Η ιστορία της επιληπτικής Φιλιώς αποδεικνύει ότι ο καλός δάσκαλος μπορεί να αγγίξει τη ψυχή ενός παιδιού

Την λέγανε Φιλιώ…

Ένα λεπτό, ήσυχο, μαυρομάλλικο κοριτσάκι, που δεν ενοχλούσε ποτέ κανέναν. Στα διαλείμματα, όλο και μια συμμαθήτριά της θα την έπαιρνε στην παρέα της για να μην νιώθει μοναξιά. Κι εκεί παρακολουθούσε χωρίς να πάρει πρωτοβουλία ποτέ, σε κανένα θέμα…

Η προηγούμενη δασκάλα, όταν πήρα το τμήμα, μου είπε ότι είχε ένα είδος επιληψίας, κάτι που την κρατούσε πολύ πίσω στα μαθήματα. Επίσης οι μέχρι τότε δάσκαλοι, απέφευγαν να της δίνουν ξεχωριστό ρόλο σε εκδηλώσεις, διότι δεν γνώριζαν πώς θα αντιδρούσε, καθ’ όσον πολλές φορές, εκεί που καθόταν, χανόταν και επέστρεφε στην πραγματικότητα μετά από κάποια λεπτά… Έτσι συμμετείχε σε τραγούδια μόνον, ώστε αν ξέφευγε, να μην γινόταν αντιληπτό…

Φαντάζεστε την χαρά της, όταν ανακοίνωσα στην αρχή της σχολικής χρονιάς, ότι η τάξη μας θα παρουσίαζε εφέτος την μεγάλη χριστουγεννιάτικη γιορτή και ότι θα έπαιρναν μέρος όλοι!

Και όλοι θα είχαν ξεχωριστό ρόλο!! Φωνές χαράς, χειροκροτήματα και μια φωνούλα: “Θα πάρω κι εγώ ρόλο, κυρία;” Ήταν η Φιλιώ. “Όχι μόνον θα πάρεις ρόλο, αλλά θα χορέψεις κιόλας και θα ντυθείς με ένα πανέμορφο φουστάνι!!” Αυτό ήταν… Η Φιλιώ από εκείνη την στιγμή, λες και ζωντάνεψε… Όταν μάλιστα μοίρασα τους ρόλους, η χαρά της ήταν απερίγραπτη, λες και τώρα βεβαιώθηκε οριστικά, ότι της έλεγα αλήθεια… Βέβαια φρόντισα να της δώσω ρόλο που θα μπορούσε να τον αντιμετωπίσει. Για τα τραγούδια και τους χορούς, δεν είχα έγνοια, ήξερα πως θα τα καταφέρει…

Η συμπεριφορά της άλλαξε και μέσα στην τάξη. Σήκωνε δειλά το χεράκι της και μπορεί να μην ήταν άψογες οι εργασίες της, ερχόταν όμως πάντα γραμμένη… Την παρακολουθούσα στενά. Πολλές φορές, εκεί που μου έλεγε μάθημα ή απαντούσε σε μιαν ερώτηση, χανόταν ξαφνικά, αφαιρείτο και κοιτούσε με βλέμμα απλανές, κάπου μπροστά. Όταν συνερχόταν, της ξαναέκανα την ερώτηση και αρχίζαμε από την αρχή. Το ίδιο και όταν έγραφε.

Σταματούσε ξαφνικά να γράφει και όταν συνερχόταν της έπαιρνε ώρα να συνεχίσει από εκεί που είχε σταματήσει… Δύσκολη περίπτωση… Την βοηθούσα στην προσπάθειά της, με τόνο ανάλαφρο, ώστε να ελαφρύνω λίγο την στιγμή, διότι οι συμμαθητές της κοιτούσαν έντονα και φοβόμουν μην τους ξεφύγει καμιά κουβέντα… Την έστειλα κάποιες φορές να μας φέρει κάτι από το γραφείο και βρήκα την ευκαιρία να μιλήσω στην τάξη για το θέμα της…

Παρακάλεσα τα παιδιά – όποτε μπορούν, χωρίς άγχος – να κοιτάζουν πώς είναι στο διάλειμμα και μου είπαν ότι την έχουν πάντα στην παρέα τους.

Μίλησα επίσης με την μητέρα της και μου είπε ότι παίρνει φαρμακευτική αγωγή… Με τον Διευθυντή, ψάξαμε και την στείλαμε σε ειδικό για την περίπτωση της Φιλιώς, κέντρο.

Μια μέρα, δυο μαθήτριές μου, μού είπαν πως θέλουν να μου εκμυστηρευτούν ένα μυστικό. Στο διάλειμμα κάτσαμε στην τάξη. “Κυρία, χθες έγινε κάτι που μας στεναχώρησε πολύ… Σχολώντας περάσαμε από το σούπερ-μάρκετ να πάρουμε κρουασάν και στον διπλανό διάδρομο, ψώνιζε η μαμά της Φιλιώς, με την Φιλιώ.. Πήρε το καρότσι η μητέρα της και προχώρησε, όταν είδε ότι η Φιλιώ δεν την ακολουθούσε… Την φώναξε εκνευρισμένη δυο φορές κι επειδή δεν της απάντησε, γύρισε πίσω τσαντισμένη…

Κυρία, ξέρετε… Η Φιλιώ είχε πάθει αυτό που παθαίνει και στην τάξη. Είχε χαθεί και στεκόταν ακίνητη… Τότε κυρία η μαμά της, άρχισε να την ταρακουνά και … και της έδωσε ένα σκαμπίλι κυρία!!! Η Φιλιώ συνήλθε και την ακολούθησε σιωπηλή… Κυρία, μήπως πρέπει να πείτε κάτι στην μητέρα της;;”

Στεναχωρήθηκα πολύ… Γιατί φέρθηκε έτσι η μητέρα της; Μήπως επειδή πίστευε ότι με το χαστούκι θα την επαναφέρει στην πραγματικότητα; Και αν, ναι, ποιος της είχε προτείνει τέτοιον τρόπο αντιμετώπισης; Ή μήπως είχε κουραστεί από το πρόβλημα της κόρης της και δεν μπορούσε να την αντιμετωπίσει με τον ορθό τρόπο;… Άφησα να περάσουν λίγες ημέρες και με το πρόσχημα των φορεσιών του χριστουγεννιάτικου έργου, συζήτησα με την μητέρα της πολλή ώρα…

Έφερα το πράγμα σιγά-σιγά, προς το τέλος της κουβέντας. “Κυρία Μαίρη, έχω πολύ άγχος με τα φανάρια του δρόμου… Αν πάει η Φιλιώ να περάσει τον δρόμο και την πιάσει αυτό που την κάνει να αφαιρείται, τι θα γίνει; Μήπως την χτυπήσει κανένα αυτοκίνητο;”

“Της έχουμε πει να μας περιμένει έξω από το σχολείο. Ερχόμαστε εμείς και την παίρνουμε… Τρέχω από την δουλειά να πάρω το μωρό από την μάνα μου, έρχομαι στο σχολείο να πάρω την Φιλιώ, πάμε σούπερ-μάρκετ και γυρίζω κυρία Πολυάνθη σπίτι, κουρέλι από την κούραση…”

Είχα πέσει μέσα… Κούραση ψυχική και σωματική… Επικίνδυνο δίδυμο… Έπρεπε να την καθοδηγήσω διακριτικά…

“Είστε άξια συγχαρητηρίων κυρία Μαίρη, που τα προλαβαίνετε όλα… Μήπως όμως θα έπρεπε να πάρετε κάποια βοήθεια για στήριξη; Έρχεστε κουρασμένη από την δουλειά και πρέπει να είστε χαρούμενη με το μωρό και πολύ προσεχτική με την Φιλιώ μας, όλο στοργή και κατανόηση, αν και βέβαια εσείς ξέρετε καλύτερα από εμένα, όπως σίγουρα θα σας έχουν πει και οι γιατροί, ότι δηλαδή το θέμα της Φιλιώς θέλει απέραντη υπομονή και στοργή… Γι’ αυτό σας είπα μήπως χρειάζεστε κάποια στήριξη, διότι έχετε μεγάλον αγώνα μπροστά σας… Δεν είστε δα και υπεράνθρωπος!!!”

Η κυρία Μαίρη με κοίταξε σκεφτική… “Καμιά φορά δεν αντέχω… Της μιλώ και δεν μ’ ακούει… Ξέρω, δεν φταίει, αλλά ήταν ανάγκη να μας τύχει κάτι τέτοιο; Κι εκεί που είχαμε ελαττώσει τα φάρμακα… Πρέπει να την ξαναπάω στον γιατρό… Με τόσα στο μυαλό, το έχω παραμελήσει τελευταία… Και να ξέρετε… Είναι ενθουσιασμένη που την βάλατε στο θεατρικό… Όλο γι’ αυτό λέει… Να ξέρετε, σας αγαπάει πολύ!! Αύριο θα σας στείλω δυο στολές, να μου πείτε αν σας κάνουν…”

Πρέπει να κατάλαβε όσα της είπα… Πιο ανοιχτά, δεν μπορούσα να μιλήσω… Κι απ’ ό,τι φάνηκε, η σωστή φαρμακευτική αγωγή, που την ξανάρχισε, απέδωσε… Η Φιλιώ την άλλη μέρα μου έφερε δύο στολές να δω. Διάλεξα την μία και σημείωσα στην μαμά ποια αλλαγή χρειαζόταν να κάνει… Τα μάτια της Φιλιώς άστραφταν από χαρά.

Η ώρα που κατεβαίναμε στην αίθουσα του θεάτρου για πρόβες, ήταν μαγευτική… Κάναμε μαθήματα ορθοφωνίας και αναλύαμε το κείμενο για να στήσουμε σωστά τους χαραχτήρες. Τα παιδιά ήταν ενθουσιασμένα! Δεν ήθελε κανένα να λείψει από το σχολείο, για να μην χάσει τις πρόβες. Η πορεία μέχρι την ολοκλήρωση μιας θεατρικής παράστασης είναι ένα μαγικό ταξίδι.

Η ομάδα συνδέετεται πιο σφιχτά μπρος στον κοινό στόχο και οι αδύνατοι μαθητές, παίζοντας καλά τον ρόλο τους, αποδεικνύουν στους συμμαθητές τους ότι είναι και αυτοί άξιοι για κάτι πολύ ωραίο, με αποτέλεσμα οι άλλοι να τους βλέπουν πλέον με σεβασμό και να αποκτούν μια θέση στην ομάδα, αποδεικνύοντας την αξία τους.

Έτσι έγινε και με την Φιλιώ…  Έμαθε τα λόγια της αμέσως και αποδείχτηκε πολύ καλή στον χορό και στο τραγούδι… Να το ξέρετε… Μετά από μια ωραία θεατρική παράσταση, δεσμοί υπέροχοι συσφίγγουν την τάξη και οι αναμνήσεις αυτές δεν θα σβήσουν ποτέ…

Στις πρόβες πρόσεχα πάντα μην τυχόν και αφαιρεθεί η Φιλιώ. Μια μέρα πήγε πολύ άκρη της σκηνής. Εγώ ήμουν από κάτω… Ένα καμπανάκι χτύπησε μέσα μου. Της είπα να πάει πιο μέσα, όταν είδα ότι τα μάτια της κοιτούσαν απλανώς πέρα μακριά. Ταλαντεύτηκε… Άπλωσα τα χέρια μου να την αρπάξω, όταν τρία κορίτσια με πρόλαβαν και σαν άγγελοι, κράτησαν γερά την Φιλιώ στην αγκαλιά τους… Τι σύμπλεγμα ομορφιάς ήταν αυτό; Ουράνιο!!! Τα μάτια μου γέμισαν δάκρυα…Τι υπέροχα πλάσματα που είναι τα παιδιά!!! “Κυρία, μην στεναχωριέστε!” είπε η Ζίνα…

“Έχουμε εμείς το μυαλό μας! Το έχουμε συζητήσει μεταξύ μας! Αν συμβεί κάτι τέτοιο στο θέατρο, εμείς θα κρατήσουμε την Φιλιώ! Μην αγχώνεστε! Δεν θα αφήσουμε να μας πέσει η Φιλιώ!!”

Θεέ μου, πόσο ευλογημένος είναι ο δάσκαλος!!! Έχει να κάνει με τα πιο αθώα πλάσματα της γης, τα παιδιά!!! Η καλοσύνη τους γλυκαίνει την ψυχή μας!

Στο Δημοτικό, τα έχουμε στην πιο αθώα ηλικία τους… Μετά στο Γυμνάσιο αλλάζουν λίγο και στο Λύκειο περισσότερο, γιατί υπησέρχεται πολύ η κοινωνία και η οικογένεια φυσικά… Άσε την εφηβεία… Δυο πλάσματα του Παραδείσου απόμειναν τελικά στην γη. Τα παιδιά και τα ζωάκια… Και είμαστε τυχεροί, όσοι από εμάς έχουμε σχέση μαζί τους… Μας δίνουν ομορφιά και μελωδιά, από την ομορφιά και μελωδία της ψυχής τους…. Ο Θεός να τα προστατεύει πάντα!!!

Η ώρα της θεατρικής παράστασης

Παρουσιάσαμε το έργο μας, στο θέατρο “ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ” του μεγάλου σκηνοθέτη Μηχαηλίδη. Είχα γράψει εγώ το έργο. Η κόρη μου η Ελπίδα ήταν στα σκηνικά και η κόρη μου η Αλίσια είχε την μουσική επιμέλεια… Και στο σχολείο που βρισκόμουν τελευταία, είχα μόνον οχτώ Ελληνάκια. Τα άλλα δώδεκα ήταν από άλλες χώρες… Η μαγεία όμως είναι, ότι σε αυτήν την ηλικία, όλα είναι αγγελάκια… Είτε προέρχονται από την Ελλάδα, είτε προέρχονται από την Ταϋλάνδη, είτε από την Πολωνία, είτε από την Αλβανία, είτε από την Κίνα… Κι εγώ είχα μια τάξη, σωστό ανθόκηπο!!! Πανσπερμία εθνών! Η παράστασή μας είχε πολύ μεγάλη επιτυχία και ο ενθουσιασμός έφτανε στα ουράνια!!!! “Σε αυτό το σχολείο συντελείται κάτι το μαγικό!” είπε ο Σχολικός Σύμβουλος.

“Ο Θεός να έχει καλά την δασκάλα και τα παιδιά της που μας χάρισαν τέτοια ψυχική ανάταση και νιώθουμε ευγνώμονες γι’ αυτό!!!” Από τις αγκαλιές των παιδιών και των γονιών τους, νόμιζα ότι πετούσα στα ουράνια!! Όμως είχε συμβεί κάτι κατά την διάρκεια της παράστασης, που μόνον εγώ και οι μαθητές μου κατάλαβαν… Κανείς από τους θεατές δεν αντελήφθη τίποτε…

Η θεατρική παράσταση κυλούσε χωρίς κανένα απρόοπτο. Τα παιδιά είχαν ξεπεράσει τον εαυτό τους. Το ένιωθαν από τα δυνατά χειροκροτήματα του κοινού και τα “ΜΠΡΑΒΟ!” που ακουγόντουσαν.

Παρακολουθούσα από τις κουΐντες, έτοιμη να βοηθήσω αν χρειαζόταν. Οι σκηνές με την Φιλιώ έφευγαν μία-μία, χωρίς κάποιο επεισόδιο. Έμενε άλλη μία σκηνή που έλεγε ένα ποίημα δραματοποιημένο.

Μετά από αυτό, θα μπορούσα να ανασάνω ελεύθερα. Βγήκε η ομάδα στην σκηνή, σχημάτισαν το ταμπλό-βιβάν και άρχισε να απαγγέλει η Φιλιώ. Ξάφνου διέκρινα μία παύση κάπως μεγάλη. Έπρεπε να προχωρήσει στην άλλη στροφή… Και τότε είδα τα παιδιά να κινούνται πέριξ της Φιλιώς, ενώ η Ζίνα γονατισμένη μπροστά της, απήγγειλε την άλλη στροφή… Εντωμεταξύ, ένα κορίτσι ακούμπησε το χέρι του στον δεξιό ώμο της Φιλιώς και ένα άλλο την αγκάλιασε από αριστερα.

Ο ψηλός Θέμης πήγε από πίσω και σήκωσε τα χέρια ψηλά στον ουρανό. σε μια κίνηση ικεσίας… Ξαφνικά ακούστηκε η φωνή της Φιλιώς που έφερε το ποίημα στο τέλος του. Μέχρι τότε, τα παιδιά δεν έφυγαν από την θέση τους… Υποκλίθηκαν ευγενικά και γύρισαν στις κουΐντες αστραποβολώντας!! “Το σώσαμε κυρία! Δεν κατάλαβε κανείς τίποτε!!” είπε η Λένη. “Θρίαμβος, κυρία!! Ολα πήγαν θαυμάσια!!! Τώρα μπορείτε να ξεαγχωθείτε!” ψιθύρισε χαμογελώντας σκανταλιάρικα ο Πάνος… “Είστε υπέροχοι!! Πάμε παιδιά μου, για την μεγάλη σκηνή!!!”

Καταλάβατε τι είχε συμβεί; Η Φιλιώ αφαιρέθηκε πάνω στον ρόλο της… Και τότε τα υπέροχα παιδιά μου, συννενοήθηκαν με τα μάτια. Και στο λεπτό πήραν θέση. Η Ζίνα είπε τα λόγια μέχρι να συνέλθει η Φιλιώ. Γνώριζε τα λόγια, όπως και πολλά παιδιά είχαν μάθει και τα λόγια των άλλων παιδιών. Γονάτισε σχεδόν μπροστά της, για να την συγκρατήσει εάν έπεφτε… Η Έφη δεξιά την κράτησε από τον δεξιό ώμο, η Βανέσσα αριστερά την προστάτεψε από τον άλλον ώμο, μήπως και χρειαζόταν να την κρατήσουν από την μέση. Και ο Θέμης πήγε από πίσω της, μην τυχόν και έπεφτε, να την βοηθήσει και για να δώσει έμφαση θεατρική, σήκωσε τα χέρια του, τα οποία θα άρπαζαν και θα στήριζαν την Φιλιώ, σε ώρα ανάγκης!!… Και όλα αυτά τα σκέφτηκαν σε κλάσματα δευτερολέπτου!!! Τους έπρεπαν πολλά συγχαρητήρια για την ετοιμότητα και την συγκινητική αλληλεγγύη που είχαν δείξει…

Να ένα από τα μεγάλα καλά που είχαν αποκομίσει από την προετοιμασία της θεατρικής μας παράστασης… “Δεν θ’ αφήναμε με τίποτα κυρία να χτυπήσει η Φιλιώ ή να χαλάσει το έργο μας!!! Θυμόμαστε τα λόγια σας, ο ένας να προσέχει και να καλύπτει τον άλλον!!!” είπε η Ζίνα, χωρίς να ξέρει ότι τα λόγια της ήταν και η πεμπτουσία του θεάτρου…

Στις φωτογραφίες που βγάλαμε, η συγκεκριμένη σκηνή είχε μια συγκινητική μεγαλοπρέπεια… Ο φωτισμός, οι κινήσεις, η στάση του σώματος, ήταν μοναδικά… Και η ικανοποίηση ότι πήγαν όλα κατ’ ευχήν, μαζί με τα θερμά συγχαρητήρια του κοινού και των συναδέλφων, μας ενθουσίασε όλους… Αξέχαστες στιγμές που γεμίζουν στην θύμησή τους με φως τις καρδιές… Τόσο του δασκάλου, όσο και των μαθητών…

Η επίδραση του θεάτρου στην ψυχή των παιδιών είναι θεραπευτική και καταλυτική.

Όπως είπα και στην αρχή, το ταξίδι από την στιγμή που δίδονται οι ρόλοι, μέχρι την τελευταία υπόκλιση, είναι ονειρικό…. Αλλάζει προς το καλύτερο τις σχέσεις μέσα στην τάξη, κατευθύνει τα βήματα προς την επίτευξη ενός κοινού στόχου και χαρίζει αυτοπεποίθηση, συγκρότηση και ομαδικό πνεύμα …

Από τα χέρια ενός δασκάλου ή μιας δασκάλας, θα περάσουν εκατοντάδες παιδιά… Ας φροντίσουμε να βρούμε τρόπους που θα κάνει το παιδί να λαχταρά να έρθει στο σχολείο και όχι να το αποφεύγει…

Να το τραβήξουμε από την στείρα γνώση, να καλλιεργήσουμε την ψυχή του, να του δώσουμε ευκαιρίες ν’ανοίξει το πνεύμα του, να το μάθουμε να ψάχνει, να ερευνά και να το κάνουμε να αγαπήσει το ωραίο, όπου και αν το συναντήσει…

Να το βοηθήσουμε να σταθεί σταθερά στα δικά του πόδια, να το προστατεύσουμε και να ασχοληθούμε με τον κάθε μαθητή μας εις βάθος και ξεχωριστά

Και τότε, ίσως να μπορέσουμε να πούμε ταπεινά, ότι κάναμε για τους μαθητές μας ό,τι περνούσε από το χέρι μας και μάλιστα, χωρίς εκπτώσεις… Όπως κάνει ένας αληθινός δάσκαλος….

Πολυάνθη Βουτσινά

Δασκάλα