Άρθρο γνώμης για το Infokids.gr
Ευγενία Μπόζου | Υπεύθυνη δημόσιας πολιτικής και κυβερνητικών υποθέσεων, Google
Ένα από τα αγαπημένα βιβλία του 5χρονου γιου μου είναι το “Τα παπούτσια των άλλων” της συγγραφέως Άλκηστις Χαλικιά. Διαβάζοντας το ξανά και ξανά μαζί του, απέκτησα τελικά κι εγώ μια συνήθεια, όταν προσεγγίζω ένα δύσκολο ερώτημα ή πρόβλημα, να προσπαθώ να μπαίνω “στα παπούτσια των άλλων” στη θέση του ανθρώπου ή των ανθρώπων τους οποίους αφορά το ζήτημα με το οποίο καταπιάνομαι κάθε φορά.
Τον τελευταίο χρόνο διεξάγεται – για όλους τους καλούς αλλά και δυσάρεστους λόγους- μια κρίσιμη συζήτηση, σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας από τους εφήβους και τις επιπτώσεις που έχει τόσο ο χρόνος που περνούν μπροστά από μια οθόνη όσο και το περιεχόμενο που καταναλώνουν, αλλά και ο σχεδόν άγνωστος για τους περισσότερους γονείς ψηφιακό τους κόσμος, ένα πολύπλοκο σύμπαν – που απλώνεται στο διπλανό δωμάτιο συνήθως- από online παιχνίδια, chat, βίντεο, εφαρμογές, πληροφορίες…
Ίσως ένα πρώτο βήμα για να καταλάβουμε περισσότερα και καθώς προσπαθούμε ως κοινωνίες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο να δώσουμε απαντήσεις και λύσεις σε θέματα όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο, ή η ψυχική υγεία τους, ή η προστασία τους από καταστάσεις όπως ο ψηφιακός εκφοβισμός ή η παραπληροφόρηση, θα ήταν να μπούμε πρώτα στη δική τους θέση και να τους καταλάβουμε.
Φανταστείτε λοιπόν ότι δεν έχετε γνωρίσει ποτέ έναν κόσμο χωρίς Wi-Fi ή διαδίκτυο, όπως δηλαδή ένας στους τέσσερις Έλληνες που ενηλικιώθηκαν μετά το 2010… Ποιες προσδοκίες θα είχατε για την τεχνολογία του μέλλοντος; Πώς θα θέλατε να ωφεληθείτε από αυτήν;
Η Google έθεσε πρόσφατα αυτές και πολλές ακόμα ερωτήσεις σε περισσότερους από 7.000 εφήβους σε επτά χώρες, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η Ελλάδα. Αυτό που διαπιστώσαμε δεν ήταν εντελώς απροσδόκητο: οι έφηβοι διαμορφώνουν ήδη το μέλλον της τεχνολογίας.
Έως και το 74% των εφήβων στην Ελλάδα παρακολουθούν βίντεο στο YouTube για να μάθουν κάτι νέο για το σχολείο. Περισσότεροι από τους μισούς, ποσοστό που αγγίζει το 58%, δηλώνουν ότι έχουν αναπτύξει δεξιότητες που τους βοηθούν να διατηρούν “ισορροπημένες” τις δραστηριότητές τους, τόσο στο διαδίκτυο όσο και offline. Ακόμη, το 85% των εφήβων στην Ελλάδα, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 81%, αναφέρει ότι τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) τους βοηθούν να βελτιώσουν τη δημιουργικότητά τους.
Μεγαλώνουν ήδη στην ψηφιακή εποχή. Και ναι, όπως ανέδειξε το The Future Report, οι έφηβοι πράγματι ανησυχούν για τους κινδύνους. Η ανάγκη για ενημέρωση μπορεί να ενισχύσει τον φόβο ότι χάνουν κάτι σημαντικό, δημιουργώντας την αίσθηση ότι μένουν πίσω.
Το κρίσιμο όμως δεν είναι μόνο οι ανησυχίες τους, αλλά και το τι ζητούν από εμάς. Θέλουν περισσότερη καθοδήγηση, μεγαλύτερη ισορροπία και ουσιαστική συμπερίληψη. Θέλουν ο ψηφιακός κόσμος να γίνει καλύτερος για αυτούς, όχι να τους αποκλείσει.
Στο πλαίσιο αυτό, ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα είναι ο τρόπος επαλήθευσης της ηλικίας στο διαδίκτυο. Πρόκειται για ένα θέμα που συχνά παρουσιάζεται ως δίλημμα ανάμεσα σε αδύναμους ελέγχους ηλικίας και επεμβατικές σαρώσεις ταυτοτήτων. Οι Έλληνες κατανοούν την ανάγκη για ισχυρότερη προστασία, αλλά δεν επιθυμούν τα κρατικά έγγραφα ή τα στοιχεία ταυτοποίησής τους να κινδυνεύουν σε περίπτωση παραβίασης δεδομένων.
Η έρευνα της Google υποστηρίζει μια προσέγγιση “βάσει κινδύνου” (risk based approach), όπου το επίπεδο διασφάλισης προσαρμόζεται ανάλογα με τον κίνδυνο. Αυτό σημαίνει λιγότερο παρεμβατικούς τρόπους επαλήθευσης σε τομείς, όπως οι ειδήσεις, η εκπαίδευση ή τα ταξίδια, και ισχυρότερους ελέγχους σε περιπτώσεις όπως, το περιεχόμενο για ενηλίκους ή για πώληση αλκοόλ. Με άλλα λόγια, η αυστηρότητα πρέπει να αντιστοιχεί στον κίνδυνο.
Ενώ ορισμένοι θα ήθελαν ένα πιο ομοιόμορφο σύστημα ή έναν καθολικό διαιτητή ηλικίας, η ευθύνη ανήκει σε κάθε κάτοχο υπηρεσίας, δηλαδή στον προγραμματιστή, τον εκδότη, τον δημιουργό της εφαρμογής, καθώς αυτοί γνωρίζουν με ακρίβεια το προϊόν που προσφέρουν. Είναι όπως με τις αγορές αλκοόλ: δεν περιμένουμε από την εταιρεία πιστωτικών καρτών να ελέγξει την ηλικία μας – αυτό είναι ευθύνη του καταστήματος.
Ωστόσο, η Google συμβάλλει υιοθετώντας πρότυπα και τεχνολογίες ανοικτού κώδικα, ώστε οι έλεγχοι ηλικίας που προστατεύουν το απόρρητο να μπορούν να εφαρμοστούν με μεγαλύτερη ασφάλεια και ευκολία.
Η απαίτηση για καθολική επαλήθευση σε όλες τις υπηρεσίες θα μπορούσε να υπονομεύσει το απόρρητο και να αποκλείσει άτομα χωρίς ταυτότητες. Ακόμα χειρότερα, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας, απαλλάσσοντας τις εταιρείες από την υποχρέωση να επενδύσουν σε διασφαλίσεις και εμπειρίες κατάλληλες για την ηλικία.
Οι γενικοί περιορισμοί ενέχουν τον κίνδυνο να αποκρύψουν τα πραγματικά ζητήματα, έναν κίνδυνο που αναγνωρίζεται από ένα ευρύ φάσμα φορέων, από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ομάδες ασφάλειας οικογένειας μέχρι γονείς, εφήβους και εκπαιδευτικούς. Όλοι αυτοί συμφωνούν σε κάτι βασικό: θέλουν έναν καλύτερο ψηφιακό κόσμο για τους νέους, όχι έναν κόσμο που τους αποκλείει.
Είναι σαφές ότι, όπως και σε πολλές άλλες συζητήσεις γύρω από την τεχνολογία, αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι περισσότερος διάλογος σχετικά με το πώς να παράγουμε νέες ιδέες και να προωθήσουμε υγιείς ψηφιακές πρακτικές για τους Έλληνες όλων των ηλικιών.
Και κάτι τελευταίο: τόσο η έρευνα Future Report, όσο και η καθημερινή μας εμπειρία δείχνουν ότι οι νέοι εκτός από καταναλωτές τεχνολογίας είναι και δημιουργοί. Φτιάχνουν τα δικά τους βίντεο, τις δικές τους μουσικές τα δικά τους παιχνίδια. Φαντάζονται και προβάλλουν στον ψηφιακό κόσμο πτυχές της προσωπικότητάς τους που δυσκολεύονται να εκφράσουν κάπου αλλού, συμπληρώνουν και συχνά βρίσκουν την ταυτότητα τους – στοιχεία απαραίτητα και ζωτικά για τους εφήβους. Αν αυτή η διαδικασία γίνει αποδεκτή, πλαισιωθεί υποστηριχθεί, ενισχυθεί με γνώση και από την πλευρά των εκπαιδευτικών και των γονέων τότε το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μόνο θετικό, εξωστρεφές και απροσδόκητα εποικοδομητικό για όλους, “μικρούς” και μεγάλους.
