Πολλές φορές το συναίσθημα συνοδεύεται από φόβο και εσωστρέφεια
Τι είναι το άγχος στα παιδιά;
Το άγχος και ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό μέρος της παιδικής ηλικίας. Ο φόβος είναι μια φυσική αντίδραση σε κίνδυνο ή απειλή. Το άγχος είναι μια αντίδραση σε μια πιθανή απειλή. Οι νέοι φόβοι και το άγχος είναι συνήθως βραχύβια και δείχνουν ότι τα παιδιά μαθαίνουν να λύνουν τα προβλήματα μόνα τους. Οι γονείς και οι φροντιστές μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να μάθουν να κατανοούν και να ξεπερνούν τους φόβους και τα άγχη τους.
Έως 1 στα 5 παιδιά θα αναπτύξει αυτό που οι επιστήμονες υγειονομικής περίθαλψης θεωρούν αγχώδεις διαταραχές. Οι αγχώδεις διαταραχές της παιδικής ηλικίας διαφέρουν από το φυσιολογικό φόβο ή άγχος επειδή περιλαμβάνουν πιο ακραία αποφυγή, μεγαλύτερες συναισθηματικές αντιδράσεις ή διαρκούν περισσότερο από το αναμενόμενο. Τα παιδιά με αγχώδεις διαταραχές έχουν συχνά συναισθηματικές εκρήξεις όπως κλάμα ή οργή. Μπορεί επίσης να δείχνουν μεγάλη αποφυγή. Μπορεί να προσπαθούν να δραπετεύσουν, να κρυφτούν και να βρίσκονται «σε επιφυλακή για κίνδυνο» πολλές φορές. Επιπλέον, τα παιδιά έχουν συχνά συμπτώματα του σώματος, όπως στομαχόπονους, πονοκεφάλους, ναυτία, έμετο, δύσπνοια ή προβλήματα ύπνου.
Ποια είναι τα είδη του άγχους στα παιδιά;
Υπάρχουν μερικοί διαφορετικοί τύποι άγχους στα παιδιά:
Διαταραχή άγχους αποχωρισμού: Το άγχος αποχωρισμού είναι μια φυσιολογική και σημαντική φάση της πρώιμης ανάπτυξης που ξεκινά στα περισσότερα παιδιά όταν είναι 8 έως 12 μηνών. Με το φυσιολογικό άγχος αποχωρισμού, το παιδί σας μπορεί να φοβάται τους ξένους και να μην αισθάνεται ασφαλές όταν δεν είστε κοντά σας. Το άγχος αποχωρισμού συνήθως βελτιώνεται από τη στιγμή που τα παιδιά μπαίνουν στην προσχολική ηλικία Η διαταραχή άγχους αποχωρισμού είναι πιο ακραία και συνεχίζεται πέρα από αυτήν την τυπική αναπτυξιακή περίοδο. Τα παιδιά μπορεί να ανησυχούν για τους γονείς ή άλλα μέλη της οικογένειας και να δυσκολεύονται να πάνε στο σχολείο ή να λείπουν από το σπίτι ή την οικογένειά τους γενικά ή μπορεί να δυσκολεύονται να αποχωριστούν για ύπνο. Εάν το παιδί σας παρουσιάζει ακραία αγωνία ή ανησυχία με τους χωρισμούς από άλλα παιδιά της ηλικίας του, δεν βλέπετε βελτιώσεις ή ανησυχείτε, μιλήστε με τον υπεύθυνο υγειονομικής περίθαλψης του παιδιού σας.
Συγκεκριμένες φοβίες: Ο φόβος μας προστατεύει από τον κίνδυνο, επομένως είναι αναμενόμενος ένας ορισμένος βαθμός φόβου στα παιδιά. Το παιδί σας μπορεί να φοβάται για κάτι συγκεκριμένο, όπως καταιγίδες ή κλόουν ή οποιαδήποτε ποικιλία πραγμάτων. Όμως οι συγκεκριμένες φοβίες είναι ακραίοι φόβοι που είναι δυσανάλογοι με την πραγματική απειλή κινδύνου.
Κοινωνική αγχώδης διαταραχή: Αυτός είναι ένας έντονος φόβος να σας κρίνουν ή να σας απορρίψουν σε κοινωνικές καταστάσεις. Το παιδί σας μπορεί να αποφύγει τη δημόσια ομιλία ή την παράσταση. Ή μπορεί να νιώθουν τόσο άβολα που προσπαθούν να αποφύγουν την αλληλεπίδραση με άλλους στο σχολείο ή σε άλλα γνωστά περιβάλλοντα ή να δυσκολεύονται να μιλήσουν σε νέα άτομα. Μπορεί ακόμη και να αποφεύγουν εντελώς κοινωνικές καταστάσεις.
Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή: Το γενικευμένο άγχος είναι η υπερβολική ανησυχία και φόβος για μια σειρά από διαφορετικά πράγματα που συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή. Το παιδί σας μπορεί επίσης να ανησυχεί για το μέλλον περισσότερο από άλλα παιδιά της ηλικίας του. Μπορεί να έχουν πολλές ανησυχίες ή ανησυχίες μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου, αλλά συχνά ανησυχούν για κάτι.
Διαταραχή πανικού: Τα παιδιά με διαταραχή πανικού έχουν στιγμές που αισθάνονται υπερβολικό φόβο και άγχος μαζί με σωματικά συμπτώματα όπως ταχυπαλμία (ταχυπαλμίες) και ζάλη ή μπορεί να αισθάνονται ότι δεν μπορούν να αναπνεύσουν (δύσπνοια). Αυτές οι κρίσεις πανικού μπορεί να εμφανιστούν χωρίς προειδοποίηση και τείνουν να υποχωρούν μέσα σε λίγα λεπτά έως ώρες.
Πόσο συχνό είναι το άγχος στα παιδιά;
Οι αγχώδεις διαταραχές είναι αρκετά συχνές στα παιδιά. Επηρεάζουν περίπου το 15% έως 20% των παιδιών και των εφήβων. Και σχεδόν 1 στους 3 έφηβους μεταξύ 13 και 18 ετών έχει άγχος. Είναι επίσης πιο συνηθισμένο σε άτομα που έχουν οριστεί ως γυναίκες κατά τη γέννηση.
Συμπτώματα και Αιτίες
Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα του άγχους στα παιδιά;
Η ανατροφή των παιδιών μπορεί να μοιάζει με ένα παιχνίδι εικασίας. Μερικά παιδιά θα χρησιμοποιήσουν λέξεις για να σας πουν για το άγχος τους. Μπορεί να πουν κάτι σαν: «Φοβάμαι να πάω σχολείο γιατί ανησυχώ ότι δεν θα σε ξαναδώ». Άλλοι μπορεί να μην ξέρουν πώς να εξηγήσουν τα συναισθήματά τους. Αλλά και τα παιδιά δείχνουν σημάδια άγχους. Μπορούν:
Ανησυχούν και/ή κλαίνε περισσότερο από άλλα παιδιά της ηλικίας τους.
Λένε ότι δεν αισθάνονται καλά. Μπορεί να παραπονιούνται για στομαχικές διαταραχές, πόνους στους μύες ή πονοκέφαλο.
Έχουν προβλήματα με τον ύπνο, ξυπνάνε από εφιάλτες ή δεν μπορούν να κοιμηθούν μόνα τους.
Δυσκολεύονται να χαλαρώσουν ή να καθίσουν ακίνητα είναι ανήσυχα.
Ο θυμός εύκολα.
Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν
Τρώνε όλη την ώρα ενώ δεν πεινούν.
Κούνημα (τρόμος).
Αρνούνται να πάνε στο σχολείο.
Πηγαίνουν συχνά΄ στο μπάνιο πολύ.
Τι προκαλεί το άγχος στα παιδιά;
Μερικά παιδιά είναι εκ φύσεως ευαίσθητα και μπορεί να δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την αλλαγή ή τα έντονα συναισθήματα. Αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν μια βιολογική ή οικογενειακή τάση να είναι ανήσυχα. Το άγχος μπορεί επίσης να αναπτυχθεί μετά από αγχωτικά γεγονότα της ζωής και μερικοί άνθρωποι έχουν πολλά αγχωτικά γεγονότα από πολύ μικρή ηλικία, όπως:
Ο θάνατος κάποιου κοντινού τους προσώπου.
Μετακόμιση σε νέο σπίτι ή σχολείο, ειδικά αν αυτές οι μετακινήσεις είναι συχνές.
Δυσκολία στο να φάνε αρκετά.
Δυσκολία να νοιώθουν ασφάλεια στα μέρη όπου ζουν.
Δυσκολία με συνεπή σχολική εκπαίδευση.
Γονείς που τσακώνονται ή μαλώνουν, ή χωρίζουν.
Εκφοβισμός, κακοποίηση ή παραμέληση.
Πώς αντιμετωπίζεται το άγχος στα παιδιά;
Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι αντιμετώπισης του άγχους στα παιδιά: η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία και η φαρμακευτική θεραπεία. Και οι δύο αυτές θεραπείες μπορεί να λειτουργούν από μόνες τους, αλλά φαίνεται να λειτουργούν καλύτερα μαζί.
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) βοηθά τα παιδιά να μάθουν δεξιότητες αντιμετώπισης που βοηθούν στην ηρεμία των αντιδράσεων του σώματος, τη διαφορετική σκέψη και την αντιμετώπιση των φόβων και των προκλήσεων με μικρότερα βήματα. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν δεξιότητες αντιμετώπισης σε ατομική θεραπεία ή ομαδικές θεραπείες. Οι γονείς μπορούν επίσης να μάθουν για αυτές τις δεξιότητες αντιμετώπισης, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τα παιδιά τους στην εξάσκησή τους.
Τι μπορώ να περιμένω εάν το παιδί μου έχει άγχος;
Εάν το παιδί σας έχει μια αγχώδη διαταραχή, μπορεί να ενεργήσει τον θυμό του ή να είναι ευερέθιστο. Μπορεί να κολλήσουν πάνω σας ή να αρνηθούν να φύγουν από το σπίτι. Αν και η θεραπεία για το παιδικό άγχος μπορεί να πάρει χρόνο για να λειτουργήσει, γενικά μειώνει τα συμπτώματα. Με τη θεραπεία, πολλά παιδιά με άγχος συμμετέχουν σε δραστηριότητες που τα ενδιαφέρουν, δημιουργούν φιλίες, τελειώνουν το σχολείο και απολαμβάνουν τη ζωή.
Μπορεί να υπάρξουν περίοδοι στη ζωή του παιδιού σας που το άγχος του αρχίζει να το κυριεύει ξανά. Όταν συμβεί αυτό, μπορεί να χρειαστούν προσαρμογές στα φάρμακά τους ή πιο συχνές συνεδρίες θεραπείας μέχρι να αντιμετωπιστούν καλύτερα τα συμπτώματα άγχους τους.
Τι βοηθάει στο παιδικό άγχος;
Ως γονέας ή φροντιστής, δεν μπορείτε πάντα να διαχειριστείτε τους στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή του παιδιού σας. Αλλά μπορείτε να βοηθήσετε στη βελτίωση της ψυχικής τους υγείας διασφαλίζοντας ότι θα έχουν:
Καθημερινή άσκηση.
Ένα ασφαλές, υποστηρικτικό περιβάλλον στο σπίτι και στο σχολείο.
Άφθονο ύπνο.
Καλά ισορροπημένα γεύματα.
Μπορείτε επίσης να διδάξετε στο παιδί σας τεχνικές διαλογισμού και ασκήσεις αναπνοής για να το βοηθήσετε να χαλαρώσει. Μπορείτε επίσης να ενθαρρύνετε το παιδί σας να κάνει μικρά βήματα για να ξεπεράσει τις συνήθεις ανησυχίες και φόβους, όπως να μπει σε ένα κοινωνικό περιβάλλον ενώ περιμένετε λίγα μέτρα μακριά ή να σβήσει τα φώτα για λίγα λεπτά και να προσπαθήσει να χαλαρώσει. Αυτό βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση και δεξιότητες αντιμετώπισης.
