχο και άνετο περιβάλλον και σε καλή θερμοκρασία δωματίου. Επίσης, συστήνεται να λαμβάνονται 3 γεύματα την ημέρα, σε καθορισμένες ώρες, και 1-2 ενδιάμεσα φρούτα ή υγιεινά σνακ. Σημαντική είναι η καλή ενυδάτωση. Οι έφηβοι χρειάζονται τουλάχιστον 2 λίτρα νερό την ημέρα (όχι ανθρακούχα ή γλυκά ροφήματα), που αυξάνει σε 3 λίτρα το καλοκαίρι ή με έντονη σωματική δραστηριότητα. Και φυσικά, καθόλου αλκοόλ. Τέλος, σημαντική είναι η σωματική δραστηριότητα. Καλό είναι ένα παιδί ή έφηβος με ημικρανία να ασκείται 3-4 φορές την εβδομάδα. Αν μια συγκεκριμένη γυμναστική, π.χ. έντονη αερόβια προκαλεί κρίσεις, μπορεί να αλλάξει σε άλλο είδος γυμναστικής.
Από εκεί και πέρα, τα παυσίπονα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπια, αρκεί ασφαλώς να αποδίδουν. Δεν έχει νόημα ένα παιδί με ημικρανία να χάνει μέρες από το σχολείο και τις δραστηριότητες του, απλά γιατί παίρνει «ελαφρύ» παυσίπονο, που όμως δεν ωφελεί. Τα εξειδικευμένα αντι- ημικρανικά παυσίπονα της παλαιότερης γενιάς (τριπτάνες) έχουν δοκιμαστεί σε εφήβους και ακόμη και σε παιδιά και μπορεί να αξιολογηθεί η χρήση τους, όταν απαιτείται. Όσον αφορά τη θεραπεία για την μείωση της συχνότητας των κρίσεων, η ενίσχυση του οργανισμού με ειδικά συμπληρώματα μαγνησίου και άλλων φυσικών συστατικών, γενικά μπορούμε να πετύχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα. Έτσι, είναι εξαιρετική ιδέα η ένα παιδί να λαμβάνει εξειδικευμένες βιταμίνες και φυτικά σκευάσματα για την ημικρανία. Επίσης, η νεότερη θεραπεία με τα μονοκλωνικά αντισώματα για ημικρανία, που είναι από τις πιο αποτελεσματικές δοκιμάζεται διεθνώς σε εφήβους και παιδιά και σύντομα θα έχουμε νέα και μάλλον έγκριση της για τις νεότερες ηλικίες.
