Χριστούγεννα, μέρες γιορτής και χαράς, που έχουν όμως και ένα ειδικό μήνυμα. Το χαρμόσυνο άγγελμα της γέννησης του Χριστού γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο σε όλες τις γωνιές του κόσμου, ενώ κάθε χώρα προσφέρει τα δικά της ήθη και έθιμα, που δίνουν χρώμα στις μέρες της γιορτής, από τη Σουηδία μέχρι τη μακρινή Κίνα.
Σουηδία
Πριν από 1.000 χρόνια στη Σουηδία ο Βασιλιάς Κανούτε ανακοίνωσε ότι τα Χριστούγεννα θα διαρκούν ένα μήνα, από τις 13 Δεκεμβρίου, την ημέρα που γιορτάζεται η Σάντα Λουτσία (Santa Lucia) μέχρι τις 13 Ιανουαρίου. Την εποχή των πρώτων διωγμών των Χριστιανών, η Lucia μετέφερε φαγητό στους Χριστιανούς, που κρύβονταν σε κατακόμβες και για να φωτίζει το δρόμο φορούσε ένα στεφάνι από κεριά στο κεφάλι της. Τελικά τη συνέλαβαν και τη θανάτωσαν. Την ημέρα της γιορτής της, η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας φορά ένα μακρύ άσπρο φόρεμα με μια κόκκινη κορδέλα και ένα στεφάνι με επτά αναμμένα κεριά στα μαλλιά της. Με μεγάλη προσοχή πηγαίνει καφέ και κουλουράκια σε κάθε μέλος της οικογένειας στο δωμάτιό του και συχνά τη συνοδεύουν τα μικρότερα παιδιά, φορώντας ένα κωνικό καπέλο με ένα αστέρι στην κορυφή.
Αγγλία
Ο «Πατέρας των Χριστουγέννων» (Father Christmas), όπως ονομάζεται αλλιώς ο Άη Βασίλης στην Αγγλία, απεικονίζεται με μια μακριά κάπα και κλαδάκια από λιόπρινο πλεγμένα στα μακριά άσπρα μαλλιά. Τα παιδιά τού γράφουν γράμματα για να είναι σίγουρα ότι δεν θα κάνει λάθος με την παραγγελία τους αλλά δεν τα ταχυδρομούν. Εντούτοις, τα ρίχνουν μέσα στο τζάκι και αν το γράμμα φύγει από την καμινάδα, η ευχή τους θα πραγματοποιηθεί, αν όχι η επιθυμία τους δεν θα εκπληρωθεί. Την Παραμονή των Χριστουγέννων κρεμούν τα καλτσάκια τους στο τζάκι ή στα πόδια του κρεβατιού για να τα βρουν γεμάτα με μικρά δωράκια όταν ξυπνήσουν το πρωί. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο παίζει κεντρικό ρόλο στους εορτασμούς, ωστόσο, ποτέ δεν αντικατέστησε εντελώς τον συνδυασμό πρασινάδας και γκι, που ονομάζεται και «φυτό των φιλιών» (kissing bough).
Γαλλία
Την περίοδο των Χριστουγέννων σχεδόν κάθε σπίτι στη Γαλλία έχει μια φάτνη, η οποία παίζει κεντρικό ρόλο στους εορτασμούς των Χριστουγέννων. Η φάτνη διακοσμείται με αγαλματάκια από πηλό που ονομάζονται «μικροί άγιοι» και κατασκευάζονται σε μια μικρή πόλη στη Ν. Γαλλία ολόκληρο το χρόνο. Η παράδοση αυτή ξεκίνησε τον 19ο αιώνα και εκτός από την Αγία Οικογένεια, τους βοσκούς και τους μάγους, οι τεχνίτες κατασκευάζουν και αγαλματάκια με τη μορφή ντόπιων που έχουν διακριθεί για κάποια πράξη τους. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο δεν ήταν ποτέ πολύ δημοφιλές στη Γαλλία και παρόλο που το έθιμο του κούτσουρου έχει ατονήσει, οι Γάλλοι φτιάχνουν ένα παραδοσιακό κέικ στο σχήμα του κούτσουρου, το οποίο ονομάζεται «Χριστουγεννιάτικος Κορμός». Το παραδοσιακό γλυκό μαζί με μια πληθώρα άλλων φαγητών σερβίρονται στο μεγάλο εορταστικό δείπνο που ονομάζεται ρεβεγιόν.
Γερμανία
Οι Γερμανοί δίνουν μεγάλο βάρος στη διακόσμηση των σπιτιών τους την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων. Γύρω από τα παράθυρα βάζουν ηλεκτρικά κεράκια ή λαμπιόνια και στα τζάμια τοποθετούν πολύχρωμες χριστουγεννιάτικες φιγούρες. Στα περισσότερα σπίτια κάτω από το δέντρο υπάρχει και η παραδοσιακή φάτνη.
Επίσης, στη Γερμανία συναντάται συχνά η το έθιμο του λεγόμενου ‘Adventskranz’. Πρόκειται για ένα κηροπήγιο με τέσσερις θέσεις, που συμβολίζει τις τέσσερις τελευταίες εβδομάδες πριν τα Χριστούγεννα. Κάθε Κυριακή τοποθετούν ένα κερί στο κηροπήγιο αυτό, μετρώντας αντίστροφα το χρόνο που απομένει για τον ερχομό των Χριστουγέννων.
Ιταλία
Το έθιμο της φάτνης, ένα από τα πιο αγαπητά σύμβολα της εορταστικής περιόδου, προήλθε από την Ιταλία. Ο Αγ. Φραγκίσκος της Ασίζης ζήτησε από έναν άνθρωπο ονόματι Τζιοβάνι Βελλίτα από το χωριό Γκρέτσιο να του κατασκευάσει μια φάτνη. Ο Αγ. Φραγκίσκος τέλεσε τη λειτουργία μπροστά σε αυτή τη φάτνη, η οποία ενέπνευσε θαυμασμό και αφοσίωση σε όλους και η κατασκευή των αγαλμάτων ή των βοσκών δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή λαϊκής τέχνης. Την Παραμονή των Χριστουγέννων, στη Ρώμη πέφτουν κανονιοβολισμοί από το Καστέλ Σαν Άντζελο, που σηματοδοτούν την αρχή της εορταστικής περιόδου. Η 24ωρη νηστεία τελειώνει με ένα πλούσιο Χριστουγεννιάτικο δείπνο. Σύμφωνα με την παράδοση, τα δώρα τοποθετούνται μέσα σε ένα πήλινο αγγείο.
Ισπανία
Τα Χριστούγεννα είναι μια έντονα θρησκευτική γιορτή στην Ισπανία. Ο προστάτης άγιος της χώρας είναι η Παναγία και η περίοδος των Χριστουγέννων αρχίζει επίσημα στις 8 Δεκεμβρίου, την γιορτή της Άσπιλης Σύλληψης. Κάθε χρόνο γιορτάζεται μπροστά από τον μεγάλο γοτθικό καθεδρικό ναό της Σεβίλης και η τελετή ονομάζεται «ο χορός των έξι». Σήμερα, κατά παράδοξο τρόπο, αυτός ο τελετουργικός χορός δεν εκτελείται από έξι αλλά από δέκα αγόρια με περίτεχνα κοστούμια. Ο χορός αποτελείται από κινήσεις και χειρονομίες, που εκτελούνται με απόλυτη ακρίβεια και λέγεται ότι είναι ένα όμορφο και απολαυστικό θέαμα. Η Άγια Νύχτα ή «Νότσε Μπουένα» γιορτάζεται με άφθονο τραγούδι και χορό στους δρόμους υπό τους ήχους των κιθάρων και των καστανιετών. Τα μεσάνυχτα όλοι πηγαίνουν στη «Λειτουργία του Κόκκορα». Η λειτουργία ονομάστηκε έτσι γιατί σύμφωνα με το θρύλο η μοναδική φορά που ο κόκορας λάλησε τα μεσάνυχτα ήταν τη νύχτα που γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός. Μετά τη Λειτουργία, ακολουθεί το δείπνο, όπου συνήθως το κύριο πιάτο είναι γαλοπούλα και το αγαπημένο «τουρόν» των Χριστουγέννων, μια γλυκιά φραντζόλα με ψημένα αμύγδαλα και σάλτσα καραμέλας.
Δανία
Στη Δανία, το Χριστουγεννιάτικο δείπνο σερβίρεται τα μεσάνυχτα της Παραμονής των Χριστουγέννων. Όλοι περιμένουν με ανυπομονησία το πρώτο πιάτο που είναι η παραδοσιακή πουτίγκα ρυζιού μέσα στην οποία υπάρχει κρυμμένο μόνο ένα αμύγδαλο. Όποιος βρει το αμύγδαλο θα είναι τυχερός για όλη την υπόλοιπη χρονιά. Ο Άη Βασίλης στη Δανία είναι γνωστός ως «Γιουλεμάντεν» (Julemanden) και καταφθάνει, φορτωμένος με ένα μεγάλο σάκο πάνω σε ένα έλκηθρο που το σέρνει ένας τάρανδος. Τα ξωτικά που τον βοηθούν σε αυτές τις Χριστουγεννιάτικες «αγγαρείες» ονομάζονται «Γιουουλ Νισσε» και πιστεύεται ότι ζουν σε σοφίτες. Για να τα καλοπιάσουν, τα παιδιά αφήνουν πιατάκια με γάλα ή πουτίγκα και χαίρονται όταν το πρωί των Χριστουγέννων ανακαλύπτουν ότι τα έχουν πάρει.
Ρωσία
Ο Αγ. Νικόλαος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη Ρωσία. Σύμφωνα με το μύθο, κατά τον 11ο αιώνα ο Πρίγκιπας Βλάντιμιρ ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να βαπτιστεί και επέστρεψε στη Ρωσία με ιστορίες για τα θαύματα του Αγ. Νικολάου, που ήταν επίσκοπος της πόλης Μύρας στην Τουρκία. Από τότε πολλές ήταν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες που πήραν το όνομά του και μέχρι και τη σημερινή ημέρα το όνομα Νικόλαος είναι από τα περισσότερο διαδεδομένα στη Ρωσία. Η ημέρα του Αγ. Νικολάου (6 Δεκεμβρίου) γιορταζόταν για αιώνες, ωστόσο μετά την κομμουνιστική επανάσταση οι θρησκευτικές γιορτές απαγορεύτηκαν μέχρι την πτώση του Κομμουνισμού. Κατά τη διάρκεια του Κομμουνισμού, ο Αγ. Νικόλαος αντικαταστάθηκε από τον «Ντιέντ Μορόζ» (Ded Moroz), όπως είναι γνωστός στη Ρωσία ο Άη Βασίλης.
Οι περισσότεροι χριστιανοί της Ρωσίας ανήκουν στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και συνηθίζεται να νηστεύουν μέχρι την πρώτη λειτουργία την Παραμονή των Χριστουγέννων. Το δείπνο την Παραμονή των Χριστουγέννων δεν περιέχει κρέας, ωστόσο είναι γιορτινό. Το πιο σημαντικό έδεσμα είναι ένας ειδικός χυλός που λέγεται «κούτια» (kutya) και αποτελείται από σιτάρι και άλλα δημητριακά που συμβολίζουν την ελπίδα και την αθανασία καθώς και μέλι και σπόρους από παπαρούνα που εξασφαλίζουν ευτυχία, επιτυχία και ξεγνοιασιά. Συχνά τελείται ένα έθιμο, που εγγυάται την ευλογία του σπιτιού. Ένας παπάς επισκέπτεται το σπίτι μαζί με τα παιδιά, που κουβαλούν δοχεία με αγιασμό και ραντίζει όλα τα δωμάτια. Η κούτια τρώγεται από ένα κοινό για όλους πιάτο για να συμβολισθεί η ενότητα.
Κίνα
Οι Κινέζοι που πιστεύουν στον Χριστό στολίζουν χριστουγεννιάτικα δέντρα με πολύχρωμα στολίδια που έχουν κατασκευάσει από χαρτί, όπως λουλούδια, γιρλάντες και φαναράκια. Τα παιδιά κρεμάνε βαμβακερές κάλτσες, περιμένοντας τον Λαμ Κουνγκ Κουνγκ, δηλαδή τον “Καλό γερο-πατέρα”, να τους φέρει τα γλυκά και τα δώρα τους.
