Ώρα για γραμματική: Ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που κάνουμε με τα σημεία στίξης

Ώρα για γραμματική: Ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που κάνουμε με τα σημεία στίξης

Αυτά τα γλωσσικά «εργαλεία» κάνουν τον λόγο μας πιο δομημένο.

Σημεία στίξης λέμε τα σύμβολα – σημάδια που βάζουμε ανάμεσα στις λέξεις και μας διευκολύνουν στην ανάγνωση

Σε αρκετές περιπτώσεις ο γραπτός λόγος δεν μπορεί να αποδώσει ολοκληρωμένα το νόημα μιας πρότασης. Όταν μιλάμε, μπορούμε να κάνουμε μικρές ή μεγάλες παύσεις για να δώσουμε επιπλέον νόημα στα λεγόμενα ή να πάρουμε αναπνοή.

Άλλες φορές πάλι, χρωματίζουμε ανάλογα τη φωνή μας για να δηλώσουμε ερώτηση ή να εκφράσουμε κάποιο συναίσθημα ή διάθεση.

Για να αποδώσουμε όλα τα παραπάνω στον γραπτό λόγο, χρησιμοποιούμε τα σημεία στίξης. Αυτά τα γλωσσικά «εργαλεία» κάνουν τον λόγο μας πιο δομημένο και του δίνουν ροή και  μία σωστή στίξη μπορεί να αλλάξει το νόημα ενός κειμένου.

Και επειδή ακριβώς ζούμε και στην ψηφιακή εποχή που θέλοντας και μη πολλοί γραμματικοί κανόνες πάνε περίπατο, πόσο μάλλον τα σημεία στίξης.

Σημεία στίξης: Ποια είναι λοιπόν τα πιο συχνά λάθη που κάνουμε στη χρήση τους;

Τελεία

Όλοι γνωρίζουμε ότι ΔΕΝ μπαίνει ΠΟΤΕ σε τίτλους ή σε κεφάλαιο ενός βιβλίου ή μιας εργασίας ή σε κάποιον τίτλο εφημερίδας. Επίσης, η τελεία μπαίνει πάντα έξω από την παρένθεση ή τα εισαγωγικά, πρώτα κλείνουμε την παρένθεση ή βάζουμε το εισαγωγικό και μετά προσθέτουμε την τέλεια.

Κόμμα

Το κόμμα διαχωρίζει είτε προτάσεις είτε λέξεις για διαφόρους λόγους. Τα πιο συνηθισμένα λάθη στη χρήση του είναι είτε το να μην το χρησιμοποιούμε καθόλου με αποτέλεσμα το κείμενο να διαβάζεται χωρίς ανάσα, είτε να το βάζουμε αλόγιστα τοποθετώντας κόμματα που είναι λάθος ή περιττά.

Στην περίπτωση του διαχωρισμού των λέξεων, το κόμμα μπαίνει όταν θέλουμε να αναφερθούμε σε πολλά πράγματα μαζί. Για παράδειγμα «έφαγα πίτσες, σουβλάκια, παγωτό και ήπια μια λεμονάδα». Επίσης, χρησιμοποιείται για να διαφοροποιήσει προτάσεις. Π.χ. «Όταν βρέχει, παίρνω ομπρέλα».

Πολύς κόσμος νομίζει πως το κείμενό του θα είναι πιο λόγιο αν βάλει κόμμα πριν και μετά από κάθε επίρρημα, για παράδειγμα «εγώ, ευχαρίστως, θα έκανα κάτι για σένα». Κάτι τέτοιο είναι περιττό, δεν προσδίδει τίποτα στο κείμενο και ίσα ίσα μπερδεύει τον αναγνώστη.

Ένα ακόμα λάθος, είναι ο διαχωρισμός με κόμμα των βασικών όρων μιας πρότασης – ήτοι το υποκείμενο, το αντικείμενο και το κατηγορούμενο. Αυτοί οι όροι δεν πρέπει ποτέ να διαχωρίζονται με κόμμα από το ρήμα. Π.χ. το «Εγώ, θα κάτσω με τη νεολαία», είναι λάθος.

Εισαγωγικά

Τα εισαγωγικά μπαίνουν στον ευθύ λόγο όταν θέλουμε να μεταφέρουμε αυτούσια τα λόγια κάποιου. Πολλοί τείνουν να βάζουν εισαγωγικά όταν χρησιμοποιούν μια μεταφορά, π.χ. «λύγισα» από τον πολύ πόνο, όμως το «λύγισα» είναι μεταφορική χρήση της γλώσσας και δεν χρειάζεται εισαγωγικά. Ένα κείμενο με πολλές μεταφορές, με αυτόν τον τρόπο, θα δείχνει άσχημο. Εξίσου σημαντικός είναι και ο διαχωρισμός των ελληνικών εισαγωγικών από τα αγγλικά. Τα ελληνικά είναι δύο αγκύλες («), ενώ τα αγγλικά δύο απόστροφοι (“).

Θαυμαστικό

Συνοδεύει τις επιφωνηματικές προτάσεις και είναι ισχυρό σημείο στίξης αφού δίνει έμφαση ή αποκαλύπτει έντονα συναισθήματα. Όμως και εδώ η χρήση του γίνεται αλόγιστα σε σημείο υπερβολής. Δεν παίρνουν θαυμαστικό όλες οι φράσεις μας, γιατί πολύ απλά δεν είμαστε ενθουσιασμένοι για το κάθε τι που λέμε. Η χρήση του πρέπει να είναι λελογισμένη και εννοείται μετά το θαυμαστικό δεν μπαίνει ποτέ τελεία, ούτε ερωτηματικό. Επίσης, σε επίσημα κείμενα δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραπάνω από ένα θαυμαστικά. 

Παύλα

Την χρησιμοποιούμε αντί για παρένθεση, όταν θέλουμε να αναφερθούμε σε κάτι δευτερεύον. Για παράδειγμα, «Μου αρέσουν κυρίως τα κρεατικά – αλλά και τα ψάρια». Σημαντικό εδώ είναι να τονίσουμε ένα συχνό λάθος που αφορά τη χρήση του κόμματος σε συνδυασμό με την παύλα: αν θέλουμε να βάλουμε κόμμα μετά την δευτερεύουσα φράση, δεν πρέπει να βάλουμε και δεύτερη παύλα. Π.χ. «Ο Νικόλας – καλό παιδί, – έγινε πατέρας».

Αποσιωπητικά

Τα χρησιμοποιούμε όταν παραλείπουμε λέξεις ή φράσης και λειτουργούν ως μέσα για να περιγράψουμε ύφος, αβεβαιότητα, ειρωνεία, χιούμορ, υπερβολή κ.α. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που το παρακάνουμε, ιδιαίτερα στα μηνύματα που στέλνουμε, βάζοντάς τα αλόγιστα στο τέλος μιας φράσης.

Η χρήση τους πρέπει να γίνεται με φειδώ και σωστά. Όχι, τα αποσιωπητικά δεν είναι δύο, ούτε πέντε, ούτε τέσσερις τελείες. Τα αποσιωπητικά είναι τρεις τελείες και μόνο. Δεν υπάρχει σημείο στίξης με πέντε τελείες, πχ (…..)

Διαβάστε επίσης:

Πότε βάζουμε που και πως (άτονο) και πότε πού και πώς (τονισμένο);

Τα ρήματα που τελειώνουν σε «–αίνω» και ένα κόλπο για να μάθουν τα παιδιά τις εξαιρέσεις

Γραμματική: Κάνουμε επανάληψη στην ενεργητική και παθητική φωνή των ρημάτων