Μπορεί ένα παιδί να μάθει όρια χωρίς φωνές, τιμωρίες, αποβολές και άπειρες διαμάχες; Στα σχολεία της Ισλανδίας η απάντηση εδώ και χρόνια είναι «ναι» – και μάλιστα με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Μια σχολική ψυχολόγος αποκαλύπτει τη μέθοδο που έχει μειώσει τις συγκρούσεις στις τάξεις έως και 70% και έχει αλλάξει τον τρόπο που οι εκπαιδευτικοί συνδέονται με τα παιδιά.
Η προσέγγισή της δεν βασίζεται στον έλεγχο, αλλά στη ρύθμιση συναισθημάτων και στη βαθιά κατανόηση του παιδικού εγκεφάλου. Και όσο περίεργο κι αν ακούγεται, λειτουργεί.
1. «Ρυθμίζουμε πρώτα το σώμα – μετά τη συμπεριφορά»
Όταν ένα παιδί ξεφεύγει, ο δάσκαλος δεν φωνάζει, ούτε δίνει οδηγίες. Πρώτα βοηθά το παιδί να ρίξει το στρες του.
Στην πράξη αυτό σημαίνει:
- αργή αναπνοή
- μικρή κίνηση
- ήρεμη φωνή
- καθόλου κριτική
Μόνο όταν το σώμα ηρεμήσει μπορεί ο εγκέφαλος να «ακούσει».
Η ψυχολόγος λέει: «Ένα παιδί σε ένταση δεν μαθαίνει. Ρυθμίζουμε το νευρικό σύστημα και μετά μιλάμε».
2. Δεν τα απομακρύνουν, τα «κρατούν κοντά»
Στην Ισλανδία δεν υπάρχει αποβολή μέσα στην τάξη. Αν ένα παιδί δυσκολεύεται, κάθεται δίπλα στον ενήλικα, όχι μακριά από αυτόν.
Η παρουσία του ενήλικα λειτουργεί κυριολεκτικά σαν «σταθεροποιητής».
Μετά από λίγα λεπτά, το παιδί επιστρέφει στη δραστηριότητα, χωρίς ενοχές, αλλά με αίσθηση ασφάλειας.
3. Αντί για τιμωρία, χρησιμοποιούν «ρεαλιστικές συνέπειες»
Δεν λένε «αν το ξανακάνεις, τιμωρία».
Αντίθετα, βλέπουν τι προκάλεσε η συμπεριφορά:
– Έσπασες κάτι; Το φτιάχνουμε μαζί.
– Φώναξες; Βρίσκουμε έναν τρόπο να διορθώσουμε το κλίμα.
– Πλήγωσες κάποιον; Μαθαίνουμε να περιγράφουμε το συναίσθημα του άλλου.
Η ευθύνη χτίζεται μέσα από σύνδεση, όχι από φόβο.
4. Τα παιδιά μαθαίνουν να «διαβάζουν» τα συναισθήματα
Κάθε παιδί εκπαιδεύεται να παρατηρεί:
- το πρόσωπο
- τη στάση σώματος
- τον τόνο φωνής
του άλλου παιδιού.
«Τι νομίζεις ότι νιώθει;» είναι η πιο συχνή ερώτηση στις τάξεις. Έτσι ενισχύεται η ενσυναίσθηση και πέφτει δραματικά η επιθετικότητα.
5. Το πιο δύσκολο κομμάτι για τους γονείς και τους δασκάλους
Να μην «σώζουν» το παιδί από κάθε συνέπεια.
Όχι υπεράσπιση.
Όχι δικαιολογίες.
Όχι «το έκανε επειδή κουράστηκε».
Μόνο ένας ήρεμος ενήλικας που δείχνει στο παιδί ότι μπορεί να αντέξει το λάθος και να μάθει από αυτό.
Όταν το παιδί δεν φοβάται την αντίδραση του ενήλικα, η πειθαρχία παύει να είναι εξωτερική («θα πάθω κάτι»).
Γίνεται εσωτερική: «Θέλω να κάνω το σωστό».
Τελικά, χρειάζονται τα παιδιά τιμωρίες;
Η απάντηση της ψυχολόγου είναι ξεκάθαρη: «Τα παιδιά δεν χρειάζονται φόβο για να μεγαλώσουν. Χρειάζονται ενήλικες που ξέρουν να μένουν ψύχραιμοι».
Και κάπως έτσι, σε ένα μικρό νησί του Βορρά, οι τάξεις γεμίζουν παιδιά με όρια, αυτογνωσία και πραγματικό σεβασμό.
Θα δοκιμάζατε αυτή τη μέθοδο στο σπίτι;
